Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Ιωάννα Γιαννοπούλου, Επίκουρη Καθηγήτρια, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ, Επιβλέπουσα
Αθανάσιος Δουζένης, Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Ρωσσέτος Γουρνέλλης, Αναπληρωτής Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Περίληψη:
Εισαγωγή: οι σύγχρονες κοινωνικό-γνωστικές θεωρίες επιθετικότητας υποστηρίζουν πως υπάρχει σημαντική συσχέτιση μεταξύ, δυσλειτουργικών γνωστικών λειτουργιών, συναισθηματικών καταστάσεων και αυτό-διαχείρισης, και επιθετικής συμπεριφοράς.
Σκοπός: να διερευνήσει τη σχέση μεταξύ των Πρώιμων Δυσλειτουργικών Σχημάτων, της ενσυνειδητότητας, της συναισθηματικής ρύθμισης και της επιθετικότητας σε νεαρούς με παραβατική συμπεριφορά. Η μελέτη αποσκοπεί στο να συγκρίνει διαφορές στις παραπάνω μεταβλητές μεταξύ των νεαρών παραβατών με το δείγμα ελέγχου.
Μέθοδος: 60 νεαροί άνδρες ηλικίας 18-24 ετών (Μ.Ο = 20,88, Τ.Α = 1,77), από τους οποίους οι 30 προερχόντουσαν από το Ειδικό Κατάστημα Κράτησης Νέων στην Αυλώνα (Ε.Κ.Κ.Ν.Α.) και οι υπόλοιποι 30 από ιδιωτικά εκπαιδευτήρια του Νομού Αττικής και του Β. Αιγαίου συμμετείχαν στην έρευνα. Χρησιμοποιήθηκαν τα εξής αυτοσυμπληρούμενα ερωτηματολόγια: Το Ερωτηματολόγιο Ρύθμισης του Συναισθήματος (Emotion Regulation Questionnaire;ERQ; Gross & John, 2004), το Ερωτηματολόγιο Αναστοχαστικής Λειτουργίας (The Reflective Functioning Questionnaire;RFQ; Fonagy et al., 2016), τo Ερωτηματολόγιο Επιθετικότητας (The Aggression Questionnaire; Buss & Perry, 1992) και το Ερωτηματολόγιο των Σχημάτων (The Young Schema Questionnaire–Short Form, Version 3;YSQ-S3; Young, & Brown, 2003).
Αποτελέσματα: το τεστ των Mann-Whitney έδειξε μεγαλύτερα επίπεδα σωματικής επιθετικότητας (p<0,00025), λεκτικής επιθετικότητας (p<0,00025) και εχθρότητας (p = 0,0025) στο κλινικό δείγμα συγκριτικά με το δείγμα ελέγχου. Παρομοίως, στο κλινικό δείγμα βρέθηκαν αυξημένα επίπεδα γνωστικής επανεκτίμησης (p = 0,013) και εκφραστικής καταστολής (p<0,00025) και μειωμένα επίπεδα αναστοχαστικής λειτουργίας (p = 0,003) συγκριτικά με το δείγμα ελέγχου. Επίσης, στατιστικά σημαντικές διαφορές παρατηρηθήκαν ανάμεσα στις δυο ομάδες αναφορικά με τα πρώιμα δυσλειτουργικά σχήματα, με το κλινικό δείγμα να παρουσιάζει μεγαλύτερα επίπεδα στην πλειοψηφία των πρώιμων δυσλειτουργικών σχημάτων συγκριτικά με το δείγμα ελέγχου. Τέλος, η σωματική επιθετικότητα (B = 0,27, SE = 0,85, df = 1, p = 0,002), ο θυμός (B = -0,34, SE = 0,12, df = 1, p = 0,006), η λεκτική επιθετικότητα (B = 0,44, SE = 0,20, df = 1, p = 0,031), η εχθρότητα (B = 0,19, SE = 0,09, df = 1, p = 0,049) και η εκφραστική καταστολή (B = 0,24, SE = 0,08, df = 1, p = 0,002) βρέθηκαν να επιδρούν σημαντικά στην παραβατική συμπεριφορά των νεαρών ανδρών.
Συμπεράσματα: η παρούσα μελέτη είναι η πρώτη που εξετάζει τις συσχετίσεις μεταξύ επιθετικότητας, συναισθηματικής ρύθμισης, ενσυνειδητότητας και πρώιμων δυσλειτουργικών σχημάτων σε ελληνικό πληθυσμό, συμβάλλοντας με τον τρόπο αυτό στην έρευνα της νεανικής επιθετικότητας. Επίσης, διευρύνει την έρευνα στο πεδίο της συναισθηματικής ρύθμισης και της παραβατικής συμπεριφοράς, αναδεικνύοντας: (α) σημαντική συσχέτιση της επιθετικότητας και της εκφραστικής καταστολής και της γνωστικής επανεκτίμησης, (β) μεγαλύτερα επίπεδα συναισθηματικής ρύθμισης στους παραβάτες και (γ) την εκφραστική καταστολή ως σημαντικό προβλεπτικό παράγοντα στην επιθετική συμπεριφορά. Όσον αφορά στη σχέση ενσυνειδητότητας και επιθετικής συμπεριφοράς, αποτελεί μία σχέση επίδρασης που δεν έχει ερευνηθεί επαρκώς σε διεθνές επίπεδο και καθόλου στην Ελλάδα. Η παρούσα μελέτη κατέδειξε ότι η δυσλειτουργική αναστοχαστική διεργασία συσχετίζεται σημαντικά με την επιθετική συμπεριφορά. Μελλοντικές μελέτες θα μπορούσαν να εστιάσουν στην εξέταση διαμεσολαβητικών παραγόντων μεταξύ επιθετικότητας και ενσυνειδητότητας.
