ΠΜΣ Πολιτική Επιστήμη και Κοινωνιολογία
Βιβλιοθήκη Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης - Επικοινωνίας και Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης - Τουρκικών Σπουδών και Σύγχρονων Ασιατικών Σπουδών - Κοινωνιολογίας

2015-01-19

2014

Βαρβάκη Αρχοντούλα

Μιχάλης Σπουρδαλάκης. Καθηγητής. Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης.ΕΚΠΑ
Γεράσιμος Κουζέλης. Καθηγητής. Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης.ΕΚΠΑ
Περικλής Βαλλιάνος. Καθηγητής. Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης.ΕΚΠΑ

Ο πολυδιάστατος χαρακτήρας της έννοιας της ηγεμονίας στο έργο του Αντόνιο Γκράμσι

Ελληνικά

Στην εργασία αυτή εξετάζουμε τις διαστάσεις της έννοιας της ηγεμονίας, στο έργο του Αντόνιο Γκράμσι και προσπαθούμε να δείξουμε ποιό είναι το νήμα που τις συνδέει. Στο Α μέρος της εργασίας επιχειρούμε μία εισαγωγή στον τρόπο μελέτης του έργου του Γκράμσι. Στο κεφάλαιο Α1 παρουσιάζουμε τις πηγές της έννοιας της ηγεμονίας και στο κεφάλαιο Α2 κάποιες χρήσιμες πληροφορίες για τη ζωή, τη δράση, την ανάπτυξη της σκέψης του Γκράμσι και κάποιες παρατηρήσεις για την ανάγνωση των Τετραδίων της Φυλακής. Το Β μέρος είναι το κύριο μέρος της εργασίας μας. Στο κεφάλαιο Β1 εξετάζουμε τη φιλοσοφική διάσταση της έννοιας. Βλέπουμε πως η διάκριση του Μαρξισμού από τις παλαιότερες θεωρησιακές φιλοσοφίες και η σύνδεση θεωρίας και πράξης βοήθησε τον Γκράμσι να δει την κατάκτηση της ηγεμονίας ως φιλοσοφικό γεγονός. Στο κεφάλαιο Β2 μελετάμε την ηγεμονία ως σχέση βίας και συναίνεσης. Κυρίως παρουσιάζουμε τη σχετική αντίληψη του Π. Τόμας, που αναλύει τη διαφωνία του με τον Π. Άντερσον συμπεραίνοντας πως η σχέση βίας- συναίνεσης πρέπει να εξετάζεται στο πλαίσιο που ορίζει η έννοια "ολοκληρωμένο κράτος" του Γκράμσι, την οποία ο ίδιος ο Τόμας επαναπροσδιορίζει. Στο κεφάλαιο Β3 παρατηρούμε πως σύμφωνα με τον Γκράμσι κάθε σχέςση ηγεμονίας είναι παιδαγωγική σχέση. Παρουσιάζουμε την αντίληψη του για το ρόλο των διανοούμενων σε αυτή τη σχέση, τη διάκρισή τους σε οργανικούς και παραδοσιακούς διανοούμενους. Οι οργανικοί διανοούμενοι της εργατικής τάξης, που θα οργανώσουν το σοσιαλιστικό κράτος, δεν πρέπει, τονίζεται στο έργο του Γκράμσι, να είναι αποκομμένοι από αυτή. Στο κεφάλαιο Β4 ασχολούμαστε με την προσπάθεια εδραίωσης της ηγεμονίας της εργατικής τάξης, που είναι και το μεγάλο ζητούμενο της της Γκραμσιανής σκέψης. Η σημαντική προϋπόθεση γι' αυτό είναι η συγκρότηση της συλλογικής θέλησης και τις βασικές κατευθύνσεις για το πως συγκροτείται αυτή ο Γκράμσι τις παίρνει από τον Μακιαβέλι και τον Λένιν. Ο νέος ηγεμόνας, ο οργανωτής της συλλογικής θέλησης είναι το επαναστατικό κόμμα, ο συλλογικός διανοούμένος της εργατικής τάξης που έχει μια αμφίδρομη σχέση με αυτή. Έτσι το κόμμα μαζί με τους εργατικούς θεσμούς, στοιχείο απαραίτητο για τη συγκρότηση της εργατικής ταυτότητας και αυτοπεποίθησης και το πολυσυζητημένο ενιαίο μέτωπο είναι τα όπλα του πολέμου θέσεων, του οποίου τη σημασία ο Γκράμσι τονίζει ιδιαίτερα χωρίς να αντικαθιστά με αυτόν τον πόλεμο κινήσεων. Στο Γ μέρος εντοπίζουμε το κοινό στοιχείο αυτών των διαστάσεων ως πτυχών της ίδιας έννοιας, που δεν είναι παρά η ανάπτυξη τους στην ίδια βάση: το δυναμικό χαρακτήρα της έννοιας της ηγεμονίας (καθώς ποτέ δεν υπάρχει χωρίς να τροφοδοτεί την ανατροπής της), την εμπιστοσύνη στην εργατική τάξη και τη δημοκρατία.

Κοινωνικές, Πολιτικές και Οικονομικές επιστήμες

Αντόντιο Γκράμσι, ηγεμοία, διανοούμενοι, συναίνεση, Κόμμα

Όχι

0

Όχι

28

67

Τοπική Ψηφιακή Βιβλιοθήκη

Δεν επιτρέπεται η πρόσβαση στο αρχείο.

https://pergamos.lib.uoa.gr/uoa/dl/object/1506197