Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Αθαν. Γκοντελίτσας Επίκ. Καθηγητής ΕΚΠΑ (Επιβλέπων), Ανδ. Μαγκανάς Καθηγητής ΕΚΠΑ, Μαρ. Βλάχου-Τσιπούρα Επίκ. Καθηγήτρια ΕΚΠΑ
Περίληψη:
Η ευρύτερη περιοχή της Ηπείρου, γενικά αποτελείται από Μεσοζωικά ιζηματογενή
πετρώματα της Ιόνιας ζώνης, που προέρχονται από τον παλαιό-ωκεανό της Τηθύος.
Τα ιζηματογενή πετρώματα της υπό μελέτη περιοχής, περιλαμβάνουν κατά κύριο λόγο
ασβεστόλιθους και σχιστόλιθους, τα οποία είναι κατ’ εξοχήν χαμηλής
περιεκτικότητας σε U (<0,1, 2,2, 3,5 ppm). Όμως, όπως είναι γνωστό από
αδημοσίευτες μελέτες (ΙΓΜΕ, Ινστιτούτο Ατομικής Ενέργειας), περιοχές της
Ηπείρου εμφανίζουν υψηλές τιμές φυσικής ραδιενέργειας, λόγω της παρουσίας
πλουσίων σε φώσφορο ιζηματογενών πετρωμάτων (φωσφορούχοι ασβεστόλιθοι). Οι
φωσφορίτες είναι ιζήματα ωκεάνιας προέλευσης που περιέχουν κατά μέσο όρο 120
ppm U, με αποτέλεσμα όπου απαντούν να εμφανίζονται αξιοσημείωτες γεωχημικές
ανωμαλίες U. Επί πρόσθετα, είναι πλούσια σε LREE, αλλά όχι σε Th (6,5 ppm) και
άλλες HRRE. Το ουράνιο, στα νερά των ωκεανών (3,2 ppb) ακολουθεί ανοξικά
περιβάλλοντα και κυρίως μετακινείται μετά την διαδικασία της διάλυσης από
χημικές διαδικασίες που λαμβάνουν χώρα σε διεπιφάνειες ιζημάτων που είναι
πλούσια σε οργανικό υλικό. Ως εκ τούτου, ο διαγενετικός κύκλος του οργανικού
άνθρακα μπορεί να σχετίζεται με την αναγωγή του U6+ σε U4+ και με βίο-
αναγωγικές διαδικασίες μέσω σουλφιδίων. Τα δείγματα που συλλέχθηκαν από τις
περιοχές της Ηπείρου, Περίβλεπτος και Δρυμώνας αφορούν ελασματωδεις
φωσφορούχους ασβεστόλιθους (laminated phosphatized limestones), στρωματώδεις
ασβεστόλιθους πλούσιους σε κερατολιθικό υλικό (bedded cherts) και
τεκτονισμένους πλούσιους σε οργανικό υλικό φωσφορικούς ασβεστόλιθους
(tectonized/reprocessed organic-rich phosphatized limestones), οι οποίοι
μετρήθηκαν όσον αφορά την φυσική τους ραδιενέργεια στο ύπαιθρο χρησιμοποιώντας
ανιχνευτή ραδιενέργειας. Οι γεωχημικές αναλύσεις μέσω της μεθόδου ICP-OES/MS
έδειξαν μεγάλο εύρος όσον αφορά τα αποτελέσματα συγκεντρώσεων ουρανίου στα
δείγματα, με αξιοσημείωτη την τιμή 648ppm σε οργανικό (πισσώδες) υλικό που
διαχωρίστηκε από δείγμα τεκτονισμένου πλούσιου σε οργανικό υλικό φωσφορικού
ασβεστόλιθου. Μετρήσεις που πραγματοποιήθηκαν μέσω της μεθόδου γ-φασματοσκοπίας
χρησιμοποιώντας ανιχνευτή Γερμανίου υψηλής καθαρότητας (HPGe) έδειξαν ότι το
παραπάνω οργανικό (πισσώδες) υλικό έχει υψηλές τιμές ραδιενέργειας και
ενεργότητας ειδικά στα ραδιονουκλίδια που περιέχονται στην φυσική σειρά του
238U. Το 238U μετρήθηκε μέσω της φωτοκορυφής 1001 keV που αντιστοιχεί στο
θυγατρικό 234mPa (7700 Bq/kg). Η ορυκτολογική μελέτη για το ίδιο δείγμα, μέσω
περιθλασιμετρίας ακτινών-Χ (XRD), ηλεκτρονικής μικροσκοπίας (SEM-EDS),
φασματοσκοπίας υπερύθρου (FTIR) και περεταίρω χημικές αναλύσεις, έδειξαν κυρίως
τα ορυκτά του απατίτη, οργανική ύλη και ασβεστίτη, τα οποία αποτελούν και τις
πιθανές φάσεις,
που φιλοξενούν το ουράνιο. Επίσης παρατηρούνται υψηλές τιμές Cd που πιθανότατα
να συνδέονται με τον απατίτη. Από την άλλη μεριά, το υλικό παρουσιάζει έλλειψη
σε στοιχεία LILE (e.g. Cs, Rb, K), όπως και σε As, Sb and Se, σε σχέση με τον
«μέσο» φωσφορίτη.
Λέξεις-κλειδιά:
΄Ηπειρος, Φωσφορίτες, Ουράνιο, Ακτινίδες
