Στοιχεία επταμελούς επιτροπής:
Δρακούλης Νικόλαος Επίκουρος Καθηγητής ΕΚΠΑ (Επιβλέπων), Καποτάς Νικήτας Επίκουρος Καθηγητής ΕΚΠΑ, Προμπονάς Αντώνιος Αναπληρωτής Καθηγητής ΑΤΕΙ
Περίληψη:
Η απολύμανση οδοντιατρικών υλικών αποτύπωσης για τη διασφάλιση μη
διασταυρούμενης μόλυνσης από δυνητικά παθογόνα βακτήρια της χλωρίδας του
στόματος πραγματοποιείται, μέχρι σήμερα, στην καθημερινή οδοντιατρική πράξη με
εμβάπτιση σε υγρά απολυμαντικά διαλύματα. Εναλλακτικά, στην παρούσα εργασία
χρησιμοποιήθηκε απολύμανση με όζον, μέσω της κατασκευής πρωτότυπης
αυτοματοποιημένης συσκευής απολύμανσης.Σκοπός της διατριβής είναι η σύγκριση
της αποτελεσματικότητας μιας νέας μεθόδου απολύμανσης με όζον, με την
απολυμαντική αποτελεσματικότητα της εμβάπτισης σε απολυμαντικά διαλύματα. Η
μέθοδος ελέγχθηκε τόσο σε εργαστηριακό επίπεδο, όσο και σε συνθήκες καθημερινής
οδοντιατρικής πράξης. Επιπλέον, εξετάστηκε η μεταβολή διαστάσεων και η
επιφανειακή διάβρωση που πιθανώς υφίστανται τα οδοντιατρικά υλικά αποτύπωσης
κατά την απολύμανση με όζον.
Για το σκοπό της μελέτης κατασκευάστηκε πρωτότυπη συσκευή απολύμανσης
οδοντιατρικών υλικών αποτύπωσης με όζον (Δίπλωμα Ευρεσιτεχνίας ΟΒΙ:
20110100194/2013), συνδυάζοντας διάφορες επιμέρους συσκευές,
συμπεριλαμβανομένων μιας γεννήτριας όζοντος εκκενώσεως κορώνας, ενός ξηραντήρα
αέρα, μίας αεραντλίας μεταβαλλόμενης ροής, ενός δείκτη υγρασίας, ενός ροομέτρου
υψηλής ακρίβειας, ενός θαλάμου απολύμανσης, ενός καταλύτη διοξειδίου του
μαγγανίου-οξειδίου του χαλκού και δικτύου σωληνώσεων από Teflon.
Για τη βακτηριολογική μελέτη, εμβολιάστηκε οδοντιατρική λεπτόρρευστη σιλικόνη
προσθήκης με υγρές καλλιέργειες των αντιπροσωπευτικών Gram (-) και Gram (+)
βακτηρίων Klebsiella pneumoniae και Staphylococcus aureus, αντίστοιχα. Δισκία
των 10mm διαμέτρου αποκόπηκαν και απολυμάνθηκαν με όζον σε διάφορους χρόνους,
με εμβάπτιση σε διάλυμα χλωριούχου βενζαλκονίου ή λειτούργησαν ως μάρτυρες. Σε
δεύτερο επίπεδο, δεκαέξι αποτυπώματα σιλικόνης προσθήκης ελήφθησαν από τέσσερις
ασθενείς και αφού χωρίστηκαν σε ομάδες ακολουθήθηκε και σε αυτά η ίδια
διαδικασία απολύμανσης. Η αποτελεσματικότητα της εκάστοτε μεθόδου απολύμανσης
αξιολογήθηκε κάνοντας χρήση της μεθόδου των βιώσιμων αναπαραγωγικών μονάδων
(εις τριπλούν επαναλήψεις). Τα τρυβλία επωάστηκαν στους 37οC για 24h ή για 48h
σε αερόβιες ή/και αναερόβιες συνθήκες.
Ακολούθως, μελετήθηκε η πιθανή μεταβολή διαστάσεων των υλικών αποτύπωσης μετά
από απολύμανση είτε με όζον είτε με υγρά απολυμαντικά διαλύματα (υποχλωριώδους
νατρίου ή χλωριούχου βενζαλκονίου). Κατασκευάστηκαν 120 δοκίμια από 4
διαφορετικά ελαστομερή αποτυπωτικά υλικά μέσω ειδικής μήτρας. Τα δοκίμια
μετρήθηκαν πριν και μετά την απολύμανση με μετρητικό μικροσκόπιο και
υπολογίστηκε η ποσοστιαία μεταβολή διαστάσεων. Αντίστοιχα, κατασκευάστηκαν 30
δοκίμια ατομικών δισκαρίων φωτοπολυμεριζόμενης ρητίνης μέσω ειδικά
διαμορφωμένου νωδού εκμαγείου της άνω γνάθου, στα οποία ήταν ενσωματωμένες 4
καρφίδες κινητών κολοβομάτων. Τα δοκίμια μετρήθηκαν πριν και μετά την
απολύμανση (6 αποστάσεις αναμεταξύ των καρφίδων) με ψηφιακό μικρόμετρο και
υπολογίστηκε η ποσοστιαία μεταβολή διαστάσεων της κάθε απόστασης. Επιπροσθέτως,
υπολογίστηκε η συνολική ποσοστιαία μεταβολή διαστάσεων των ατομικών δισκαρίων
σε αντιστοιχία με την ποσοστιαία μεταβολή της επιφάνειας που οριζόταν από τις 4
καρφίδες που ήταν ενσωματωμένες στα ατομικά δισκάρια.
