Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Γελαδάς Ν., Καθηγητής, ΤΕΦΑΑ, ΕΚΠΑ
Κοσκολού Μ., Επίκουρη Καθηγήτρια, ΤΕΦΑΑ, ΕΚΠΑ
Τουμπέκης Α., Λέκτορας, ΤΕΦΑΑ, ΕΚΠΑ
Περίληψη:
Το ποδόσφαιρο χαρακτηρίζεται ως έντονη διαλειμματική άσκηση με τους ποδοσφαιριστές να αλλάζουν κινητική δραστηριότητα κάθε 5 δευτερόλεπτα περίπου. Σε ορισμένες περιπτώσεις οι ποδοσφαιριστές προπονούνται ή αγωνίζονται στη ζέστη με αποτέλεσμα η θερμοκρασία πυρήνα (Tc) του σώματος να φτάνει τους 39-40oC και να μειώνεται η απόδοση λόγω υπερθερμίας.
Η αυξημένη Tc του σώματος μπορεί να τροποποιήσει τη λειτουργία του καρδιαγγειακού συστήματος (υπέρμετρη άνοδος της καρδιακής συχνότητας, πτώση του όγκου παλμού, μείωση της καρδιακής παροχής κ.α.) με πιθανό αποτέλεσμα τη μείωση της απόδοσης των ποδοσφαιριστών.
Η ευεργετική επίδραση διαφόρων τεχνικών στην επιβράδυνση του ρυθμού ανόδου της Tc έχει αποδειχτεί σε αρκετές μελέτες. Οι περισσότερες όμως χρησιμοποίησαν τρόπους ψύξης που δεν είναι εύχρηστοι.
Ο σκοπός της παρούσας μελέτης ήταν να διερευνήσει την επίδραση μιας νέας πρακτικής μεθόδου ψύξης στην αναχαίτιση της ασκησιογενούς υπερθερμίας καθώς και την πιθανή επίδραση που θα είχε στην απόδοση κατά την εκτέλεση μιας παρατεταμένης, διαλειμματικής άσκησης υψηλής έντασης στη ζέστη.
Η παρούσα μελέτη αποτελείται από δύο αυτοτελείς ξεχωριστές έρευνες:
1η έρευνα: Επτά υγιείς άνδρες (25 ± 5 ετών) εκτέλεσαν 46λεπτη διαλειμματική άσκηση υψηλής έντασης στο κυκλοεργόμετρο και μετά από 15λεπτη ανάπαυλα, 10λεπτη άσκηση απόδοσης. Το πρωτόκολλο εκτελέστηκε 2 φορές στη ζέστη (30-32οC και υγρασία 40-50%). Στη πειραματική συνθήκη οι δοκιμαζόμενοι υποβλήθηκαν σε ψύξη του σώματος πριν (πρόψυξη) και στην ανάπαυλα του πρωτοκόλλου άσκησης. Η πρόψυξη εφαρμόζονταν για 20 λεπτά με τους δοκιμαζόμενους σε καθιστή θέση φορώντας ένα βρεγμένο μπουρνούζι και τα πόδια τους ήταν τυλιγμένα με μία βρεγμένη πετσέτα. Στην ανάπαυλα υποβλήθηκαν στην ίδια ακριβώς διαδικασία ψύξης για 10 λεπτά. Η θερμοκρασία του νερού στο οποίο εμβυθίζονταν το μπουρνούζι και η πετσέτα ήταν 14-16οC. Συγκεκριμένα, το 46λεπτο πρωτόκολλο άσκησης ήταν δομημένο σε 2 λεπτά που το καθένα περιέχει 10 δευτερόλεπτα παθητικής ηρεμίας, 5 δευτερόλεπτα μέγιστου σπριντ με το 7,5% του σωματικού βάρους και 105 δευτερόλεπτα ενεργητικής αποκατάστασης στο 35% της VO2max. Η 10λεπτη δοκιμασία είχε ακριβώς την ίδια δομή με το 46λεπτο πρωτόκολλο άσκησης. Για την εκτέλεση του 46λεπτου πρωτοκόλλου άσκησης και της 10λεπτης δοκιμασίας απόδοσης οι δοκιμαζόμενοι εισέρχονταν εντός περιβαλλοντικού θαλάμου όπου η θερμοκρασία ήταν 30-32οC και η υγρασία 40-50%. Στο χώρο που πραγματοποιήθηκε η ψύξη των δοκιμαζομένων η θερμοκρασία ήταν 23-25οC, ενώ η υγρασία ήταν 30-50%.
