Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Δάφνη Καϊτελίδου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια, Νοσηλευτική, ΕΚΠΑ
Δημήτριος Γκιώκας, Kαθηγητής, Τμήμα Οικονομικών Επιστημών, ΕΚΠΑ
Αλεξάνδρα Φραγκουδάκη, Επίκουρη Καθηγήτρια, Τμήμα Οικονομικών Επιστημών, ΕΚΠΑ
Περίληψη:
Εισαγωγή: Η Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας (ΠΦΥ) αποτελεί τη ραχοκοκαλιά κάθε συστήματος υγείας. Η αποτύπωση ων εμπειριών των ασθενών τείνει να υιοθετηθεί σαν ένας από τους πιο σύγχρονους και αντικειμενικούς τρόπους αξιολόγησης της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών φροντίδας υγείας.
Σκοπός: Η καταγραφή των εμπειριών των χρηστών από τις υπηρεσίες της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας και η διερεύνηση πιθανών συσχετίσεων με τα δημογραφικά και κοινωνικο-οικονομικά χαρακτηριστικά τους.
Υλικό - Μέθοδος: Εκπονήθηκε μια συγχρονική μελέτη από τον Αύγουστο 2017 έως και τον Νοέμβριο του 2017. Ο μελετώμενος πληθυσμός αποτελούνταν από 150 άτομα, που ήταν χρήστες των υπηρεσιών πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας μία μονάδας υγείας ΠΕΔΥ (πρώην πολυϊατρείο του ΙΚΑ) και δύο (2) Κέντρων Υγείας της Αττικής. Για την συλλογή των δεδομένων χρησιμοποιήθηκε ερωτηματολόγιο που προέκυψε από την πιλοτική μελέτη για την ανάπτυξη ερωτηματολογίου για την καταγραφή των εμπειριών των ασθενών από τις δομές ΠΦΥ των Καϊτελίδου, Οικονόμου, Γαλάνη και συν. (2018), το οποίο συμπληρώθηκε εθελοντικά από τους συμμετέχοντες.
Αποτελέσματα: Η μέση ηλικία των συμμετεχόντων ήταν 52 έτη, το 51,5% ήταν γυναίκες και η πλειονότητα ήταν ελληνικής εθνικότητας ( 91.8%). Οι περισσότεροι συμμετέχοντες ήταν ασφαλισμένοι στον ΕΟΠΥΥ ή σε άλλο ταμείο δημόσιας/κοινωνικής ασφάλισης (90,5%), ενώ το 8,5% ήταν ανασφάλιστοι. Το 11% είχε αναπηρία άνω του 67% και το 58% έπασχε από κάποιο χρόνιο νόσημα. Το 70,65% των χρηστών αυτό-εκτίμησε την κατάσταση της υγείας του από καλή έως εξαιρετική. Οι περισσότεροι επισκέφτηκαν την μονάδα υγείας 1-4 φορές τους τελευταίους 6 μήνες (78%). Οι συνηθέστερες αιτίες επίσκεψης ήταν για επανεξέταση (46%) και για συνταγογράφηση φαρμάκων (41%). Το 24% των συμμετεχόντων παραπέμφθηκαν σε άλλο ιατρό ή υπηρεσία υγείας και η πλειοψηφία τους (77,4%) δήλωσαν ότι η καθοδήγηση τους από τον ιατρό ήταν επαρκής. Ο χρόνος αναμονής μέχρι την επαφή με τον ιατρό ήταν συνήθως μέχρι 15 λεπτά (41,65%). Το 11,35% των συμμετεχόντων δήλωσαν ότι είχαν επαφή με νοσηλευτή ή άλλο επαγγελματία υγείας χωρίς επαφή με γιατρό. Η μέση βαθμολογία σύστασης του ιατρού σε κάποιον άλλον ήταν 8,7 και η μέση βαθμολογία σύστασης της μονάδας υγείας ήταν 7,1 (σε μία κλίμακα από 1 έως 10). Εκτός από μια διάσταση ικανοποίησης, που αφορούσε τον εξοπλισμό της μονάδας, στις υπόλοιπες η μέση τιμή ικανοποίησης ήταν μεγαλύτερη από την διάμεση τιμή (=3), γεγονός που δηλώνει υψηλά επίπεδα ικανοποίησης. Οι παράγοντες που φάνηκε να συσχετίζονται θετικά με την βαθμολογία ικανοποίησης των χρηστών από τις παρεχόμενες υπηρεσίες φροντίδας υγείας ήταν η συχνότητα των επισκέψεων (p<0,001 για τους ιατρούς ειδικότηας, p=0,011 για τους γενικούς ιατρούς), η εθνικότητά τους(p=0,004) και η επαφή τους μόνο με νοσηλευτή ή άλλο επαγγελματία υγείας (p=0,029), ενώ ο παράγοντας που φάνηκε να συσχετίζεται αρνητικά ήταν η κατάσταση της υγείας τους (p=0,003). Επιπρόσθετα, βρέθηκε πως η βαθμολογία σύστασης του ιατρού συσχετίζεται θετικά με την αύξηση της συχνότητας των επισκέψεων στην μονάδα υγείας(p=0,009), και την αύξηση της βαθμολογία ικανοποίησης (p=0,001), ενώ συσχετίζεται αρνητικά με την αύξηση του χρόνου αναμονής (p=0,012). Τέλος, βρέθηκε πως η βαθμολογία σύστασης της μονάδας συσχετιζόταν θετικά με την ασφαλιστική κατάσταση των χρηστών (p=0,03), με όσους είχαν παραπεμπτικό (p=0,05), με όσους είχαν αυξημένη βαθμολογία ικανοποίησης(p=0,001), ενώ συσχετιζόταν αρνητικά με την αύξηση του χρόνου αναμονής (p=0,001).
Συμπεράσματα: Τόσο οι έρευνες που αφορούν στην αποτύπωση των εμπειριών των χρηστών από την ΠΦΥ στον ευρωπαϊκό χώρο και διεθνώς, όσο και στην χώρα μας, παρουσιάζουν αρκετά σημεία σύγκλισης αναδεικνύοντας διαφόρους παράγοντες ως σημαντικούς. Στην παρούσα μελέτη, η ικανοποίηση των χρηστών από τις υπηρεσίες ΠΦΥ συσχετίζονταν με την εθνικότητα των χρηστών, την αναπηρία, την ασφάλιση και την συχνότητα επίσκεψης τους στις μονάδες υγείας. Επίσης, ο βαθμός ικανοποίησης (επίπεδο θετικών εμπειριών) των συμμετεχόντων σχετίζονταν θετικά με την ποιότητα της παρεχόμενης ιατρικής και νοσηλευτικής φροντίδας και αρνητικά με τα χαρακτηριστικά της μονάδας υγείας (εγκαταστάσεις, εξοπλισμός κτλ). Η ΠΦΥ πρέπει να ενισχυθεί με στόχο την αύξηση της ικανοποίησης των χρηστών και συνεπώς τη βελτίωση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας.
