Περίληψη:
Στη χρονική περίοδο 2007-2008 πραγματοποιήθηκε μια αναδρομική έρευνα ασθενών-
μαρτύρων στην Β΄ Οφθαλμολογική Κλινική του Πανεπιστημιακού Γεν. Νοσοκομείου
ΑΤΤΙΚΟΝ. Η επιλογή τόσο των ασθενών όσο και των μαρτύρων έγινε παράλληλα,
δηλαδή στο ίδιο χρονικό διάστημα. Το δείγμα της μελέτης περιλάμβανε καταρχήν
637 άτομα, εκ των οποίων 322 αφορούσαν ασθενείς με καταρράκτη, ενώ τα 315 ήταν
μάρτυρες. Εξαιρέθηκαν από την ανάλυση ασθενείς και μάρτυρες, οι οποίοι είχαν
ηλικία μεγαλύτερη από 85 έτη ή μικρότερη από 45 έτη. Το τελικό δείγμα
περιελάμβανε 314 ασθενείς με καταρράκτη και 314 μάρτυρες, συνολικά 628 άτομα.
Στην έρευνα χρησιμοποιήθηκε εκτενές ερωτηματολόγιο, που περιλάμβανε δύο μέρη:
το πρώτο μέρος περιλάμβανε ερωτήσεις για σωματομετρικά και δημογραφικά
χαρακτηριστικά, κοινωνικοοικονομικούς παράγοντες και συνήθειες, ενώ το δεύτερο
μέρος ερωτήσεις σχετικές με τις διατροφικές συνήθειες.
Για τη διερεύνηση καθοριστικών παραγόντων στην πιθανότητα εμφάνισης
καταρράκτη, εφαρμόστηκαν πολλαπλά μοντέλα λογαριθμιστικής εξάρτησης
(πολυπαραγοντική ανάλυση).
Από τη στατιστική ανάλυση προέκυψε στατιστικά σημαντικά υψηλότερος
κίνδυνος ανάπτυξης καταρράκτη για νυν καπνιστές (ΣΛ=1,99, 95% ΔΕ:1,23-3,23 και
p=0,01) και πρώην καπνιστές (ΣΛ=1,64, 95% ΔΕ:1,02-2,70 και p=0,04), για όσους
έχουν ιστορικό στεφανιαίας νόσου (ΣΛ=2,25, 95% ΔΕ:1,43-3,55 και p=0,001),
ιστορικό οφθαλμολογικών νοσημάτων (ΣΛ=1,51, 95% ΔΕ:1,03-2,20 και p=0,03) και
για όσους εκτίθενται στον ήλιο στην παραλία (ΣΛ=2,26, 95% ΔΕ:1,37-3,72 και
p=0,001) καθώς και στην εργασία (ΣΛ=2,03, 95% ΔΕ:1,32-3,12 και p=0,001). Η
χρήση προστατευτικών μέσων στην παραλία, όπως η χρήση καπέλου (ΣΛ=0,58, 95%
ΔΕ: 0,39-0,85 και p=0,005) και διορθωτικών γυαλιών (ΣΛ=0,44, 95% ΔΕ:0,30-0,65
και p<0,001), βρέθηκε να σχετίζεται με χαμηλότερο κίνδυνο ανάπτυξης όλων των
τύπων καταρράκτη. Τα αποτελέσματα ήταν στατιστικά σημαντικά σε σχέση με τον
καταρράκτη συνολικά, καθώς και σε σχέση με κάθε τύπο καταρράκτη ξεχωριστά
(πυρηνικό, φλοιώδη, οπίσθιο υποκαψικό). Προστατευτικοί διατροφικοί παράγοντες
στην εμφάνιση καταρράκτη είναι η κατανάλωση ψαριού (ΣΛ=0,69, 95% ΔΕ:0,57-0,85
και p<0,001), λαχανικών (ΣΛ=0,47, 95% ΔΕ:0,38-0,59 και p<0,001), φρούτων (ΣΛ=0,
53, 95% ΔΕ:0,39-0,72 και p<0,001), και πατάτας/αμυλούχων προιόντων (ΣΛ=0,76,
95% ΔΕ:0,62-0,91 και p=0,004). Αντίθετα, η αυξημένη κατανάλωση κρέατος (ΣΛ=1,
46, 95% ΔΕ:1,17-1,81 και p=0,001), λίπους (ΣΛ=2,00, 95% ΔΕ:1,42-2,81 και
p<0,001) και χοληστερόλης (ΣΛ=1,65, 95% ΔΕ:1,27-2,15 και p<0,001) αυξάνει την
πιθανότητα εμφάνισης καταρράκτη. Προστατευτικοί παράγοντες είναι επίσης η
πρόσληψη υδατανθράκων (ΣΛ=0,39, 95% ΔΕ:0,24-0,64 και p<0,001), καροτενοειδών
(ΣΛ=0,56, 95% ΔΕ:0,45-0,69 και p<0,001), και των αντι-οξειδωτικών βιταμινών C
(ΣΛ=0,50, 95% ΔΕ:0,39-0,64 και p<0,001) και E (ΣΛ=0,50, 95% ΔΕ:0,38-0,66 και
p<0,001).
Οδηγίες για συνήθειες και τον τρόπο ζωής καθώς και διατροφικές οδηγίες ανάλογα
με τα παραπάνω ευρήματα μπορούν να συμβάλουν στην καθυστέρηση εμφάνισης
καταρράκτη. Συγκεκριμένα, η διακοπή του καπνίσματος, η περιορισμένη έκθεση στον
ήλιο και η χρήση καπέλου και γυαλιών κατά την έκθεση στον ήλιο προστατεύουν από
την εμφάνιση καταρράκτη. Επιπρόσθετα, η συχνή κατανάλωση ψαριού, λαχανικών,
φρούτων και αμυλούχων προιόντων, σε συνδυασμό με τον περιορισμό της κατανάλωσης
κρέατος και λιπαρών τροφών συνεισφέρουν σημαντικά στην προστασία ανάπτυξης
καταρράκτη.