Στην πειραματική συνθήκη (Prec) η εφαρμογή της μεθόδου της πρόψυξης (20λεπτη διάρκεια) προκάλεσε σημαντική αύξηση (p = 0,009) στην Tc του σώματος των δοκιμαζομένων σε σύγκριση με την συνθήκη ελέγχου (Con) (Prec = 37,70±0,08οC και Con = 37,52±0,04οC). Αντίθετα, η Tc ήταν σημαντικά χαμηλότερη στην συνθήκη Prec (37,83±0,23οC) έναντι της συνθήκης Con (38,81±0,02oC, p= 0,001) μετά την ολοκλήρωση του 46λεπτου πρωτοκόλλου άσκησης. Η απόδοση δεν τροποποιήθηκε ούτε στο 46λεπτο πρωτόκολλο άσκησης (p= 0,8) ούτε στη 10λεπτη δοκιμασία απόδοσης (p= 0,6) από την παρέμβαση της ψύξης.
2η έρευνα: Συμμετείχαν 8 υγιείς άνδρες (22,4±2 ετών) οι οποίοι εκτέλεσαν πανομοιότυπο πρωτόκολλο με την 1η έρευνα. Με τις εξής διαφορές: α) Η παρέμβαση ψύξη γίνονταν μόνο στην ανάπαυλα, β) Το δεύτερο μέρος της άσκησης διαρκούσε μέχρι ότου οι δοκιμαζόμενοι να προσεγγίσουν του 39οC θερμοκρασία πυρήνα σώματος (Tc), γ) Η θερμοκρασία του νερού στο οποίο εμβυθίζονταν το μπουρνούζι και η πετσέτα ήταν 16-18οC.
Η παρέμβαση ψύξης στην ανάπαυλα είχε ως αποτέλεσμα τη σημαντικά μεγαλύτερη μεταβολή της θερμοκρασίας πυρήνα (ΔTc) του σώματος στη συνθήκη Mid (-0,15±0,02οC) σε σχέση με τη συνθήκη Con (-0,05±0,02οC) (p= 0,03). Επιπλέον, η παρέμβαση ψύξης προκάλεσε στο δεύτερο μέρος άσκησης σημαντικά χαμηλότερη ΔTc στη συνθήκη Mid (0,42±0,07 οC) σε σύγκριση με τη συνθήκη Con (0,61±0,11 οC) (p= 0,05). Όμοια, με την 1η έρευνα δεν βρέθηκε κανένα όφελος στην απόδοση κυρίως στο δεύτερο μέρος άσκησης μεταξύ των συνθηκών (Mid: 781±7,4 Watt και Con: 844±172 Watt p = 0,14).
Συμπερασματικά, η μέθοδος ψύξης που πραγματοποιήθηκε και στις δύο έρευνες προάγει την αποφυγή της υπερθερμίας κατά την άσκηση σε θερμό περιβάλλον. Όμως, δεν πρόσφερε κανένα όφελος στην απόδοση.
Η στατιστική ανάλυση των δεδομένων έγινε με ANOVA με επαναλαμβανόμενες μετρήσεις. Τέλος, όπου υπάρχουν τιμές πριν και μετά τη δοκιμασία έγινε t-test για εξαρτημένα δείγματα. Το επίπεδο σημαντικότητας ορίστηκε στο p< 0,05.
