Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Σαμόλη Ευαγγελία, Επ. Καθηγήτρια, Ιατρική, ΕΚΠΑ
Κατσουγιάννη Κλέα, Καθηγήτρια, Ιατρική, ΕΚΠΑ
Γρυπάρης Αλέξανδρος, PhD Επ. Συνεργάτης, Ιατρική, ΕΚΠΑ
Περίληψη:
Εισαγωγή: Οι επιδράσεις από τη βραχυχρόνια έκθεση σε αιωρούμενα σωματίδια διαμέτρου μικρότερης των 10 μm (PM10) στην ολική, καρδιαγγειακή και αναπνευστική θνησιμότητα έχουν διερευνηθεί και τεκμηριωθεί από μία σειρά επιδημιολογικών ερευνών. Οι διάφορες πολιτικές που εφαρμόστηκαν για τη μείωση των επιπέδων της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, αλλά και οι κοινωνικο-οικονομικές αλλαγές των τελευταίων χρόνων έχουν αλλάξει το χημικό προφίλ της ατμοσφαιρικής ρύπανσης ενώ τα επίπεδα των σωματιδίων έχουν μειωθεί. Στην παρούσα μελέτη διερευνήθηκαν οι χρονικές τάσεις της επίδρασης των PM10 στη θνησιμότητα των κατοίκων της Αθήνας για την περίοδο 1992-2012.
Δεδομένα-Μέθοδοι: Συλλέχθηκαν ημερήσια δεδομένα ολικής, καρδιαγγειακής και αναπνευστικής θνησιμότητας, ατμοσφαιρικών ρύπων και μετεωρολογικών παραγόντων για την περιοχή της Αθήνας, περιόδου 1992-2012. Μετρήσεις για τις συγκεντρώσεις των PM10 δεν υπήρχαν για τη χρονική περίοδο πριν το 2001, οπότε εκτιμήθηκαν από ένα μοντέλο πολλαπλής γραμμικής παλινδρόμησης βασισμένο στις μετρήσεις του μαύρου καπνού, ο οποίος αποτελεί μέρος των αιωρούμενων σωματιδίων. Το μοντέλο πρόβλεψης κατασκευάστηκε από τη συλλογή δεδομένων της περιόδου 2001-2004, κατά την οποία υπήρχαν ταυτόχρονες μετρήσεις των δύο ρύπων και εφαρμόστηκε στα έτη 1992-2000. Η επιδημιολογική ανάλυση πραγματοποιήθηκε για το σύνολο της χρονικής περιόδου 1992-2012, αλλά και χωριστά για την περίοδο με πραγματικές μετρήσεις 2001-2012 και την περίοδο με προβλέψεις 1992-2000, εφαρμόζοντας γενικευμένα προσθετικά μοντέλα Poisson προσαρμοσμένα για την ύπαρξη υπερ-διασποράς. Για τη διερεύνηση των χρονικών τάσεων χρησιμοποιήθηκε η μεθοδολογία που προτείνεται από τους Dominici et al. (2007).
Αποτελέσματα: Η επιδημιολογική ανάλυση για την περίοδο 2001-2012 έδειξε ότι αύξηση 10 μg/m3 στα επίπεδα των lag 0-1 PM10 συσχετίζεται με αύξηση 0.73% (95%ΔΕ: 0.45, 1.01%) στην ολική, 0.86% (95%ΔΕ:0.47,1.26%) στην καρδιαγγειακή και 1.76% (95%ΔΕ:0.94, 2.58%) στην αναπνευστική θνησιμότητα. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου σημειώθηκε αύξηση των επιπτώσεων των PM10 στην ολική και καρδιαγγειακή σε στατιστικά σημαντικό βαθμό. Θεωρώντας ως έτος έναρξης της οικονομικής κρίσης το 2008 στην Ελλάδα συγκρίθηκαν οι περίοδοι 2001-2007 και 2008-2012 και εντοπίστηκε στατιστικά σημαντική διαφορά στις επιδράσεις των PM10 στην ολική θνησιμότητα (0.54%, 95%ΔΕ: 0.21, 0.87% σε σύγκριση με 1.10%, 95%ΔΕ: 0.67, 1.54% αντίστοιχα, p-value-για τη διαφορά 0.03). Εφαρμόστηκαν μοντέλα δύο ρύπων ώστε να ελεγχθούν πιθανές συγχυτικές επιδράσεις των SO2, NO2, O3, CO από τα οποία δεν παρατηρήθηκαν διαφοροποιήσεις στις εκτιμήσεις μας.
Για το σύνολο της περιόδου 1992-2012 βρέθηκαν επίσης ισχυρές συσχετίσεις μεταξύ της επίδρασης των PM10 στην ολική, καρδιαγγειακή και αναπνευστική θνησιμότητα, αφού η αύξηση στη συγκέντρωση των PM10 κατά 10 μg/m3 συσχετίστηκε με αύξηση 0.77% (95% ΔΕ:0.54, 0.99%) στην ολική, 1.05% (95% ΔΕ:0.73, 1.36%) στην καρδιαγγειακή και 1.28% (95% ΔΕ:0.58, 1.97%) στην αναπνευστική θνησιμότητα.
Διερευνώντας τη χρονική τάση των επιδράσεων των PM10 αυτής της περιόδου στην ολική αλλά και κατά αιτία θνησιμότητα, βρέθηκε ότι δε διαφοροποιήθηκαν σημαντικά διαχρονικά αλλά οι επιδράσεις παραμείναν σημαντικές.
Συγκρίνοντας τις βραχυπρόθεσμες επιδράσεις των PM10 στη θνησιμότητα μεταξύ των περιόδων 1992-2000, 2001-2007 και 2008-2012 παρατηρήθηκε διαφορά σε επίπεδο στατιστικής σημαντικότητας 10% ανάμεσα στις δύο πρώτες περιόδους (p=0.054) ενώ δεν υπήρξε διαφορά μεταξύ της πρώτης και της τρίτης περιόδου.
Συμπεράσματα: Βρέθηκαν στατιστικά σημαντικές επιδράσεις από τη βραχυπρόθεσμη έκθεση σε PM10 στην ολική, καρδιαγγειακή και αναπνευστική θνησιμότητα των κατοίκων της Αθήνας για την περίοδο 1992-2012, συμβατές με προηγούμενα ευρήματα. Υπήρχε στατιστικά σημαντική αύξηση των PM10 στην ολική και καρδιαγγειακή θνησιμότητα την περίοδο 2001-2012 που φαίνεται να διαφοροποιούνται σε σχέση με το έτος έναρξης της κρίσης το 2008.
Λέξεις-κλειδιά:
Ατμοσφαιρική ρύπανση, Διαχρονικές τάσεις, Αιωρούμενα σωματίδια, Θνησιμότητα, Χρονοσειρές
