Κατεύθυνση Νεώτερη και Σύγχρονη Ελληνική Ιστορία
Βιβλιοθήκη Φιλοσοφικής Σχολής

2017-06-21

2017

Λυγκούρης Σπυρίδων-Εμμανουήλ

Σπυρίδων Γ. Πλουμίδης, Επίκουρος Καθηγητής, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής Αθηνών, ΕΚΠΑ
Ευάνθης Χατζηβασιλείου, Καθηγητής, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής Αθηνών, ΕΚΠΑ
Ευάγγελος Καραμανωλάκης, Επίκουρος Καθηγητής, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής Αθηνών, ΕΚΠΑ

Ενάντια στις λογικές του “από Βορράν κινδύνου”: Ο πολιτικός λόγος της ΕΔΑ απέναντι στη Λαϊκή Δημοκρατία της Βουλγαρίας και τις ελληνοβουλγαρικές σχέσεις (1951-1964)

Ελληνικά

Ενάντια στις λογικές του “από Βορράν κινδύνου”: Ο πολιτικός λόγος της ΕΔΑ απέναντι στη Λαϊκή Δημοκρατία της Βουλγαρίας και τις ελληνοβουλγαρικές σχέσεις (1951-1964)

Η παρούσα διπλωματική εργασία έχει ως στόχο της να ερευνήσει τον πολιτικό λόγο της Ενιαίας Δημοκρατικής Αριστεράς (ΕΔΑ), απέναντι στη Λαϊκή Δημοκρατία της Βουλγαρίας και στις ελληνοβουλγαρικές σχέσεις την περίοδο 1951-1964. Τα βασικά ερωτήματα αυτής της εργασίας είναι τα εξής: Ποιοι είναι οι λόγοι πίσω από την αθρόα αναφορά και ενασχόληση της ελληνικής Δημοκρατικής Αριστεράς με το σοσιαλιστικό καθεστώς της Σόφιας; Σχετίζεται με την ιστορική εμπειρία της περιοχής και τις μεταπολεμικές θεωρήσεις του ελληνικού αστικού πολιτικού κόσμου; Εάν ναι, μήπως η υπεράσπιση της “Νέας Βουλγαρίας” (όπως την ονόμαζαν τα στελέχη της ΕΔΑ) αφορούσε και την εσωτερική ατζέντα της άρσης των εμφυλιακών συνεπειών; Πως εκφράζεται η ΕΔΑ απέναντι στην πολιτική της Σόφιας και πως βλέπει το μέλλον των ελληνοβουλγαρικών σχέσεων; Αντίστοιχα, πως κρίνει την εξωτερική πολιτική της Αθήνας απέναντι στη Βουλγαρία και ποια εναλλακτική πρόταση διατυπώνει; Τέλος, πως τοποθετείται απέναντι σε ιστορικά φαινόμενα, όπως το λιώσιμο των πολυετών πάγων στις σχέσεις Αθήνας - Σόφιας (1953-54 και 1963-64);
Σε ένα πρώτο επίπεδο, η παρούσα Μεταπτυχιακή Διπλωματική Εργασία (ΜΔΕ) παρουσιάζει το ιστορικό υπόβαθρο της ελληνοβουλγαρικής αντιπαράθεσης στην νεωτερική εποχή (1870-1953) μέχρι και το θάνατο του Ιωσήφ Στάλιν (1953). Οι γεωγραφικοί και ιστορικοί διαξιφισμοί Αθήνας-Σόφιας (Μακεδονικός Αγώνας, Βαλκανικοί Πόλεμοι, Α΄ και Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος) έλαβαν νέα, εμπλουτισμένη μορφή, μέσα από την ένταξή τους στους δύο γεωπολιτικούς και ιδεολογικούς πόλους του Ψυχρού Πολέμου. Η πορεία αυτή δεν ήταν μια απλουστευτική διαδικασία, καθώς ήταν αλληλένδετη με την σταδιακή κατάρρευση της αντιφασιστικής συμμαχίας και με τις απαρχές του ψυχροπολεμικού διπολισμού. Τα ζητήματα αυτά αποτελούν τον αντικείμενο ενδιαφέροντος του πρώτου κεφαλαίου, το οποίο έχει σαν σημείο κατάληξης το 1962, οπότε και έχουμε ταυτόχρονα δύο γεγονότα-σταθμούς: την οριστική εμπέδωση της οργανικής ένταξης της Ελλάδας στη Δύση (Σύνδεση με Κοινή Αγορά, 1961-62) και την σταθεροποίηση του Τοντόρ Ζίφκωφ στο εσωτερικό της Λαϊκής Δημοκρατίας Βουλγαρίας. Σε άμεση επικοινωνία βρίσκεται το περιεχόμενο του δεύτερου κεφαλαίου, το οποίο επικεντρώνεται στην πορεία των διπλωματικών σχέσεων Αθήνας-Σόφιας από την ψυχρότητα (πριν το 1953) μέχρι την πλήρη εξομάλυνση και αποκατάσταση των διμερών επαφών (1975-76). Εδώ, η αφήγηση θα κυλήσει μέσα από την παρουσίαση των σημείων-τομών της διμερούς σχέσης, τα οποία αφορούν ουσιαστικά τρείς ιστορικές φάσεις: α) 1953-54, β) 1963-64, και γ) 1974-76.
Το κυρίως μέρος αυτής της διπλωματικής εργασίας βρίσκεται στο τρίτο κεφάλαιο. Εδώ, ο πολιτικός λόγος της ΕΔΑ έρχεται να πατήσει ακριβώς πάνω σε όσα εξιστορήθηκαν στα προηγούμενα κεφάλαια. Πράγματι, η ιστορική μνήμη και τα γεωγραφικά δεδομένα αποτελούν παράγοντες που σχηματοποίησαν τις αντιλήψεις και τις στοχεύσεις των πρωταγωνιστών του εσωτερικού πολιτικού πεδίου, επομένως η επιχειρηματολογία της ΕΔΑ έπρεπε να βρει τρόπους να απαντήσει ουσιαστικά. Λόγω του μεγάλου εύρους του υλικού, η ροή του κεφαλαίου έπρεπε να στηριχθεί σε κατηγοριοποίηση και σε καταγραφή των σημαντικότερων θεματικών που αναπτύχθηκαν. Αυτό, που μένει στο τέλος, είναι η διαπίστωση ότι οι αναφορές στη Λαϊκή Δημοκρατία Βουλγαρίας στον λόγο της ΕΔA παραμένουν σημαντικές σε αριθμό και μαχητικότητα σε όλη την εξεταζόμενη περίοδο.

Ιστορία Εξωτερικής Πολιτικής

Ελληνο-βουλγαρικές σχέσεις, Ψυχρός Πόλεμος, Λαϊκή Δημοκρατία Βουλγαρίας, Ελληνική Αριστερά

Όχι

0

Όχι

500

150

https://pergamos.lib.uoa.gr/uoa/dl/object/1668179/file.pdf

https://pergamos.lib.uoa.gr/uoa/dl/object/1668179