Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Ζέρβας Ι., Ομότιμος Καθηγητής, ΤΕΦΑΑ, ΕΚΠΑ
Καρτερολιώτης Κ., Αναπληρωτής Καθηγητής, ΤΕΦΑΑ, ΕΚΠΑ
Ψυχουντάκη Μ., Επίκουρη Καθηγήτρια, ΤΕΦΑΑ, ΕΚΠΑ
Περίληψη:
Σκοποί της έρευνας ήταν να εξεταστεί: (α) η σχέση του είδους της ηγετικής
συμπεριφοράς του γυμναστή (δημοκρατική συμπεριφορά, εξάσκηση και οδηγίες,
θετική ανατροφοδότηση και κοινωνική υποστήριξη) με την εσωτερική παρακίνηση
των ασκούμενων (εσωτερική παρακίνηση για μάθηση, εσωτερική παρακίνηση για
διέγερση, εσωτερική παρακίνηση για επίτευξη), (β) ο ρόλος των ψυχολογικών
αναγκών των συμμετεχόντων στην άσκηση (επάρκεια, αυτονομία, κοινωνικές
σχέσεις) στη σχέση της ηγετικής συμπεριφοράς του γυμναστή και της εσωτερικής
παρακίνησης των ασκούμενων, (γ) η σχέση της εσωτερικής παρακίνησης με τα
συναισθήματα που βιώνουν και την επιμονή που επιδεικνύουν οι ασκούμενοι κατά
τη διάρκεια της συμμετοχής τους σε ένα πρόγραμμα άσκησης και (δ) η σχέση
μεταξύ της συμπεριφοράς του γυμναστή, των βασικών ψυχολογικών αναγκών των
ασκούμενων και της εσωτερικής τους παρακίνησης, με τον χρόνο παραμονής τους
στο πρόγραμμα άσκησης. Για την εξέταση των σκοπών της έρευνας
χρησιμοποιήθηκαν τα ακόλουθα όργανα μέτρησης: (α) η Κλίμακα Ηγετικής
Συμπεριφοράς στην Άσκηση, (β) η Κλίμακα Βασικών Ψυχολογικών Αναγκών στην
Άσκηση, (γ) το Ερωτηματολόγιο Παρακίνησης στην Άσκηση και (δ) η Κλίμακα
Συνεπειών της Άσκησης. Πριν την κυρίως μελέτη, πραγματοποιήθηκαν δύο
προκαταρκτικές μελέτες, στις οποίες συμμετείχαν σαράντα (Ν = 40) και τριακόσια
ογδόντα δύο άτομα (Ν = 382), αντίστοιχα, που σκοπό είχαν την προσαρμογή και τον
έλεγχο των ψυχομετρικών δεικτών των ερωτηματολογίων στο χώρο της άσκησης.
Το δείγμα χωρίσθηκε με τυχαίο τρόπο σε δύο ίσα υπο-δείγματα (n1=191, n2=191), εκ
των οποίων στο ένα πραγματοποιήθηκε διερευνητική παραγοντική ανάλυση και στο
άλλο επιβεβαιωτική παραγοντική ανάλυση, ενώ, επιπλέον ελέγχθηκε ο βαθμός αξιοπιστίας των παραγόντων των ερωτηματολογίων στο σύνολο του δείγματος. Τα
αποτελέσματα υποστήριξαν την παραγοντική δομή και την εσωτερική συνέπεια των
παραγόντων των ερωτηματολογίων. Για τον έλεγχο των υποθέσεων της μελέτης 300
ασκούμενοι (96 άνδρες και 204 γυναίκες) συμπλήρωσαν τα ερωτηματολόγια πριν το
ημερήσιο πρόγραμμα άσκησης. Οι στατιστικές αναλύσεις που χρησιμοποιήθηκαν
ήταν: για τη μέτρηση των συσχετίσεων μεταξύ των μεταβλητών ο δείκτης
συσχέτισης Pearson r, για τη μέτρηση της προβλεπτικής ικανότητας των μεταβλητών
η ιεραρχική ανάλυση παλινδρόμησης, για τη μέτρηση των πολυμεταβλητών
συσχετίσεων μεταξύ ομάδων μεταβλητών η ανάλυση της κανονικής συσχέτισης και
για τη μέτρηση των διαφορών μεταξύ των μεταβλητών η πολυμεταβλητή ανάλυση
διακύμανσης. Τα αποτελέσματα έδειξαν την ύπαρξη υψηλών στατιστικά σημαντικών
συσχετίσεων μεταξύ της ηγετικής συμπεριφοράς του γυμναστή, των βασικών
ψυχολογικών αναγκών και της εσωτερικής παρακίνησης των ασκούμενων, καθώς
και των συνεπειών που βιώνουν από τη συμμετοχή τους στο πρόγραμμα άσκησης.
Τα αποτελέσματα της ιεραρχικής ανάλυσης παλινδρόμησης έδειξαν ότι η
συμπεριφορά του γυμναστή, οι ψυχολογικές ανάγκες της επάρκειας και της
αυτονομίας και η εσωτερική παρακίνηση για επίτευξη των ασκούμενων αποτελούν
σημαντικούς προβλεπτές των συναισθημάτων που βιώνουν κατά τη συμμετοχή τους
σε ένα πρόγραμμα άσκησης και της επιμονής που επιδεικνύουν σε αυτό. Τα
αποτελέσματα ερμηνεύονται με βάση τη θεωρία του αυτοκαθορισμού και το
ιεραρχικό μοντέλο εσωτερικής και εξωτερικής παρακίνησης, και συμβάλλουν σε
σημαντικό βαθμό στη μελέτη και κατανόηση του μηχανισμού παρακίνησης των
ασκούμενων σε γυμναστήρια.
