Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Νικόλαος Παπαντωνίου, Καθηγητής, Ιατρική, ΕΚΠΑ
Δημήτριος Κασσάνος, Καθηγητής, Ιατρική, ΕΚΠΑ
Χαράλαμπος Χρέλιας, Καθηγητής, Ιατρική, ΕΚΠΑ
Περίληψη:
Υπό κανονικές συνθήκες, το αμνιακό υγρό είναι εντελώς απομονωμένο από τους μητρικούς ενδοαγγειακούς χώρους. Εάν υπάρχει κάποιο χάσμα μεταξύ του αμνιακού σάκου και των αγγείων, το αμνιακό υγρό μπορεί να εισέλθει στη μητρική κυκλοφορία και να παράγει εμβολή. Η εμβολή από αμνιακό υγρό (ΕΑΥ), μπορεί να περιέχει πλακώδη κύτταρα, χνούδι, σμήγμα, βλεννίνη και μηκώνιο. Λόγω των συνοδευτικών συμπτωμάτων, παρόμοιων με την αναφυλαξία, ορισμένοι πιστεύουν πως θα ήταν πιό σωστό να ονομαστεί «αναφυλακτοειδές σύνδρομο της κύησης».
Η ΕΑΥ συμβαίνει μόνο όταν υπάρχει ένα χάσμα, στο φράγμα μεταξύ αμνιακού υγρού και μητρικής κυκλοφορίας. Υπάρχουν 3 τρόποι που μπορεί να συμβεί. Είναι είτε μέσα από τις φλέβες του ενδοτραχήλου, είτε στα σημεία που τραυματίζεται η μήτρα, είτε στη θέση αποκόλλησης του πλακούντα.
Στα 70 χρόνια που η ΕΑΥ αναφέρθηκε για πρώτη φορά, εξακολουθεί να παραμένει ένα σύνδρομο του οποίου η αιτιολογία δεν είναι απολύτως κατανοητή. Οι κλινικές εκδηλώσεις που έχουν περιγραφεί είναι πολυάριθμες. Αρχικά πίστευαν πως όταν το αμνιακό υγρό εγχύεται στην μητρική κυκλοφορία, υπήρχε ένας καταιγισμός μικροσκοπικών σωματιδίων από συντρίμμια του εμβρύου, που προκαλούν απόφραξη ενός μέρους της πνευμονικής μικροκυκλοφορίας. Η ξαφνική αναπνευστική δυσχέρεια και η κυάνωση θεωρήθηκαν ότι σχετίζονται με ΔΕ καρδιακή ανεπάρκεια ή πνευμονική καρδία. Ωστόσο, όταν τοποθετήθηκαν καθετήρες στην πνευμονική αρτηρία (ΠΑ) σε ασθενείς με το σύνδρομο, μετρήθηκε αυξημένη πίεση στα πνευμονικά τριχοειδή, μειωμένη λειτουργικότητα έως και έμφραγμα της αριστερής κοιλίας, ήπια έως μέτρια μείωση στις μέσες πιέσεις της ΠΑ και μεταβλητές αυξήσεις στην κεντρική φλεβική πίεση, ευρήματα ενδεικτικά της ΑΡ καρδιακής ανεπάρκειας.
Θεωρείται ότι η αρχική προσβολή στο πνευμονικό σύστημα, λόγω της έκθεσης του αμνιακού υγρού μπορεί να είναι λόγω του παροδικού αγγειόσπασμου, της οξείας πνευμονικής υπέρτασης και έχει ως αποτέλεσμα τη σοβαρή υποξία.
Από τους ασθενείς που επιβιώνουν το αρχικό σοκ, το 70% θα αναπτύξει ένα μη καρδιογενές πνευμονικό οίδημα, που μοιάζει με σύνδρομο οξείας αναπνευστικής δυσχέρειας και 45% θα αναπτύξει διάχυτη ενδαγγειακή πήξη (ΔΕΠ), μέσα σε 30 λεπτά έως 4 ώρες. Ελλείψει εργαστηριακής επιβεβαίωσης, η αυθόρμητη αιμορραγία των ούλων, η αιμορραγία στο σημείο του φλεβοκαθετήρα, και η επίταξη, υποδεικνύουν έντονα μια ΔΕΠ. Μπορεί επίσης να υπάρχει η εμφάνιση νευρολογικών εκδηλώσεων, όπως επιληπτικές κρίσεις, σύγχυση ή κώμα.
Το αμνιακό υγρό έχει προπηκτική ιδιότητες. Δεν περιέχει πλασμίνη, αλλά έναν προενεργοποιητή της πλασμίνης. Εάν δημιουργηθεί θρομβίνη σε ένα περιβάλλον με προενεργοποιητή της πλασμίνης, αναπτύσσεται ταχεία διαταραχή της πηκτικότητας. Η ινωδογονόλυσης αποδίδεται σε μια αύξηση στην διάσπαση των προϊόντων του ινώδους, που προκαλούν σοβαρή καταστολή του μυομητρίου και του μυοκαρδίου, όπως αποδεικνύουν μελέτες σε ζώα. Αυτό μπορεί να συμβάλλει στην ατονία της μήτρας και την αιμοδυναμική αστάθεια που φαίνεται στο σύνδρομο.
Η σπανιότητα της ΕΑΥ και η δυσκολία στη διάγνωσή της, μπορεί να οδηγήσει σε θανατηφόρες επιπλοκές. Η ικανότητα να αναγνωριστούν τα σημεία και τα συμπτώματα γρήγορα και με ακρίβεια και να αρχίσει η θεραπεία, παραμένει πρόκληση για τον αναισθησιολόγο και το μαιευτήρα. Ακόμη και με επιθετικές προσπάθειες ανάνηψης υψηλής τεχνολογίας, η επιβίωση είναι σπάνια. Η αναφορά στο Εθνικό Μητρώο ΕΑΥ, η δημοσίευση περιπτώσεων και τα επιτυχή πρωτόκολλα διαχείρισης, συμβάλουν στην προώθηση της κατανόησης και τη θεραπεία αυτής της πολύπλοκης και απειλητική για τη ζωή κατάστασης.
