Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Ντεροπούλου- Ντέρου, Ευδοξία. Επίκουρη καθηγήτρια. ΤΕΑΠΗ-ΕΚΠΑ
Περίληψη:
Τα τελευταία χρόνια, έχει αρχίσει να αναπτύσσεται ο διάλογος γύρω από την αντινομία που παρατηρείται ανάμεσα στη ρητορική που διατυπώνεται από την πολιτεία μέσω των νομοθετημάτων της και των πραγματικών τεκταινόμενων στο σχολείο, όσον αφορά τη διαχείριση της διαφοράς στην εκπαίδευση. Ο διάλογος στρέφεται συγκεκριμένα γύρω από τον θεσμό της Παράλληλης Στήριξης, που τοποθετεί στο πλευρό του μαθητή με αναπηρία έναν δάσκαλο- συνήθως με γνώσεις ειδικής αγωγής, με στόχο την υποστήριξη αυτού του μαθητή και γύρω από το κατά πόσο αυτός ο θεσμός επιτελεί τον σκοπό του. Την ίδια στιγμή, οι εκπαιδευτικοί που υπηρετούν τον θεσμό, ως βασικοί συντελεστές της εκπαιδευτικής διαδικασίας, διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην εφαρμογή του θεσμού Παράλληλης Στήριξης τόσο μέσα από τις προσωπικές τους θεωρήσεις όσο και μέσα από τις πρακτικές που υιοθετούν εντός της τάξης. Οι απόψεις και οι πρακτικές τους συμβάλλουν στη βαθύτερη κατανόηση της προοπτικής που παρέχει ή δεν παρέχει ο εν λόγω θεσμός.
Σκοπός της παρούσας έρευνας είναι να διερευνηθεί ο ρόλος των εκπαιδευτικών Παράλληλης Στήριξης μέσα από την μελέτη των απόψεων και των πρακτικών τους, αναδεικνύοντας τις φωνές τους. Αντί να ορισθούν εκ των προτέρων από την ερευνήτρια τα ακριβή ζητήματα που επρόκειτο να διερευνηθούν, διενεργήθηκε η παρούσα ποιοτική, χειραφετικού τύπου έρευνα η οποία έδωσε πρόσβαση στους ίδιους τους εκπαιδευτικούς Παράλληλης Στήριξης στον σχεδιασμό της ερευνητικής διαδικασίας, στη διεξαγωγή της και στην εξαγωγή των αποτελεσμάτων που προέκυψαν από αυτή. Η έρευνα διεξήχθη σε τέσσερις φάσεις (προσδιορισμός ερευνητικών ερωτημάτων από τους συμμετέχοντες, διερεύνηση των απόψεών τους, διερεύνηση των πρακτικών τους, αναστοχασμός των συμμετεχόντων επί των αποτελεσμάτων) και ως καταλληλότερος τρόπος συλλογής δεδομένων κρίθηκε ο συνδυασμός τριών ερευνητικών εργαλείων, της ομαδικής συζήτησης, τη ημι- δομημένης συνέντευξης και της ανοιχτής συνέντευξης με τη χρήση γραπτού ερευνητικού υλικού. Το δείγμα της έρευνας αποτελούνταν από πέντε εκπαιδευτικούς Παράλληλης Στήριξης, όλοι εργαζόμενοι στην ίδια σχολική μονάδα ενώ η μία εξ αυτών ήταν παράλληλα και η ερευνήτρια της παρούσας έρευνας. Για την ανάλυση των ευρημάτων, χρησιμοποιήθηκε η θεματική ανάλυση περιεχομένου.
Από την ανάλυση δεδομένων βρέθηκε ότι οι απόψεις των συμμετεχόντων εκπαιδευτικών Παράλληλης Στήριξης πρόσκεινται στο ιατρικό μοντέλο αναπηρίας με αποτέλεσμα να αντιτίθενται στο ενταξιακό σκεπτικό ενώ και οι πρακτικές που αυτοί εφαρμόζουν στο πλαίσιο του σχολείου κρίθηκαν ως μη ενταξιακές. Την ίδια στιγμή, η εκπαιδευτική πολιτική, μέσω του θεσμού της Παράλληλης Στήριξης, φάνηκε να συντηρεί την υφιστάμενη τάξη πραγμάτων στον χώρο της ειδικής αγωγής, διατηρώντας τον διαχωρισμό μεταξύ ανάπηρων και μη ανάπηρων μαθητών αλλά και τον διαχωρισμό μεταξύ εκπαιδευτικών (γενικής εκπαίδευσης και Παράλληλης Στήριξης αλλά και δημόσιας και ιδιωτικής Παράλληλης Στήριξης). Παρόλα αυτά, βρέθηκε ότι η μετατόπιση των εκπαιδευτικών προς μία πιο ενταξιακή θεώρηση είναι εφικτή υπό προϋποθέσεις. Τέλος, αναδείχθηκε η δυνατότητα αξιοποίησης της χειραφετικού τύπου έρευνας στον χώρο της εκπαίδευσης.
Λέξεις-κλειδιά:
Εκπαιδευτικοί Παράλληλης Στήριξης, εκπαιδευτικός ρόλος, εκπαιδευτικές πρακτικές, ανάπηροι μαθητές, χειραφετική έρευνα, ενταξιακή εκπαίδευση
