Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Ευαγγελία Μαυρικάκη, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια, Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης, ΕΚΠΑ
Κυριάκος Αθανασίου, Καθηγητής, ΤΕΑΠΗ, ΕΚΠΑ
Ισιδώρα Παπασιδέρη, Καθηγήτρια, Τμήμα Βιολογίας, ΕΚΠΑ
Περίληψη:
Στην παρούσα μελέτη διερευνάται ο ρόλος της θρησκευτικότητας στην αποδοχή της εξέλιξης. Η θεωρία της εξέλιξης αποτελεί την κεντρική ενοποιητική θεωρία της Βιολογίας. Από αυτή την άποψη κρίνεται ιδιαίτερα σημαντική η διδασκαλία της στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, η κατανόηση και η αποδοχή της από τους μαθητές αλλά και τους εκπαιδευτικούς. Παράγοντες επιστημονικοί, όπως είναι η γνώση της εξέλιξης και των αποδείξεων για αυτήν, η κατανόηση της Φύσης της Επιστήμης κ.ά., αλλά και μη επιστημονικοί, όπως είναι κοινωνικοί, συναισθηματικοί, δημογραφικοί παράγοντες, και θρησκευτικοί παράγοντες επηρεάζουν σημαντικά την αποδοχή της εξέλιξης σε μαθητές και φοιτητές. Η θρησκευτικότητα ειδικότερα αναδεικνύεται σαν έναν από τους παράγοντες που με βάση τη βιβλιογραφία επιδρά αρνητικά στην αποδοχή της εξέλιξης.
Εξετάζεται στην εργασία μας η αποδοχή της εξέλιξης σε μια χώρα με ισχυρή θρησκευτικότητα, όπως είναι η Ελλάδα, όπου η διδασκαλία της εξέλιξης για χρόνια είχε υποβαθμιστεί από τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Ο βασικός ερευνητικός στόχος της εργασίας ήταν η διερεύνηση της σχέσης ανάμεσα στην αποδοχή της εξέλιξης και τη θρησκευτικότητα, ενώ επίσης, διερευνήθηκαν ζητήματα όπως οι διαφορές στην αποδοχή της εξέλιξης μεταξύ φοιτητών που έχουν παρακολουθήσει και δεν έχουν παρακολουθήσει μάθημα εστιασμένο στην εξέλιξη, μεταξύ φοιτητών που έχουν περάσει και δεν έχουν περάσει το μάθημα, μεταξύ φοιτητών βιολογίας των διαφορετικών ιδρυμάτων αλλά και μεταξύ των δύο φύλων.
Η έρευνα που πραγματοποιήθηκε ήταν ποσοτική έρευνα με ερωτηματολόγιο, σε φοιτητές τμημάτων Βιολογίας της χώρας (n= 603). Ο λόγος που επιλέξαμε το συγκεκριμένο πληθυσμό ήταν ότι ένα σημαντικό τμήμα από τους μελλοντικούς εκπαιδευτικούς δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης που θα κληθεί να διδάξει την εξελικτική θεωρία στα σχολεία προέρχεται από αυτό τον πληθυσμό. Το ερωτηματολόγιο διαμορφώθηκε από τη σύνθεση της κλίμακας ΜΑΤΕ για τη διερεύνηση της αποδοχής της εξέλιξης, της κλίμακας CRS και πέντε ερωτήσεων από το ερωτηματολόγιο της έρευνας των Κατάκος et al. (2011) για τη διερεύνηση του επιπέδου θρησκευτικότητας. O τρόπος συλλογής των ερωτηματολογίων περιελάμβανε τόσο την επί τόπου συγκέντρωση ερωτηματολογίων για την περίπτωση των φοιτητών του Τμήματος Βιολογίας του Ε.Κ.Π.Α., όσο και τη συγκέντρωση ερωτηματολογίων διαδικτυακά με τη χρήση ηλεκτρονικής πλατφόρμας για όλα τα τμήματα πανελλαδικά. Τα χαρακτηριστικά του δείγματος (φύλο, εξάμηνο σπουδών, ίδρυμα κλπ) περιγράφονται αναλυτικά σε πίνακες.
Τα αποτελέσματα υποδεικνύουν ότι: α) οι φοιτητές Βιολογίας έχουν υψηλή αποδοχής της εξέλιξης, β) η θρησκευτικότητα έχει σημαντική αρνητική συσχέτιση με την αποδοχή της εξέλιξης, γ) οι φοιτητές που έχουν παρακολουθήσει μάθημα εστιασμένο στην εξέλιξη έχουν υψηλότερη αποδοχή από τους φοιτητές που δεν έχουν παρακολουθήσει, δ) οι φοιτητές που έχουν περάσει το μάθημα στις εξετάσεις έχουν υψηλότερη αποδοχή από τους φοιτητές που δεν το έχουν περάσει, ε) οι φοιτητές των διαφορετικών Τμημάτων Βιολογίας δεν εμφανίζουν στατιστικά σημαντικές διαφορές όσον αφορά την αποδοχή της εξέλιξης, στ) οι άνδρες έχουν υψηλότερη αποδοχή της εξέλιξης από τις γυναίκες.
Βασικά συμπεράσματα της εργασίας συνοψίζονται ως εξής: Η αποδοχή της εξέλιξης επηρεάζεται σημαντικά αρνητικά από τη θρησκευτικότητα. Οι φοιτητές Βιολογίας στην Ελλάδα έχουν υψηλότερη αποδοχή από τους φοιτητές άλλων χωρών αλλά και άλλων τμημάτων ΑΕΙ της χώρας. Η διδασκαλία της εξέλιξης στα πλαίσια του προγράμματος σπουδών των Τμημάτων Βιολογίας συντελεί θετικά και συμβάλει στην αύξηση της αποδοχής της εξέλιξης. Αντίστοιχα, φαίνεται ότι οι φοιτητές που έρχονται σε καλύτερη επαφή με το περιεχόμενο της εξελικτικής θεωρίας και με τη γνώση του αντικειμένου του μαθήματος, με αποτέλεσμα την επιτυχία στις εξετάσεις, έχουν υψηλότερη αποδοχή από αυτούς που δεν έχουν περάσει το μάθημα της εξέλιξης.
Λέξεις-κλειδιά:
θεωρία της Εξέλιξης, αποδοχή της Εξέλιξης, θρησκευτικότητα, φοιτητές βιολογίας