Τέλος, ο έλεγχος της πιθανής επιφανειακής διάβρωσης ελαστομερών αποτυπωτικών
υλικών επετεύχθη με την κατασκευή 32 δοκιμίων πάχους 1mmαπό 4 διαφορετικά
ελαστομερή αποτυπωτικά υλικά τα οποία είτε απολυμάνθηκαν με όζον, είτε με
εμβάπτιση σε απολυμαντικό διάλυμα υποχλωριώδους νατρίου ή χλωριούχου
βενζαλκονίου, χρησιμοποιώντας 2 χρόνους απολύμανσης για κάθε απολυμαντική
μέθοδο, είτε λειτούργησαν ως μάρτυρες. Αποκόπηκε δισκίο των 7mm από κάθε
δοκίμιο και αφού επικολλήθηκε σε ειδική βάση με κατάλληλη αγώγιμη κόλλα,
επιχρυσώθηκε σε ειδική συσκευή εναπόθεσης υλικού με εξάχνωση. Τα δοκίμια
εξετάστηκαν σε Ηλεκτρονικό Μικροσκόπιο Σάρωσης σε μεγέθυνση x2000.
Η στατιστική ανάλυση των αποτελεσμάτων της μικροβιολογικής μελέτης έγινε με
χρήση της ανάλυσης της διακύμανσης (oneway-ANOVA) σε επίπεδο σημαντικότητας
0,05 στους δεκαδικούς λογαρίθμους (log10) των βιώσιμων αναπαραγωγικών μονάδων.
Οι ανά δύο συγκρίσεις των διαφόρων χειρισμών έγιναν με την δοκιμή του Tukey. Η
στατιστική ανάλυση των αποτελεσμάτων της μελέτης μεταβολής διαστάσεων των
αποτυπωτικών υλικών και των ατομικών δισκαρίων που εξετάστηκαν έγινε με το μη-
παραμετρικό τεστ Wilcoxon, όσον αφορά τη μεταβολή της κάθε ομάδας δοκιμίων
χωριστά, σε επίπεδο σημαντικότητας 0,05. Οι ανά δύο συγκρίσεις των διαφόρων
ομάδων δοκιμίων πραγματοποιήθηκαν με το μη-παραμετρικό τεστ Mann-Whitney σε
επίπεδο σημαντικότητας 0,05.
Κατά τη βακτηριολογική μελέτη, για τους δύο αντιπροσωπευτικούς μικροοργανισμούς
παρατηρήθηκε μείωση του βακτηριακού πληθυσμού τουλάχιστον κατά 3 λογαριθμικές
μονάδες από τα τρία πρώτα λεπτά έκθεσης στο όζον. Όσον αφορά τη βακτηριολογική
μελέτη των αποτυπωμάτων, παρατηρήθηκε ότι μετά την απολύμανση με όζον, το
βακτηριακό φορτίο ελαττώθηκε κατά 1log10. Η μέθοδος απολύμανσης με όζον
αναδεικνύεται πλήρως αποτελεσματική και ασφαλής, αφού παρατηρήθηκε ένα
αντίστοιχα υψηλό βακτηριακό φορτίο στα απολυμασμένα με υγρό απολυμαντικό
διάλυμα αποτυπώματα (4log10), ειδικότερα όσον αφορά τις αναερόβιες συνθήκες. Η
μέθοδος απολύμανσης με όζον αναδεικνύεται έτσι τουλάχιστον εφάμιλλη με αυτή της
απολύμανσης με εμβάπτιση σε απολυμαντικά διαλύματα.
Κατά τη μελέτη μεταβολής διαστάσεων των υλικών αποτύπωσης, η μέθοδος
απολύμανσης με όζον παρουσίασε τις μικρότερες μεταβολές διαστάσεων
αναδεικνύοντας εξαιρετική ακρίβεια. Κατά τη μελέτη επιφανειακής διάβρωσης
ελαστομερών αποτυπωτικών υλικών προέκυψε ότι σε όλες σχεδόν τις περιπτώσεις
απολύμανσης, είτε υγρής, είτε αέριας με όζον, εμφανίζονται παρόμοιες, πολύ
μικρές, ασήμαντες αλλαγές στην επιφάνεια των δοκιμίων, καθιστώντας την
απολύμανση με όζον πλήρως αποτελεσματική.
Η παρούσα μελέτη ανέδειξε τη μέθοδο απολύμανσης οδοντιατρικών υλικών αποτύπωσης
με όζον ισάξια και σε μερικές περιπτώσεις αποτελεσματικότερη από τις σημερινές
παγιωμένες μεθόδους απολύμανσης. Είναι μια ταχύτατη, αποτελεσματική, ασφαλής,
ακριβής και πλήρως αυτοματοποιημένη μέθοδος απολύμανσης οδοντιατρικών υλικών
αποτύπωσης που μπορεί να καθιερωθεί, έχοντας επιπλέον τα πλεονεκτήματα του
χαμηλού λειτουργικού κόστους και της φιλικότητας προς το περιβάλλον, αφού δεν
θα γίνεται χρήση απολυμαντικών διαλυμάτων με όλες τις καταστροφικές συνέπειες
που αυτά έχουν για το περιβάλλον, μέσω της καθημερινής, σε παγκόσμιο επίπεδο,
χρήσης τους.
