Μονάδα:
Κατεύθυνση Ερμηνευτικής ΘεολογίαςΒιβλιοθήκη Θεολογικής Σχολής
Ημερομηνία κατάθεσης:
2018-05-29
Συγγραφέας:
Μαρίνου Γλυκερία
Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Χρήστος Καραγιάννης Επίκουρος Καθηγητής του Τμήματος Θεολογίας της Θεολογικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών
Κωνσταντίνος Μπελέζος Αναπληρωτής Καθηγητής του Τμήματος Θεολογίας της Θεολογικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών
Αλεξάνδρα Παλάντζα Επίκουρη Καθηγήτρια του Τμήματος Θεολογίας της Θεολογικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών
Πρωτότυπος Τίτλος:
Η έννοια της Θεοδικίας στα βιβλία του Προφήτη Αββακούμ και του Ιώβ
Γλώσσες εργασίας:
Ελληνικά
Μεταφρασμένος τίτλος:
Η έννοια της Θεοδικίας στα βιβλία του Προφήτη Αββακούμ και του Ιώβ
Περίληψη:
Η παρούσα διπλωματική εργασία φέρει τον τίτλο «Η έννοια της Θεοδικίας στα βιβλία του Προφήτη Αββακούμ και του Ιώβ». Σκοπός της παρούσας έρευνας ήταν να αναδειχθεί αν πράγματι είναι υπαρκτή η απουσία του Θεού στα ανθρώπινα και υπό ποια μορφή ο ευσεβής ταλανίζεται και η ασεβής ευημερεί. Είναι η Θεοδικία ένα υπαρξιακό ή φιλοσοφικό ζήτημα στην σκέψη του κάθε Ισραηλίτη; Πόσο δυσχεραίνεται η θέση του Ισραήλ ως έθνους έναντι των ασεβών Χαλδαίων με τον Νόμο της Ανταπόδοσης που βασίζεται στο σχήμα «αμαρτία-τιμωρία-μετάνοια-σωτηρία» και αποτελεί τον κατ’ εξοχήν τύπο της Θεοδικίας; Στην περίπτωση του Ιώβ η προσωπική σχέση του με τον Θεό υπερβαίνει την δυναμική του Νόμου της Ανταπόδοσης και η προσωπική ευσέβεια του προς Εκείνον οριοθετείται πλέον σε έννοιες όπως «φόβος Θεού», «πιστή τήρηση της Διαθήκης», «Νόμος», «αναφορά μόνο σε Εκείνον» «ηθική της κοινωνικής αλληλεγγύης» και «Θεία Σοφία».
Στην περίπτωση του βιβλίου του προφήτη Αββακούμ που χρονολογείται πριν την πτώση του Νοτίου Βασιλείου η στροφή στη σκέψη του κάθε Ισραηλίτη περί αδικίας, κακού και φαινομενικής απουσίας του Θεού συμβαίνει αμέσως μετά την πτώση και την καταστροφή του Ναού, δηλαδή την κατάλυση της οργανωμένης κρατικής και θρησκευτικής λατρείας. Ανάμεσα σε δυο περιόδους δύσκολες για τον Ισραηλιτικό λαό, προαιχμαλωσιακά στο βιβλίο του προφήτη Αββακούμ και μεταιχμαλωσιακά στο βιβλίο του Ιώβ όπου η πίστη στον Γιαχβέ μεταφράζεται ως ηθική της κοινωνικής αλληλεγγύης υπέρ των φτωχών και οι ασεβείς κοιτούν το δικό τους συμφέρον, η εθνική λατρεία δίνει την σκυτάλη στην προσωπική ευσέβεια. Ήδη, η απάντηση του Θεού στον προφήτη Αββακούμ «ὁ δὲ δίκαιος ἐκ πίστεώς μου ζήσεται» δεν μπορεί να αφορά πλέον σε εθνικό επίπεδο, αλλά λαμβάνει την έννοια της προσωπικής ευσέβειας πάνω στην οποία θα δοκιμάζεται εφεξής ο κάθε Ισραηλίτης ξεχωριστά. Με άλλα λόγια ο Γιαχβέ δίνει μια πλήρη απάντηση στην αμφιβολία του λαού σχετικά με την απόδοση Δικαιοσύνης επί της πλάσης και παράλληλα καθοδηγεί τον λαό για τον νέο τρόπο λατρείας Του, μόνο που ο προφήτης Αββακούμ αδυνατεί να την κατανοήσει γιατί ο κίνδυνος της πλήρους καταστροφής είναι εγγύς. Το πρόβλημα της Θεοδικίας εμφανίζεται όταν υπάρχει κοινωνικοπολιτική κρίση στην ιστορική πραγματικότητα του Ισραήλ και σχετίζεται όχι με την απουσία του Γιαχβέ να σταθεί στο πλευρό του λαού Του, αλλά στην αδυναμία του κάθε Ισραηλίτη ξεχωριστά να καταστεί «δίκαιος», δηλαδή να παραμείνει πιστός στη Διαθήκη του με Εκείνον όπως πρεσβεύει η εποχή. Ο προφήτης Ιερεμίας σύγχρονος του προφήτη Αββακούμ καταγγέλλει την κοινωνικοπολιτική και θρησκευτική σήψη των ανωτέρω κοινωνικών τάξεων και ιερέων και κάτι αντίστοιχο βιώνει ο Ιώβ ως ευσεβής αριστοκράτης που πλήττεται αναίτια αν και η ευσέβειά του ταυτίζεται με την ηθική της κοινωνικής αλληλεγγύης υπέρ των φτωχών.
Υπό την παρούσα έρευνα συνδέονται δυο βιβλία διαφορετικής εποχής, περιβάλλοντος και θέσης στον Κανόνα της Παλαιάς Διαθήκης προκειμένου να τονιστεί και πάλι αφενός μεν ότι η κρίση της Δικαιοσύνης του Θεού αμφισβητείται όταν λαμβάνει χώρα κοινωνική κρίση στον Ισραήλ και αφετέρου η στροφή της Ισραηλιτικής σκέψης που ακυρώνει τον Νόμο της Ανταπόδοσης και συνεχίζει με «φόβο Θεού», δηλαδή την πλήρη υπακοή στον Νόμο Του. Μάλιστα εκφράζεται και η άποψη ότι στη φράση του ευσεβούς Ιώβ «Εἰ τὰ ἀγαθὰ ἐδεξάμεθα ἐκ χειρὸς κυρίου τὰ κακὰ οὐχ ὑποίσομεν (Ιώβ 2,10)» η αντίστοιχη φράση του προφήτη Αββακούμ «ὁ δὲ δίκαιος ἐκ πίστεώς μου ζήσεται» βρίσκει το πλήρωμά της.
Κύρια θεματική κατηγορία:
Θρησκεία
Λέξεις-κλειδιά:
Θεοδικία, Νόμος, Διαθήκη, Φόβος Θεού, Νόμος της Ανταπόδοσης, φυσικό κακό, θρησκευτικό κακό, ηθικό κακό, Θεία Βούληση, Θεία Δικαιοσύνη, Προφήτης Αββακούμ, Ιώβ, Δευτερονομιστική Παράδοση, ηθική της κοινωνικής αλληλεγγύης , Προφητική γραμματεία, Σοφιολογική Γραμματεία
Αρ. σελίδων ευρετηρίου:
0
Αρ. βιβλιογραφικών αναφορών:
208
