Στοιχεία επταμελούς επιτροπής:
Κουτσιλιέρης Μιχαήλ-Καθηγητής, Κυριακοπούλου-Λυμπέρη Μαρία- Αναπλ. Καθηγήτρια, Πουλάκου-Ρεμπελάκου Ελευθερία-Φωτεινή, Επικ. Καθηγήτρια
Περίληψη:
Η Βυζαντινή περίοδος υπήρξε ένα ιδιαίτερο τμήμα στην Ιστορία της Ελληνικής
Ιατρικής, το οποίο και εμφανίζει ξεχωριστό ενδιαφέρον, κυρίως διότι μέχρι
σήμερα ελάχιστα έχει μελετηθεί. Μέσω αυτής επιτεύχθηκε η διάσωση της
ανεκτίμητης κληρονομιάς των αρχαίων ελληνικών ιατρικών κειμένων (Ιπποκρατική
και Γαληνική κληρονομιά) ενώ παράλληλα εφαρμόστηκαν νέες επιστημονικές μέθοδοι
και πρωτότυπες ιατρικές πρακτικές.
Στην παρούσα διδακτορική διατριβή, πραγματοποιήθηκε η μελέτη και επεξεργασία
των συγγραμμάτων σημαντικών εκπροσώπων της Βυζαντινής Ιατρικής, όπως για
παράδειγμα ο Ορειβάσιος ο Περγαμηνός (4ος αι. μ.Χ.), ο Αλέξανδρος Τραλλιανός
(6ος αι. μ.Χ.), ο Αέτιος Αμιδηνός (6ος αι. μ.Χ.), ο Παύλος Αιγινήτης (7ος αι. μ.
Χ.) κ.α., στα έργα των οποίων περιέχονται σημαντικά στοιχεία Ιατρικής
Φυσιολογίας.
Πέραν όμως αυτών, υπήρξαν και κάποιοι άλλοι Βυζαντινοί συγγραφείς, λιγότερο
γνωστοί, οι οποίοι έγραψαν εξολοκλήρου έργα που ασχολούνται με την ανατομική
κατασκευή και την φυσιολογία του ανθρώπινου οργανισμού. Χαρακτηριστικό
παράδειγμα αποτελεί ο Νεμέσιος Εμέσης (4ος αι. μ.Χ.), το έργο του οποίου με
τίτλο «Περί της του ανθρώπου κατασκευής» αποτελεί το πρώτο ολοκληρωμένο
παράδειγμα της Χριστιανικής Ανθρωπολογίας, επηρεάζοντας μεταγενέστερους
Βυζαντινούς συγγραφείς όπως για παράδειγμα τον Μελέτιο Ιατροσοφιστή (8ος αι. μ.
Χ.), τον Θεόφιλο Πρωτοσπαθάριο (7ος αι. μ.Χ.), τον Λέοντα τον Ιατροσοφιστή (9ος
αι. μ.Χ.), οι οποίοι συνέγραψαν έργα Ιατρικής Φυσιολογίας με τον ίδιο ή
παρεμφερή τίτλο.
Παρατίθενται επίσης τα στοιχεία που μαρτυρούν την έντονη επιρροή που δέχθηκαν
οι Βυζαντινοί συγγραφείς από την Ιπποκρατική και την Γαληνική χυμοπαθολογία,
τις απόψεις τους για την λειτουργία του εγκεφάλου, της καρδιάς και του ήπατος
αλλά και τη συμβολή των τριών αυτών ζωτικών οργάνων στην διατήρηση της
ανθρώπινης ζωής. Επιπλέον οι απόψεις των Βυζαντινών συγγραφέων γύρω από το
ζήτημα της εκτέλεσης ανατομικών ερευνών για την κατανόηση της
ανατομικοφυσιολογικής κατασκευής του ανθρωπίνου σώματος, φανερώνει την
«ανεκτικότητα» της Βυζαντινής επιστήμης στην εκτέλεση ανατομικών ερευνών,
γεγονός που ενισχύει την επιχειρηματολογία μας, ότι το Βυζάντιο επέδειξε
«πρωτοτυπία» σε ορισμένα θέματα που αφορούν την Ιατρική.
Τέλος γίνεται αναφορά στον χριστιανικό χαρακτήρα που εξέλαβε η Βυζαντινή
ιατρική και τον φιλανθρωπικό της χαρακτήρα, με την ίδρυση των πρώτων
Νοσοκομείων. Τονίζεται το γεγονός ότι διέσωσε τα επιτεύγματα της αρχαίας
Ελληνικής ιατρικής γνώσης, και μεταλαμπάδευσε την κλασική μας παράδοση, μέσω
των αραβικών μεταφράσεων, στην Μεσαιωνική Δύση.
Λέξεις-κλειδιά:
Βυζαντινή Ιατρική, Φυσιολογία, Ανατομία, Ιστορία της Ιατρικής, Βυζάντιο
