Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Λαζαράτου Ελένη, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Παιδοψυχιατρικής
Περίληψη:
Ο εκφοβισμός μεταξύ των παιδιών αποτελεί ένα πολύ διαδεδομένο πρόβλημα, το
οποίο αναγνωρίζεται στις μέρες μας ως ένα από τα σημαντικότερα θέματα δημόσιας
υγείας, λόγω των επιπτώσεών του στην ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη και την
κοινωνικοποίησή τους. Στη σύγχρονη τεχνολογική εποχή, η διάδοση των
ηλεκτρονικών μορφών επικοινωνίας σε χρήστες όλο και μικρότερης ηλικίας οδηγεί
στην εμφάνιση μίας νέας μορφής εκφοβισμού, του ηλεκτρονικού ή διαδικτυακού, η
οποία αν και αποτελεί έμμεση μορφή επιθετικότητας καθίσταται συχνά πιο
επικίνδυνη του παραδοσιακού.
Σε πλήθος χωρών ανά τον κόσμο τις τελευταίες δεκαετίες, έχουν
πραγματοποιηθεί πολλές επιστημονικές έρευνες για τη φύση αυτού του φαινομένου
και έχουν υλοποιηθεί και αξιολογηθεί προγράμματα για την πρόληψη και
αντιμετώπισή του. Η παρούσα εργασία αποτελεί μία ανασκόπηση των άρθρων που
αναφέρονται στην νέα μορφή εκφοβισμού, τον ηλεκτρονικό εκφοβισμό, σε μία
προσπάθεια να γεφυρωθούν τα κενά στη σύγχρονη βιβλιογραφία και με στόχο να
δοθεί έμφαση στις διαφορές του από τον παραδοσιακό, οι οποίες επιβάλλουν και
μία διαφορετική θέαση των δύο φαινομένων, καθώς και τη μη ενιαία αντιμετώπισή
τους. Επίσης, επιχειρείται η μελέτη των παραγόντων κινδύνου, καθώς και των
προστατευτικών παραγόντων για τον ηλεκτρονικό εκφοβισμό, πάνω στους οποίους
έχουν θεμελιωθεί οι μέχρι τώρα απόπειρες περιορισμού του φαινομένου. Τέλος
μελετώνται τα δεδομένα ερευνών σχετικά με τα μέτρα πρόληψης του ηλεκτρονικού
εκφοβισμού, που έχουν προταθεί και εφαρμοστεί ως σήμερα, καθώς και η
αποτελεσματικότητά τους.
Εφιστώντας την προσοχή στην ποικιλία των άρθρων και τους
περιορισμούς των διαθέσιμων στοιχείων, επιχειρείται η ανάδειξη των
μεθοδολογικών κενών, ώστε οι ερευνητές να αναπτύξουν περισσότερο
αποτελεσματικές έρευνες, καθώς και έρευνες διαχρονικού τύπου για μία πιο
ολοκληρωμένη εικόνα του φαινομένου. Με βάση τις τελευταίες θα καταστεί δυνατή η
συγκρότηση περισσότερο αποτελεσματικών και επικεντρωμένων μέτρων πρόληψης και
αντιμετώπισης του εκφοβισμού και των επιπτώσεών του.
Η επιλογή των άρθρων έγινε με γνώμονα την σχέση τους με το ερευνητικό ερώτημα
και ιδιαίτερα τα άρθρα που αναφέρονταν σε παράγοντες κινδύνου και
προστατευτικούς παράγοντες για τον διαδικτυακό τύπο εκφοβισμού, σε ποικίλα
περιβάλλοντα (το σχολείο, το σπίτι κτλ) και σχέσεις (γονέα- παιδιού, μεταξύ
συνομηλίκων κτλ) του παιδιού, συμπεριελήφθησαν λόγω της συνάφειάς τους με την
πρόληψη του φαινομένου. Η πρόθεση μας σε αυτή την εργασία ήταν η ανασκόπηση
των άρθρων που αναφέρονται στην πρόληψη του ηλεκτρονικού εκφοβισμού. Παρά το
γεγονός ότι μόνο άρθρα, που αναφέρονται σε μελέτες, πληρούν τα κριτήρια για την
ένταξή τους στη βιβλιογραφική αυτή ανασκόπηση, μία ποικιλία θεμάτων και
επιδημιολογικών δεδομένων συμπεριελήφθησαν για μια πιο ολοκληρωμένη θέαση του
πολυδιάστατου αυτού φαινομένου. Για την σύγκριση των αποτελεσμάτων της
μελετώμενης βιβλιογραφίας χρησιμοποιήθηκε μία ποικιλία μεθοδολογιών, ενώ
επιχειρήθηκε η ποιοτική τους παρουσίαση και σύγκριση.
Λέξεις-κλειδιά:
Eφοβισμός, Διαδικτυακός εκφοβισμός, Πρόληψη, Ψυχική Υγεία, Παιδια-Εφηβοι
