Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Δρ. Π. Νομικού, Καθηγήτρια, Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος, ΕΚΠΑ
Δρ. Ν. Βούλγαρης, Καθηγητής, Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος, ΕΚΠΑ
Δρ. Α. Μερτζάνης, Αναπληρωτής Καθηγητής, ΤΕΙ Στερεάς Ελλάδας
Περίληψη:
Στη μελέτη αυτή γίνεται προσπάθεια σύνδεσης της έννοιας της ολοκληρωμένης
διαχείρισης Παράκτιας Ζώνης, με την επικινδυνότητα εκδήλωσης τσουνάμι στην
περιοχή των νοτίων Κυκλάδων.
Αρχικά παρουσιάζεται αναλυτικά η έννοια και οι στόχοι της Ολοκληρωμένης
Διαχείρισης Παράκτιας Ζώνης, το νομοθετικό πλαίσιο εφαρμογής της σε Ελλάδα και
Ευρώπη και οι φυσικοί κίνδυνοι που αντιμετωπίζουν οι παράκτιες περιοχές
καταλήγοντας στο φυσικό κίνδυνο που καλείται τσουνάμι. Παρουσιάζονται τα
βασικά χαρακτηριστικά ενός τσουνάμι, πως δημιουργείται, πως αυτό
συμπεριφέρεται φτάνοντας στην παράκτια ζώνη και οι περιοχές οι οποίες
θεωρούνται ως πιθανοί χώροι εκδήλωσης ενός τέτοιου φαινομένου στην Ελλάδα.
Στην συνέχεια δίνεται η γεωμορφολογική και γεωλογική περιγραφή της περιοχής
μελέτης, όπου αποτελείται από τα νησιά Φολέγανδρος, Σίκινος, Ηρακλειά,
Σχοινούσα, Κουφονήσια, Κέρος, Αμοργός, Αστυπάλαια, Ανάφη, Σαντορίνη και
φυσικά την θαλάσσια περιοχή που τα περιβάλει. Μια περιγραφή, από την οποία
εξακριβώνεται οι επικινδυνότητα δημιουργίας τσουνάμι στην περιοχή, κυρίως
προερχόμενη από υποθαλάσσια κατολίσθηση.
Η Μεθοδολογία που ακολουθείται για να μπορέσουν να αναδειχτούν οι επιπτώσεις
που θα μπορούσε να έχει ένα τσουνάμι στις νότιες Κυκλάδες σήμερα, ξεκινάει με
μια συγκέντρωση γεγονότων από όλο τον κόσμο, με περιστατικά εκδήλωσης
τσουνάμι προερχόμενα από τις τρεις βασικές κατηγορίες γενεσιουργίας (σεισμός,
ηφαίστειο, κατολίσθηση), συμπεριλαμβανομένου δυο γεγονότων που συνέβησαν
στην περιοχή μελέτης, καθώς και το μετρούμενο max run up που έδωσε το κάθε ένα
από αυτά τα γεγονότα. Από την συγκέντρωση αυτών των πληροφοριών, εξάγονται 7
ζώνες με εύροι τιμών πιθανών run up που θα μπορούσε να παρατηρηθούν στις
ακτές του νησιωτικού συμπλέγματος που μελετάμε. Παράλληλα με αυτό τον τρόπο,
οριοθετείται η παράκτια ζώνη σε όλα τα νησιά.
Εισάγοντας τα δεδομένα στο πρόγραμμα ArcGIS, ζωνοποιείται η παράκτια ζώνη και
με αυτό τον τρόπο απεικονίζεται η επικινδυνότητα βαθμιαία, για κάθε νησί. Η
ζωνοποίηση της επικινδυνότητας παρουσιάζεται, σε συνδυασμό με τις τιμές run up
6
που είχαν καταγραφεί στο τελευταίο τσουνάμι στην περιοχή, αυτό της Αμοργού, το
1956.
Ακολουθεί η ανάδειξη των επιπτώσεων η οποία ξεκινά με μια αναδρομή στις
επιπτώσεις που καταγράφτηκαν το 1956 στην ευρύτερη περιοχή του νοτίου
Αιγαίου. Στην συνέχεια η ζωνοποίηση εφαρμόζεται πάνω στις σημερινές χρήσεις
γης των νησιών αλλά και σε δορυφορικές εικόνες του τώρα, αναδεικνύοντας με
αυτό τον τρόπο τι θα συμβεί, εάν ένα τσουνάμι πλήξει την περιοχή των νοτίων
Κυκλάδων στις μέρες μας σε κατοικημένες, τουριστικές, βιομηχανικές και γεωργικές
περιοχές αντίστοιχα.
Μετά την ανάδειξη των επιπτώσεων, προτείνονται μέτρα πρόληψης, τα οποία ήδη
είναι εφαρμόσιμα σε χώρες που αντιμετωπίζουν το φαινόμενο τσουνάμι και τα
οποία θα μπορούσαν να εφαρμοστούν και στην χώρα μας. Γίνεται σύνδεση της
λήψης μέτρων με την έννοια της Ολοκληρωμένης Διαχείρισης Παράκτιας Ζώνης,
τονίζοντας ότι η λήψη μέτρων στο φαινόμενο τσουνάμι αλληλοεξαρτάται με τις
αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης.
Η μελέτη ολοκληρώνεται με την εξαγωγή συμπερασμάτων με βασικότερο αυτό της
ανάγκης να συμπεριληφθεί η πρόληψη του κινδύνου τσουνάμι σε κάθε στρατηγική
Ολοκληρωμένης Διαχείρισης Παράκτιας Ζώνης για τις νότιες Κυκλάδες.
Λέξεις-κλειδιά:
Τσουνάμι, νότιο Αιγαίο, Κυκλάδες, Ολοκληρωμένη Διαχείριση Παράκτιας Ζώνης
