Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Παπανικολάου Αικατερίνη, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ, Επιβλέπουσα
Κολαΐτης Γεράσιμος, Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Pons Roser, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Περίληψη:
Εισαγωγή
Τα παιδιά με Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος (ΔΑΦ) αντιμετωπίζουν σημαντικές προκλήσεις στις επιτελικές λειτουργίες (ΕΛ) και τον κινητικό συντονισμό και συχνά συννοσηρές καταστάσεις, που συμβάλουν στη δυσκολία τους να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της καθημερινότητας, όπως και επηρεάζουν την έκβαση. Σύγχρονα ερευνητικά δεδομένα αναδεικνύουν μια θεμελιώδη σχέση ανάμεσα στην κινητική και γνωστική εξέλιξη, περιορισμένες είναι όμως οι μελέτες που έχουν ερευνήσει τη σχέση μεταξύ της κινητικής λειτουργίας και των ΕΛ σε παιδιά στο αυτιστικό φάσμα.
Σκοπός
Με την παρούσα έρευνα αναζητήθηκε αν η κινητική λειτουργία συνολικά ή επιμέρους τομείς της σχετίζονται με τις επιδόσεις σε τρεις πτυχές της επιτελικής λειτουργίας, το σχεδιασμό, την ανασταλτική λειτουργία και την εργαζόμενη μνήμη καθώς, ο εντοπισμός ειδικών τομέων που σχετίζονται με τους εν λόγω δείκτες, μπορεί να αναδείξει περιοχές για στοχευμένες παρεμβάσεις βασισμένες στην τεκμηρίωση. Στις παραπάνω σχέσεις, διερευνήθηκε επίσης, η μεσολάβηση της συχνά συννοσηρής συμπτωματολογίας ΔΕΠΥ.
Μέθοδος
Στην αναδρομική μελέτη συσχέτισης που σχεδιάστηκε, το δείγμα αποτελούνταν από 24 παιδιά με διάγνωση ΔΑΦ (Μ=6,88 έτη), χωρίς νοητική καθυστέρηση, τα οποία προσήλθαν για εκτίμηση στο Ειδικό Ιατρείο Διαταραχών Φάσματος Αυτισμού του Νοσοκομείου Παίδων Αθηνών "Η Αγία Σοφία". Για την ανίχνευση των κινητικών δυσκολιών χρησιμοποιήθηκε το Movement Assessment Battery for Children -2 (MABC-2) και για τις επιτελικές λειτουργίες, οι δοκιμασίες Πύργου από το εργαλείο Ανίχνευσης και διερεύνησης των Επιτελικών Λειτουργιών (ΑξΕΛ), Παρατεταμένης Ακουστικής Προσοχής από το εργαλείο Αξιολόγησης της Προσοχής και της Συγκέντρωσης (ΑΣυΠ) και η Μνήμη Αριθμών από την κλίμακα νοημοσύνης του Wechsler (ελληνικό WISC-III). Οι γονείς συμπλήρωσαν το ερωτηματολόγιο της Ελληνικής Κλίμακας Αξιολόγησης ΔΕΠ/Υ.
Αποτελέσματα
Τα αποτελέσματα της ανάλυσης κατέδειξαν ότι τα παιδιά που είχαν κάποιου βαθμού διαταραχή στην κινητική λειτουργία, παρουσίασαν χαμηλότερες επιδόσεις στην ικανότητα σχεδιασμού (p<0,001) και στην εργαζόμενη μνήμη (p=0,046) από τα παιδιά που δεν είχαν κινητικές δυσκολίες. Επιμέρους, οι λεπτές δεξιότητες σχετίζονται πιο ισχυρά με την εργαζόμενη μνήμη (p=0,001), αλλά όχι ειδικά καθώς σχετίζονται σημαντικά τόσο με τον ανασταλτικό έλεγχο (p=0,033) όσο και με τον σχεδιασμό (p=0,024). Επιπρόσθετα, και οι δεξιότητες ισορροπίας σχετίζονται σημαντικά με την εργαζόμενη μνήμη (p=0,009). Σε ό,τι αφορά στη συμπτωματολογία ΔΕΠΥ φάνηκε πως δεν διαμεσολαβεί στη σχέση μεταξύ κινητικών προβλημάτων και της επιτελικής λειτουργίας.
Συμπεράσματα
Τα αποτελέσματα αυτής της έρευνας καταδεικνύουν ότι οι κινητικές διαταραχές και οι δυσκολίες στις επιτελικές λειτουργίες σχετίζονται, και είναι χαρακτηριστικές στη ΔΑΦ, ανεξάρτητα από την παρουσία συννοσηρής ΔΕΠΥ.
Λέξεις-κλειδιά:
Διαταραχή Φάσματος Αυτισμού, Επιτελικές Λειτουργίες, Διαταραχή Κινητικού Συντονισμού, Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής- Υπερκινητικότητα
