Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Αικατερίνη Καββαδία, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια, Τμήμα Οδοντιατρικής, Σχολή Επιστημών Υγείας, ΕΚΠΑ
Ανδρέας Αγουρόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής, Τμήμα Οδοντιατρικής, Σχολή Επιστημών Υγείας, ΕΚΠΑ
Δημήτριος Εμμανουήλ, Επίκουρος Καθηγητής, Τμήμα Οδοντιατρικής, Σχολή Επιστημών Υγείας, ΕΚΠΑ
Περίληψη:
Μέρος πρώτο: Εγκυρότητα διαφόρων μοντέλων Cariogram
Σκοπός. Η διερεύνηση της προγνωστικής ικανότητας του Cariogram στην επίπτωση της τερηδόνας, με τη χρήση διαφορετικών συνδυασμών παραγόντων και ρυθμίσεων σε παιδιά προσχολικής ηλικίας.
Υλικά και Μέθοδοι. Παιδιά ηλικίας 2-5 ετών από περιοχές με υψηλό επιπολασμό της τερηδόνας εξετάστηκαν κατά την αρχική εξέταση και μετά από 1 και 2 χρόνια (N = 193). Τα επίπεδα των στρεπτόκοκκων mutans (Mutans streptococci counts, MS) και η ρυθμιστική ικανότητα του σάλιου (Saliva Buffer Capacisty, SBC) προσδιορίστηκαν με εμπορικά τεστ. Οι γονείς συμπλήρωσαν ένα ερωτηματολόγιο σχετικά με τις συνήθειες διατροφής και στοματικής υγιεινής των παιδιών. Η επίπτωση της τερηδόνας εκτιμήθηκε για το 1ο και 2ο έτος ως το άθροισμα των κοιλοτήτων και των αρχόμενων βλαβών. Τα Cariogram υπολογίστηκαν κατά την αρχική εξέταση χρησιμοποιώντας τις στάνταρ και «υψηλού κινδύνου» ρυθμίσεις του λογισμικού, με τις 9 παραμέτρους αλλά και τροποποιημένες εκδοχές, με εξαίρεση των παραγόντων MS και SBC, έναν προς έναν καθώς και αμφότερων. Οι τιμές του Cariogram, εκφρασμένες σε τερηδονικό κίνδυνο, ταξινομήθηκαν σε 3 και 5 κατηγορίες τερηδονικού κινδύνου. Οι συντελεστές Kendall tau, τα μοντέλα λογιστικής παλινδρόμησης και η ανάλυση ROC χρησιμοποιήθηκαν για την ποσοτικοποίηση των συσχετισμών και την αξιολόγηση της προγνωστικής ικανότητας των Cariogram. Tο επίπεδο στατιστικής σημαντικότητας ορίστηκε το 5%.
Αποτελέσματα. Οι τιμές του Cariogram, με τις στάνταρ ρυθμίσεις κυμαίνονταν από 68-80, ενώ με τις «υψηλού κινδύνου» ρυθμίσεις κυμαίνονταν από 75-85. Το πλήρες Cariogram με τις 3 κατηγορίες τερηδονικού κινδύνου εμφάνισε το υψηλότερο στατιστικά σημαντικό Kendall tau, και ως εκ τούτου παρείχε την καλύτερη πρόβλεψη για την επίπτωση της τερηδόνας και στις δύο επανεξετάσεις. Η λογιστική παλινδρόμηση Poisson έδειξε ότι τα Cariogram με τις στάνταρ ρυθμίσεις και τον παράγοντα MS, είχαν καλύτερη προγνωστική ικανότητα. Τα Cariogram που περιελάμβαναν τα επίπεδα MS έδειξαν υψηλότερη ευαισθησία (67,6-66,2) ενώ τα Cariogram χωρίς MS είχαν υψηλότερη ειδικότητα (67,7-64,7). Συνολικά, το άθροισμα της ειδικότητας και της ευαισθησίας κυμάνθηκε από 120,5 έως 131,2%. Το Cariogram έδειξε καλύτερες προβλέψεις για το 2ο έτος τόσο με τις αναλύσεις ROC όσο και με τις λογισμικές παλινδρομήσεις, ενώ δεν υπήρχαν διαφορές μεταξύ στάνταρ και των «υψηλού κινδύνου» ρυθμίσεων.
