Κατεύθυνση Βυζαντινή Ιστορία
Βιβλιοθήκη Φιλοσοφικής Σχολής

2019-03-15

2019

Μουστάκα Μαριαννέτα

Τριανταφυλλίτσα Μανιάτη-Κοκκίνη, Επίκουρη καθηγήτρια Βυζαντινής Ιστορίας, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Σοφία Μεργιαλή-Σαχά, Αναπληρώτρια καθηγήτρια Βυζαντινής Ιστορίας,Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Μαρίνα Κουμανούδη, Κύρια Ερευνήτρια, Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών, Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών

Ο Μανουηλ Β΄ Παλαιολόγος μεταξύ Ανατολής και Δύσης: Το διπλωματικό ταξίδι του βυζαντινού αυτοκράτορα στις αυλές της Δύσης (1399-1402)

Ελληνικά

Ο Μανουηλ Β΄ Παλαιολόγος μεταξύ Ανατολής και Δύσης: Το διπλωματικό ταξίδι του βυζαντινού αυτοκράτορα στις αυλές της Δύσης (1399-1402)

Όταν στον βυζαντινό θρόνο της Κωνσταντινούπολης ανήλθε το 1391 ο Μανουήλ Β΄ Παλαιολόγος (1391-1425), η βυζαντινή αυτοκρατορία ήταν ένα αποδυναμωμένο μικρής έκτασης κράτος, αγωνιζόμενο εναγωνίως σε Ανατολή και Δύση και συμπιεζόμενο από την οθωμανική επεκτατικότητα και τις λατινικές δυνάμεις. Χαρακτηριστική ήταν, επίσης, η προϊούσα αποκέντρωση της κεντρικής εξουσίας, η οικονομική κατάρρευση, καθώς και η στρατιωτική ανεπάρκεια του βυζαντινού κράτους η οποία διαπιστώνεται ήδη από τις αρχές του 14ου αι. Παράλληλα, το ήδη βεβαρημένο αυτοκρατορικό έργο του βυζαντινού αυτοκράτορα επιβαρύνονταν και από την υποχρέωση της υποτέλειας στον οθωμανό σουλτάνο, η οποία –από το 1374 και μετά– έπληττε καταλυτικά την οικονομική και στρατιωτική ισχύ του Βυζαντίου, αλλά και το κύρος της κεντρικής εξουσίας στην διεθνή πολιτική σκηνή. Έχοντας πλήρη επίγνωση αυτής της κατάστασης ο Μανουήλ Β΄ –και ιδιαίτερα μετά την πρόσκληση των υποτελών στον οθωμανό σουλτάνο χριστιανών ηγεμόνων της βαλκανικής χερσονήσου στις Σέρρες το 1393/94 από τον Βαγιαζήτ Ι (1389-1403)– αποφάσισε να εγκαταλείψει «την πολιτική του κατευνασμού» απέναντι στους Οθωμανούς που είχε κληρονομήσει από τον πατέρα του Ιωάννη Ε΄ Παλαιολόγο (1341-1391) και να υιοθετήσει μια πολιτική αντίστασης στους Τούρκους. Ως εκ τούτου ο Βαγιαζήτ I κινήθηκε επιθετικά εναντίον της Κωνσταντινούπολης, υποβάλλοντάς την σε έναν πολύχρονο αποκλεισμό από στεριά και θάλασσα, ο οποίος έμελλε να διαρκέσει για οκτώ περίπου χρόνια (1394-1402). Υπό το βάρος της πολιορκίας ο Μανουήλ Β΄ με παρότρυνση της Βενετίας θα ακολουθήσει μια νέα πολιτική, θεμέλιο της οποίας υπήρξε η διαρκής έκκληση προς τη Δύση για οικονομική και στρατιωτική βοήθεια. Στο πλαίσιο αυτό ο βυζαντινός αυτοκράτορας, μετά την αποτυχία της σταυροφορίας της Νικοπόλεως το 1396, θα αποστείλει πρεσβείες στα 1397/98 προς τους ηγεμόνες της Γαλλίας και της Αγγλίας και στον πάπα της Ρώμης Βονιφάτιο IX (1389-1404) ˙ ομοίως με την υποστήριξη του πατριάρχη Αντωνίου Δ΄ (1389-1390, 1391-1397) θα αποστείλει πρεσβείες στον μητροπολίτη της Ρωσίας Κυπριανό. Καθώς όμως οι εκκλήσεις του δεν είχαν την αναμενόμενη ανταπόκριση, η κρίσιμη κατάσταση της πολιορκούμενης βυζαντινής πρωτεύουσας και του Βυζαντίου εν γένει οδήγησε τον Μανουήλ Β΄ στην επιλογή της πρακτικής της αυτοπρόσωπης διπλωματίας, παρόλο που σύμφωνα με τις αρχές της βυζαντινής πολιτικής ιδεολογίας η προσωπική διπλωματία εθεωρείτο ανάρμοστη και υποτιμητική για το πρόσωπο του βυζαντινού αυτοκράτορα. Έτσι, ο Μανουήλ Β΄ θα ηγηθεί ενός διπλωματικού ταξιδιού (1399-1402) στην Ιταλία (1399-1400), στην Γαλλία (1400, 1401-1402) και στην Αγγλία (1400-1401), προκειμένου να ενδυναμώσει την προσπάθειά του για την εξασφάλιση μιας σημαντικής οικονομικής και στρατιωτικής βοήθειας στα κέντρα της δυτικής Ευρώπης. Δυστυχώς, όμως, οι προσδοκίες του παρέμειναν ανεκπλήρωτες και το προσωπικό του ταξίδι ανεπιτυχές, καθώς ο αυτοκράτορας κατάφερε να εξασφαλίσει μόνο ασαφείς υποσχέσεις και ελάχιστη οικονομική βοήθεια για την σωτηρία της Κωνσταντινούπολης, η οποία θα επέλθει χάρη στην απροσδόκητη ήττα του Βαγιαζήτ I από τον Ταμερλάνο στην μάχη της Άγκυρας (28 Ιουλίου 1402).

Ιστορία

Μανουήλ Β΄, Παλαιολόγος, διπλωματία, ταξίδι, Δύση

Όχι

0

Ναι

422

118

Δεν επιτρέπεται η πρόσβαση στο αρχείο. H πρόσβαση επιτρέπεται μόνο εντός του δικτύου του ΕΚΠΑ.

https://pergamos.lib.uoa.gr/uoa/dl/object/2866128