Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Ν. Σαλάκος, Αναπληρωτής Καθηγητής, Ιατρική,ΕΚΠΑ
Σ. Καλανταρίδου, Καθηγήτρια, Ιατρική, ΕΚΠΑ
Γ. Μαστοράκος, Καθηγητής, Ιατρική, ΕΚΠΑ
Περίληψη:
ΕΙΣΑΓΩΓΗ: Η προεκλαμψία είναι μια νόσος σχετιζόμενη με την εγκυμοσύνη, η οποία χαρακτηρίζεται από την de-novo ανάπτυξη υπέρτασης και πρωτεϊνουρίας μετά την 20η εβδομάδα της κύησης και παραμένει μια από τις κύριες αιτίες μητρικής θνησιμότητας και νοσηρότητας. Επηρεάζει το 2-8% των κυήσεων και το 6% των υγειών άτοκων γυναικών, με το 93% των περιστατικών να αναπτύσσονται ≥34 εβδομάδες. Παρά τις συνεχείς εξέλιξεις στον τομέα της περιγεννητικής ιατρικής, δεν έχει σημειωθεί σημαντική ελάττωση στην επίπτωση της νόσου και στις δυσμενείς επιπτώσεις αυτής, λόγω της πλημμελούς κατανόησης των διαφόρων παθοφυσιολογικών μηχανισμών που μπορούν να οδηγήσουν στους διαφορετικούς υποτύπους της νόσου. Η πρώιμη προεκλαμψία (σοβαρή) συνήθως συνοδεύεται από ενδομήτρια καθυστέρηση της ανάπτυξης (FGR) και πλακουντιακές αλλοιώσεις, αποκαλύπτοντας ότι η ανώμαλη πλακουντοποίηση είναι ο κύριος παράγοντας στην ανάπτυξη της. Από την άλλη πλευρά, η όψιμη προεκλαμψία φαίνεται να σχετίζεται κυρίως με υποκείμενους παράγοντες του μητρικού οργανισμού που επηρεάζουν την απάντηση αυτού σε ανώμαλη πλακουντοποίηση. Η PAPP-A είναι μια πρωτεάση προερχόμενη από συγκυτιοτροφοβλάστη που δρα σε μια IGF-δεσμεύουσα πρωτεΐνη και έχει βασικό ρόλο στη ρύθμιση του IGF.
ΣΚΟΠΟΣ: Η εξακρίβωση των χαρακτηριστικών απόδοσης της πρωτεΐνης PAPP-A του μητρικού πλάσματος (εκφραζόμενη σε πολλαπλάσια της διάμεσης τιμής-MoMs) στο πρώτο τρίμηνο (11+ 0-13+ 6) για την πρόβλεψη της προεκλαμψίας που μπορεί να δικαιολογήσει (ή όχι) τη χρήση της ως εργαλείου πρώιμη ανίχνευσης στην προγεννητική παρακολούθηση. Είναι σημαντικό να να μπορούμε να διακρίνουμε σε πρώιμο στάδιο αυτές τις κυήσεις υψηλού κινδύνου, έτσι ώστε μέσω στοχευμένων παρεμβάσεων και στενής παρακολούθησης, να ελαττωθεί η επίπτωση αλλά και οι επιπλοκές της νόσου.
ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ: Μια συστηματική ανασκόπηση βασισμένη στη βιβλιογραφική αναζήτηση ηλεκτρονικών βάσεων δεδομένων, προκειμένου να εντοπιστούν δημοσιευμένες μελέτες σχετικές με το θέμα.
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Η συστηματική ανασκόπηση ανέδειξε 539 αναφορές ενώ μετά την εξέταση του τίτλου, της περίληψης και την κατάργηση των διπλών αναφορών, 72 αξιολογήθηκαν στο πλήρες κείμενο. Περαιτέρω εξαίρεση 59 μελετών λόγω διαφόρων θεμάτων άφησε 13 μελέτες να συμπεριληφθούν σε αυτήν την ανασκόπηση. Η μέση ευαισθησία της PAPP-A (σε MoMs) στην πρόβλεψη της προεκλαμψίας είναι χαμηλή (14,1% και 22,5% με προκαθορισμένη ειδικότητα 95% και 90% αντίστοιχα), η οποία είναι σύμφωνη με προηγούμενα δημοσιευμένα αποτελέσματα. Για την πρόβλεψη της πρώιμης προεκλαμψίας (EOPE), οι αντίστοιχες μέσες ευαισθησίες ήταν ελαφρώς υψηλότερες (19,3% και 24,1%). Όταν οι τιμές της PAPP-A (σε MoMs) συνδυάστηκαν με μητρικούς παράγοντες κινδύνου, οι μέσες ευαισθησίες βρέθηκαν να είναι υπερδιπλάσιες στις ίδιες τιμές ειδικότητας. Επιπλέον, τα δημοσιευμένα προγνωστικά μοντέλα που συνδυάζουν μητρικούς παράγοντες, την PAPP-A (σε MoMs) μαζί με άλλους βιοδείκτες (PP13, PlGF, inhibin-A κλπ.) και βιοφυσικούς δείκτες (MAP, UtA-PI) απέδωσαν ποσοστά ευαισθησίας σχεδόν 85%. Οι αναλύσεις παλινδρόμησης αποκάλυψαν τα ίδια ευρήματα χρησιμοποιώντας τις τιμές AUC. Τα αποτελέσματα σχετικά με τη συσχέτιση των χαμηλών επιπέδων PAPP-A MoM με την πρόβλεψη της όψιμης προεκλαμψίας (LOPE) είναι αντιφατικά τα μητρικά χαρακτηριστικά βρέθηκαν να είναι ο κύριος συντελεστής για την πρόβλεψη της όψιμης νόσου και δεν παρατηρήθηκε βελτίωση στη συνολική πρόβλεψη με την προσθήκη οποιωνδήποτε δεικτών πρώτου τριμήνου.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Η προβλεπτική αξία των τιμών της PAPP-A (σε ΜοΜs) του μητρικού ορού στο πρώτο τρίμηνο, όταν χρησιμοποιείται ως μεμονωμένος δείκτης, είναι ανεπαρκής παρόλο που υπάρχει σημαντική συσχέτιση των χαμηλών επιπέδων της με αρνητικά αποτελέσματα που αφορούν την ανεπαρκή πλακουντοποίηση (PE, EOPE, FGR). Η προβλεπτική αξία βελτιώνεται όταν οι τιμές της PAPP-A (σε MoMs) συνδυάζονται με μητρικούς παράγοντες κινδύνου, MAP, UtA-PI και άλλους βιοχημικούς δείκτες όπως ο PlGF και η αναστολίνη-Α. Κανένας από τους βιοδείκτες του πρώτου τριμήνου που μελετήθηκαν μέχρι στιγμής δεν μπορεί να επικυρωθεί ως μεμονωμένος παράγοντας για την πρόβλεψη της προεκλαμψίας. Η μικρότερη προβλεπτική ικανότητα που βρέθηκε για την LOPE και την GH υποδεικνύει τη διαφορετική αιτιοπαθογένεια αυτών. Γενικά, απαιτείται περαιτέρω έρευνα για την ανίχνευση νέων βιοχημικών δεικτών με καλύτερα προγνωστικά χαρακτηριστικά τα οποία θα μπορούσαν να εφαρμοστούν στην κλινική πράξη.