Συμπεράσματα. Το Cariogram με τους διάφορους συνδυασμούς παραγόντων και ρυθμίσεων έδειξε περιορισμένη ικανότητα πρόβλεψης της επίπτωσης της τερηδόνας σε έναν πληθυσμό παιδιών προσχολικής ηλικίας από περιοχές με υψηλό επιπολασμό της τερηδόνας.
Μέρος δεύτερο: Σύγκριση και εγκυρότητα Cariogram, CAT και CAMBRA
Σκοπός. Σύγκριση και διερεύνηση της εγκυρότητας μεθόδων προσδιορισμού τερηδονικού κινδύνου (Cariogram, CAT, CAMBRA) σε παιδιά προσχολικής ηλικίας από περιοχές με υψηλό επιπολασμό της τερηδόνας, σε διάρκεια 2 ετών.
Υλικά και Μέθοδοι. Παιδιά ηλικίας 2-5 ετών (N=175) από περιοχές με υψηλό επιπολασμό της τερηδόνας, εξετάστηκαν κατά την αρχική εξέταση και μετά από 1 και 2 χρόνια. Τα επίπεδα στεπτοκόκκων mutans (Mutans streptococci counts, MS) και η ρυθμιστική ικανότητα του σάλιου (Saliva Buffer Capacity,SBC) μετρήθηκαν με εμπορικά τεστ και οι γονείς συμπλήρωσαν ερωτηματολόγιο αναφορικά με τις συνήθειες δίαιτας και στοματικής υγιεινής των παιδιών. Η επίπτωση της τερηδόνας εκτιμήθηκε ως το άθροισμα των κοιλοτήτων και των αρχόμενων βλαβών στις δύο επανεξετάσεις (1ο και 2ο έτος). Τα προφίλ τερηδονικού κινδύνου για κάθε άτομο υπολογίστηκαν κατά την αρχική εξέταση με τα προγράμματα Cariogram, CAT και CAMBRA, με τις κατάλληλες τροποποιήσεις για την προσχολική ηλικία. Οι συντελεστές Kendall’s tau, τα μοντέλα λογιστικής παλινδρόμησης και η ανάλυση ROC χρησιμοποιήθηκαν για να διερευνηθεί η προγνωστική ικανότητα των 3 συστημάτων. Tο επίπεδο στατιστικής σημαντικότητας ορίστηκε το 5%.
Αποτελέσματα. Η κατανομή των προφίλ τερηδονικού κινδύνου με βάση το Cariogram, το CAT και το CAMBRA ήταν αντίστοιχα: χαμηλό 20%,3%,3%, μεσαίο 26%,4%,61% και υψηλό 54%,93%,36%. Παρατηρήθηκε στατιστικά σημαντική συσχέτιση του Cariogram (Kendall’s tau=0.243, p=0.005; 0.260, p=0.003) και του CAMBRA (Kendall’s tau=0.348, p<0.001; 0.342, p<0.001) με την επίπτωση της τερηδόνας στις δύο επανεξετάσεις, όχι όμως του CAT (Kendall’s tau= -0.004, p=0.930). Η ανάλυση με τις καμπύλες ROC έδειξε ότι το Cariogram και το CAMBRA είχαν τις υψηλότερης τιμές AUC, για τον 1ο και τον 2ο χρόνο, χωρίς στατιστικά σημαντική διαφορά. Η καμπύλη AUC (95%) για τα 3 συστήματα ήταν Cariogram: 0.694 (0.587, 0.801), CAT: 0.498 (0.457, 0.539), CAMBRA: 0.729 (0.630, 0.828). Η χαμηλότερη AUC βρέθηκε στο CAT. Η λογιστική παλινδρόμηση έδειξε ότι το Cariogram και το CAMBRA έδωσαν τους καλύτερου λόγους σχετικών πιθανοτήτων για την επίπτωση της τερηδόνας στα 1 και 2 χρόνια.
Συμπεράσματα. Το Cariogram και το CAMBRA εμφάνισαν υψηλότερη εγκυρότητα στην πρόβλεψη της επίπτωσης της τερηδόνας σε αυτόν τον πληθυσμό σε μια περίοδο 2 ετών, ενώ το CAT είχε το ασθενέστερο αποτέλεσμα.
