Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Καστρίτης Ευστάθιος, Αναπληρωτής Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Γαβριατοπούλου Μαρία, Επίκουρη Καθηγήτρια, Ιατρική Σχολή, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Σταματελόπουλος Κίμων, Αναπληρωτής Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Περίληψη:
Η πρωτοπαθής συστηματική αμυλοείδωση εξ ελαφρών αλυσίδων (AL) χαρακτηρίζεται από την παραγωγή μονοκλωνικών αλυσίδων με διαμόρφωση β φύλλου (FLC), από έναν κακοήθη πλασματοκυτταρικό κλώνο στον μυελό των οστών. Τα αδιάλυτα ινίδια αμυλοειδούς εναποτίθενται εξωκυτταρίως σε ιστούς, προκαλώντας σταδιακά σοβαρή δυσλειτουργία των οργάνων-στόχων (νεφροί, καρδιά, ήπαρ, ΠΝΣ) (Dittrich et al., 2017). Πρόσφατες μελέτες έχουν ενοχοποιήσει τις FLC και για άμεση κυτταροτοξικότητα (Kastritis et al., 2019, Milani et al., 2017a). Παρά την πρόοδο που έχει σημειωθεί στην θεραπευτική προσέγγιση, προσφέροντας σημαντικό όφελος επιβίωσης σε μέσου και χαμηλού κινδύνου ασθενείς, 20-30% των ασθενών θα καταλήξει σε 3-6 μήνες από την έναρξη της θεραπείας, κυρίως λόγω καρδιακής ανεπάρκειας (Milani et al., 2018a, Kastritis et al., 2015). Συμπερασματικά είναι ιδιαίτερα σημαντική η συχνή εκτίμηση της θεραπευτικής ανταπόκρισης, τουλάχιστον κάθε 2 κύκλους ή 3 μήνες, ώστε να γίνεται άμεσα αλλαγή του θεραπευτικού σχήματος προς όφελος κυρίως των υψηλού κινδύνου ασθενών (Merlini et al., 2013, Kastritis et al., 2016). Η εκτίμηση αυτή στηρίζεται σε εγκεκριμένα κριτήρια που εκτιμούν τη νεφρική, καρδιακή και αιματολογική ανταπόκριση (Palladini et al., 2012a). Η τελευταία βασίζεται στην μέτρηση των επιπέδων των ελεύθερων ελαφρών αλυσίδων στον ορό του ασθενή. Στην παρούσα μελέτη προσπαθήσαμε να τεκμηριώσουμε τη σημασία της πρώιμης εκτίμησης της θεραπευτικής ανταπόκρισης σε ασθενείς με AL, ιδιαίτερα στους υψηλού κινδύνου ασθενείς με καρδιακή συμμετοχή. Συγκεκριμένα μετρήθηκαν τα επίπεδα των ελεύθερων ελαφρών αλυσίδων (FLCs) στον ορό ασθενών κατά τη διάγνωση και στο τέλος του πρώτου και τρίτου μήνα από την έναρξη της θεραπείας. Το κύριο συμπέρασμα είναι ότι η επίτευξη έγκαιρης και βαθιάς ανταπόκρισης, εντός του πρώτου μήνα της θεραπείας, θα πρέπει να είναι ο στόχος της θεραπείας σε ασθενείς με AL αμυλοείδωση, ειδικά σε εκείνους με νόσο σταδίου 3 κατά Mayo. Παράλληλα επιβεβαιώθηκε ότι αν δεν έχει επιτευχθεί πολύ καλή μερική ανταπόκριση (VGPR) μετά από 3 μήνες θεραπείας, ο θεράπων ιατρός θα πρέπει να προσανατολίζεται σε αλλαγή στρατηγικής. Ο πιο δραστικός θεραπευτικός συνδυασμός θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί για την ταχεία μείωση των τοξικών FLC, ωστόσο, ακόμη και μεταξύ των ασθενών που επιτυγχάνουν νωρίς VGPR, η πρόωρη θνησιμότητα παραμένει υψηλή, υποδεικνύοντας την προχωρημένη καρδιακή δυσλειτουργία και την καθυστερημένη διάγνωση της νόσου.
Λέξεις-κλειδιά:
Αμυλοείδωση AL, Ελεύθερες ελαφρές αλυσίδες, Πρώιμη ανταπόκριση, Πρώτος μήνας, Επιβίωση
