Στοιχεία επταμελούς επιτροπής:
Νικόλαος Κομνηνός Χλέπας - Αναπληρωτής Καθηγητής - Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης - ΕΚΠΑ.
Ιωάννης Υφαντόπουλος - Ομότιμος Καθηγητής -Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης - ΕΚΠΑ.
Μαρία-Ηλιάνα Πραβίτα - Λέκτορας - Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης - ΕΚΠΑ.
Καλλιόπη Σπαννού - Καθηγήτρια - Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης - ΕΚΠΑ.
Βασίλειος Πανάγου - Καθηγητής - Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοικονομικής - Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής
Θεόδωρος Τσέκος - Αναπληρωτής Καθηγητής - Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων και Οργανισμών - Τ.Ε.Ι Πελοποννήσου
Αθανασία Τριανταφυλλοπούλου - Αναπληρώτρια Καθηγήτρια - Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων και Οργανισμών - Τ.Ε.Ι Πελοποννήσου
Περίληψη:
Η πρακτική των συνενώσεων και η λειτουργία των οικονομιών κλίμακας αποτελεί μία ευρέως διαδεδομένη μορφή μεταρρυθμίσεων. Η διεθνής εμπειρία, που αποτυπώνεται σε μεγάλο εύρος της θεωρίας για τις συγχωνεύσεις και την λειτουργία των οικονομιών κλίμακας, δείχνει ότι η δημιουργία μεγαλύτερων διοικητικών μονάδων αποσκοπούσε στην παροχή περισσότερων και αποτελεσματικότερων κοινωνικών υπηρεσιών, στην διαμόρφωση πόλων ανάπτυξης για τις μη αστικές περιοχές και στον ενιαίο σχεδιασμό για τις μεγάλες πόλεις. Οι διοικητικές μεταρρυθμίσεις με βάση τις συνενώσεις στοχεύουν στην ορθολογική ανακατανομή πόρων, στην δημιουργία υποδομών και αναβάθμιση υπηρεσιών, δίνοντας μία νέα δυναμική στην ανάπτυξη και τη λειτουργία της τοπικής αυτοδιοίκησης και κατ’ επέκταση των επιχειρήσεών της.
Η Διαχείριση του Νερού και η λειτουργία των Δ.Ε.Υ.Α. εστιάζει στο να αναλύσει το νερό ως αγαθό με αφετηρία τους χαρακτηρισμούς του ως φυσικού πόρου, ελεύθερου και δημόσιου αγαθού ή εμπορεύσιμου αγαθού. Ωστόσο, με δεδομένη και την περιβαλλοντική διάσταση του νερού, καθώς και των υπαρκτών ερωτημάτων περί της ιδιότητας του ως δημόσιου ή εμπορεύσιμου αγαθού, προκύπτουν ερωτήματα για τον τρόπο διαχείρισής του.
Στην διατριβή αναλύονται ζητήματα διακυβέρνησης του νερού και μέθοδοι ολοκληρωμένης διαχείρισής του, ενώ καταγράφονται οι φορείς διαχείρισής του και γίνεται μνεία της απαιτούμενης κοινωνικής συναίνεσης για το σκοπό αυτό. Ακόμη περιγράφεται η υφιστάμενη κατάσταση της διαχείρισης του νερού στην Ελλάδα και την Ευρώπη, η κατανάλωση νερού, καθώς και τα προβλήματα που προκύπτουν από την αλόγιστη κατανάλωσή του, ενώ αναλύεται και η εμπειρία των ιδιωτικοποιήσεων των υπηρεσιών διαχείρισης νερού, καθώς και τα προβλήματα που κάτω μέρος της σελίδας κάθε βήματος) ένα πλήκτρο προκύπτουν από την αντιμετώπιση του νερού ως αποκλειστικά εμπορεύσιμου προϊόντος. Επίσης, περιγράφεται το θεσμικό πλαίσιο για τη διαχείριση του νερού και των σχετικών πολιτικών, καθώς και οι πρωτοβουλίες και οι φορείς διαχείρισης του νερού στον κόσμο και στην Ευρώπη.
