Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Σουλτανάκη Ελένη, Επίκουρη Καθηγήτρια, ΤΕΦΑΑ, ΕΚΠΑ
Θεόδωρος Πλατάνου, Καθηγητής, ΤΕΦΑΑ, ΕΚΠΑ
Χαιροπούλου Χρυσούλα, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια, ΤΕΦΑΑ, ΕΚΠΑ
Περίληψη:
Το καταδυτικό αντανακλαστικό στον άνθρωπο ενεργοποιείται με την άπνοια και γίνεται εντονότερο με βύθιση του προσώπου σε κρύο νερό. Η ήπια άσκηση παρατεταμένης διάρκειας η οποία προηγείται της άπνοιας προκαλεί εντονότερες αποκρίσεις (Andersson et al., 2002). Η μελέτη έχει σαν στόχο να προσδιορίσει την επίδραση σύντομης έντονης άσκησης στο καταδυτικό αντανακλαστικό και την πιθανή αλληλεπίδραση του με την απόκριση στο κρύο (cold shock response).
Δέκα κολυμβητές αποτέλεσαν ταυτόχρονα την πειραματική ομάδα και την ομάδα ελέγχου εκτελώντας μία άπνοια με βύθιση του προσώπου σε κρύο νερό (10±1,050C) μετά την ηρεμία (ΑΜΗ) για 40 δευτερόλεπτα και άλλη μια άπνοια μετά από άσκηση (ΑΜΑ). Οι δοκιμαζόμενοι περπάτησαν για τρια λεπτά σε διάδρομο με προκαθορισμένη ταχύτητα και κλίση αρχίζοντας με επιβάρυνση στο 55% της VO2max για το πρώτο λεπτό, στο 65% για το δεύτερο και στο 85% για το τελευταίο. Υπήρξε συνεχής καταγραφή της καρδιακής τους συχνότητας. Δείγματα αίματος ελήφθησαν στην ηρεμία και μετά τις δύο άπνοιες και αναλύθηκαν από τον αυτόματο αναλυτή i-Stat automatic analyzer (Abbott Point of Care Inc., U.S.A.). Η αρτηριακή τους πίεση μετρήθηκε και καταγράφηκε στην ηρεμία και μετά τις δύο άπνοιες.
Εφαρμόστηκε απλή ANOVA επαναλαμβανόμενων μετρήσεων για την ανάλυση των δεδομένων (p<0,05). Η καρδιακή συχνότητα μειώθηκε σημαντικά από την ηρεμία (8,951±5,61bmp) στην ΑΜΗ (64,35±4,61) ενώ παρά την αύξηση της πριν από την ΑΜΑ (149,20±4,91), σημείωσε πτώση (118,55±5,07) και οι διαφορές είναι στατιστικά σημαντικές (p<0,05). Η συστολική πίεση αυξήθηκε από την ηρεμία (124±0,28mmHg) στην ΑΜΗ (138 ±0,20) και μετά την ΑΜΑ (179±0,59). Όλες οι αλλαγές στη συστολική πίεση είναι στατιστικά σημαντικές. Το γαλακτικό αίματος (La+) αυξήθηκε από την ηρεμία (1,04±0,22mmol/L) μετά την ΑΜΗ (1,23±0,22) και μετά την ΑΜΑ (4,98±0,84). Όλες οι αλλαγές στο γαλακτικό είναι στατιστικά σημαντικές. Η αλλαγή στο pH από την ηρεμία (7,35±0,01) μετά την ΑΜΗ (7,36±0,01) είναι μικρή και μη σημαντική. Αντίθετα στατιστικά σημαντική είναι η αλλαγή στο pH μετά την ΑΜΑ (7,29±0,01) σε σχέση με την ηρεμία και μετά την ΑΜΗ. Το συνολικό διοξείδιο του άνθρακος στο αίμα (TCO2) μειώθηκε σημαντικά από την τιμή ηρεμίας (30,29±0,61mmol/L) μετά την ΑΜΑ (26,43±1,19). Στατιστικά σημαντική είναι επίσης η μείωση μεταξύ της τιμής του TCO2 μετά την ΑΜΑ (29,71±0,68) σε σχέση με την τιμή μετά την ΑΜΗ (p<0,00). Ομοίως, τα διττανθρακικά (HCO3) μειώθηκαν σημαντικά (p<0,02) από τις τιμές ηρεμίας (28,76±0,54mmol/L) στην ΑΜΑ (25,06±1,09). Επίσης, στατιστικά σημαντική είναι η μείωση στα HCO3 μεταξύ της ΑΜΗ (28,24±0,62) και της ΑΜΑ (p<0,01). Τέλος, η διάρκεια της άπνοιας μετά την άσκηση μειώθηκε κατά πολύ σε σχέση με αυτή στην ηρεμία (11,20±3,16).
Συμπερασματικά, η στατιστικά σημαντική πτώση στην καρδιακή συχνότητα μετά την ΑΜΗ δίνει ισχυρές ενδείξεις αναφορικά με την ενεργοποίηση του καταδυτικού αντανακλαστικού. Όμως, η αύξηση της αρτηριακής πίεσης συνιστά χαρακτηριστικό τόσο του καταδυτικού αντανακλαστικού, όσο και της απόκρισης στο κρύο και φυσικά στην άσκηση. Η στατιστικά σημαντική αύξηση στην αρτηριακή πίεση μετά την ΑΜΑ ίσως υποδηλώνει ότι η απόκριση στο κρύο εξασθενεί την επίδραση του καταδυτικού αντανακλαστικού (Gagnon et al., 2013; Jay et al, 2007). Αυτό είναι επίσης εμφανές στην πτώση του TCO2 και HCO3, και στην αδυναμία των συμμετεχόντων να διατηρήσουν άπνοια για 40 δευτερόλεπτα όπως στην ΑΜΗ. Σύμφωνα με ότι γνωρίζουμε, αυτή είναι η πρώτη μελέτη η οποία καταδεικνύει τις καρδιο-αναπνευστικές και τις μεταβολικές (αέρια αίματος) αποκρίσεις στη βύθιση σε κρύο νερό με άπνοια μετά από σύντομη έντονη άσκηση. Περαιτέρω έρευνα πρέπει να εξετάσει εκτενέστερα τις επιδράσεις της άσκησης και της άπνοιας ξεχωριστά ούτως ώστε να διευκρινιστούν οι καθαυτό αλλαγές στην άπνοια μετά την άσκηση σε σχέση με την άπνοια στην ηρεμία.
