Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Επίκουρος Καθηγητής κ.Απόστολος Τσολάκης, Καθηγητής κ.Δημήτριος Χαλαζωνίτης, Επίκουρη Καθηγήτρια κ.Ελένη Βασταρδή
Περίληψη:
Σκοπός: Η αξιολόγηση του σχήματος του κρανιοπροσωπικού συμπλέγματος (ΚΠΣ) σε
ασθενείς με αγενεσίες δοντιών και σύγκριση με αντίστοιχη ομάδα ελέγχου.
Δείγμα και μέθοδος: Δείγμα αυτής της μελέτης αποτέλεσαν 456 ασθενείς που
προσήλθαν για ορθοδοντική θεραπεία στο τμήμα Ορθοδοντικής της Οδοντιατρικής
Σχολής, του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Η κατανομή των
ασθενών έγινε σε 3 ομάδες: την ομάδα των αγενεσιών αποτέλεσαν 100 ασθενείς, με
τουλάχιστον ένα συγγενώς ελλείπον δόντι, εκτός των τρίτων γομφίων, (47 άντρες,
53 γυναίκες, διακύμανση ηλικίας από 8 έως 36 ετών). Την ομάδα των αγενεσιών των
τρίτων γομφίων (αγενεσία 1 έως 4 τρίτων γομφίων) αποτέλεσαν 52 ασθενείς (21
άντρες, 31 γυναίκες, διακύμανση 9 έως 24 ετών). Την τρίτη ομάδα ή ομάδα ελέγχου
αποτέλεσαν 304 ασθενείς με πλήρη φραγμό (136 άντρες, 168 γυναίκες, διακύμανση 8
έως 37 ετών). Για κάθε ασθενή με αγενεσία έγινε αντιστοίχιση με βάση την ηλικία
και το φύλο με 2 ασθενείς από την ομάδα ελέγχου. Οι βασικές ανατομικές δομές
που εμφανίζονται στην πλάγια κεφαλομετρική ακτινογραφία ψηφιοποιήθηκαν και
ιχνογραφήθηκαν με τη βοήθεια 15 καμπυλών και 127 σημείων, εκ των οποίων 116
ήταν «ολισθαίνοντα» σημεία και 11 ήταν «σταθερά». Ακολούθησε αλληλεπίθεση με τη
μέθοδο Προκρούστη καθώς και Ανάλυση Κυρίων Συνιστωσών (PCA) για την ανίχνευση
και περιγραφή των βασικών μορφών ποικιλότητας του ΚΠΣ και των επιμέρους δομών
του (κρανιακή βάση, άνω και κάτω γνάθος). Η σύγκριση έγινε με μη παραμετρικές
μεθόδους τυχαίας διάταξης (permutation test, 10,000 διατάξεις χωρίς
αντικατάσταση)
Αποτελέσματα: Σχεδόν το 50% της ποικιλότητας του δείγματος περιγράφηκε από τις
πρώτες τρεις κύριες συνιστώσες, ενώ οι 12 πρώτες περιέγραψαν σχεδόν το 80% της
ποικιλότητας. Οι συγκρίσεις μεταξύ των δύο φύλων, οι οποίες αφορούσαν το σύνολο
του δείγματος υπέδειξαν την ύπαρξη διμορφισμού σε όλες τις δομές του ΚΠΣ
(p<0.01). Ωστόσο, μετά από συγκρίσεις σε κάθε ομάδα χωριστά βρέθηκε διμορφισμός
στην κρανιακή βάση για όλες τις ομάδες (p<0.01). Το σχήμα του ΚΠΣ και των
επιμέρους δομών του, εκτός από την κρανιακή βάση, διαφέρει σημαντικά μεταξύ της
ομάδας ασθενών που παρουσιάζουν αγενεσίες και της ομάδας μαρτύρων (p<0.05).
Συγκεκριμένα, οι ασθενείς με αγενεσία παρουσιάζουν σκελετικό πρότυπο με τάση
για ΙΙΙ σκελετική σχέση καθώς και υποαποκλίνοντα σκελετικά επίπεδα. Η σύγκριση
μεταξύ της ομάδας ασθενών με αγενεσία τρίτων γομφίων και της ομάδας ελέγχου δεν
έδειξε σημαντικές διαφορές στο σχήμα του ΚΠΣ.
Συμπεράσματα: Η διαφορά σχήματος του ΚΠΣ που ανευρέθηκε στους ασθενείς που
παρουσιάζουν αγενεσίες δοντιών παρέχει ενδείξεις πως κοινοί παράγοντες
εμπλέκονται στην οδοντογένεση και τη διαμόρφωση του ΚΠΣ.