Ακολούθως, παρουσιάζονται θεωρητικά οι οικονομίες κλίμακας και ο τρόπος που μπορούν να βελτιώσουν αισθητά μία παραγωγική μονάδα. Το θεωρητικό πλαίσιο και η παρουσίαση της δομής και λειτουργίας των Δ.Ε.Υ.Α. συνοδεύτηκε από την ποσοτική ανάλυση των χαρακτηριστικών των μονάδων νερού με την χρήση του μοντέλου γραμμικού προγραμματισμού DEA (Data Envelopment Analysis). Ωστόσο, απαιτήθηκε η εισαγωγή ενός αντικειμενικού τρόπου αξιολόγησης, βασισμένου στα μεγέθη και την απόδοση της επιχείρησης που θα επέτρεπε αξιόπιστες συγκρίσεις προκειμένου να διαπιστώσουμε τυχόν διαφορές μεταξύ ομοειδών μονάδων.
Για τους σκοπούς της διατριβής χρησιμοποιήθηκε βάση δεδομένων, από περιφερειακές δημοτικές επιχειρήσεις παροχής νερού ανά την επικράτεια, που καλύπτουν τα περισσότερα γεωγραφικά διαμερίσματα της Ελλάδας. Η μελέτη παρουσιάζει τις αλλαγές στις αποδοτικότητες με βάση τις συγχωνεύσεις, οι οποίες καταγράφηκαν από την εφαρμογή της ανάλυσης DEA. Οι συγχωνευμένες μονάδες παρουσίασαν μια αύξηση της διάμεσης αποδοτικότητας που καταδεικνύει τη λειτουργία των οικονομιών κλίμακας.
Ακόμη, ακολούθησε εμπειρική μελέτη, που επισημαίνει πως η βελτίωση της αποδοτικότητας μερίδας των Δ.Ε.Υ.Α. μετά την εφαρμογή του προγράμματος «Καλλικράτης», μπορεί να ερμηνευθεί από τη λειτουργία των οικονομιών κλίμακας, με δεδομένο ότι σε ορισμένες περιοχές λειτούργησε ο σχεδιασμός των συνενώσεων του προγράμματος και μειώθηκε αισθητά το κόστος.
Η βελτίωση της αποδοτικότητας στις μικρές μονάδες μετά την εφαρμογή του προγράμματος «Καλλικράτης» αποτελεί ένδειξη της αποτελεσματικής λειτουργίας οικονομιών κλίμακας που επέφεραν οι συνενώσεις στις μικρές και κατακερματισμένες Δ.Ε.Υ.Α., με συνέπεια να υπερκερασθούν τα προβλήματα διοικητικής λειτουργίας που προκάλεσε η εφαρμογή του προγράμματος «Καλλικράτης», όπως καταγράφει η διοικητική εμπειρία. Αυτά τα αποτελέσματα δεν είναι εμφανή στον ίδιο βαθμό στις μεσαίες επιχειρήσεις, όπου υπήρξε μικρότερος κατακερματισμός πριν την εφαρμογή του προγράμματος, ενώ στις ήδη μεγάλες επιχειρήσεις τα προβλήματα που επέφερε το πρόγραμμα αυτό υπερκέρασαν τα όποια πλεονεκτήματα επέφεραν οι συγχωνεύσεις.
Η διδακτορική διατριβή δύναται να προσφέρει μία ολοκληρωμένη διερεύνηση των επιχειρήσεων ύδρευσης αποχέτευσης που ανήκουν στην τοπική αυτοδιοίκηση σε ότι αφορά το διοικητικό και οικονομικό τους πεδίο, την αναδιάρθρωση των υπηρεσιών τους, την βελτίωση της λειτουργίας τους και να δώσει στοιχεία για περαιτέρω έρευνα στο μέλλον αξιοποιώντας τη διάσταση του χρόνου (στοχαστικά) και για άλλες δημοτικές επιχειρήσεις της τοπικής αυτοδιοίκησης και ευρύτερα της δημόσιας διοίκησης.
Κύρια θεματική κατηγορία:
Κοινωνικές, Πολιτικές και Οικονομικές επιστήμες
Λέξεις-κλειδιά:
Δημόσια διοίκηση, τοπική αυτοδιοίκηση, οικονομίες κλίμακας, διοίκηση υπηρεσιών ύδρευσης,περιβάλλουσα ανάλυση δεδομένων
