Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Στυλιανός Κατσαραγάκης, Επίκουρος Καθηγητής, Τμήμα Νοσηλευτικής. ΕΚΠΑ, Επιβλέπων
Ελισάβετ Πατηράκη, Καθηγήτρια, Τμήμα Νοσηλευτικής, ΕΚΠΑ
Παναγιώτα Σουρτζή, Καθηγήτρια, Τμήμα Νοσηλευτικής, ΕΚΠΑ
Περίληψη:
Εισαγωγή : Οι ηλικιωμένοι (άνω των 65 ετών) έχουν καταστεί ο ηγετικός πληθυσμός της κοινωνίας μας. Το πλήθος και η πολυπλοκότητα των χρόνιων προβλημάτων υγείας τους απαιτεί ανακουφιστική προσέγγιση φροντίδας. Σκοπός: Η διερεύνηση των προβλημάτων ανακουφιστικής φροντίδας και των αναγκών για βοήθεια ηλικιωμένων ασθενών που νοσηλεύονται σε παθολογικά τμήματα. Υλικό και μέθοδος: Το δείγμα αποτέλεσαν 150 (ποσοστό ανταπόκρισης 66,03%) ασθενείς (>65 ετών), που νοσηλεύονταν στις Α’ και Β’ Παθολογικές κλινικές του Κωνσταντοπούλειου Γ.Ν.Ν.Ιωνίας – Πατησίων, από το Δεκέμβριο του 2018 έως το Φεβρουάριο του 2019. Βασικά κριτήρια ένταξης στη μελέτη ήταν α) ηλικία >65 ετών, β) πάσχοντες από χρόνια προβλήματα υγείας, γ) να νοσηλεύονται σε τμήμα του παθολογικού τομέα, δ) να γνωρίζουν να ομιλούν και να γράφουν την Ελληνική γλώσσα, ε) να έχουν ικανό επίπεδο επικοινωνίας με Mini-Mental State Examination (MMSE) >24, στ) να μην έχουν περάσει περισσότερες από τρεις ημέρες από την εισαγωγή και ζ) να συναινούν να συμμετάσχουν στη μελέτη. Από την μελέτη, αποκλείστηκαν ασθενείς: κοντά στο τέλος της ζωής τους και οι υποβληθέντες σε χειρουργείο το τελευταίο εξάμηνο. Η συλλογή των δεδομένων έγινε με το ερωτηματολόγιο “Problems and Needs in Palliative Care – PNPC” στη βραχεία του έκδοση, το οποίο αποτελείται από 33 ερωτήσεις κλειστού τύπου σε μορφή κλίμακας τύπου Likert (0-2) και χωρίζεται σε 8 κατηγορίες «Καθημερινές δραστηριότητες», «Καθημερινά συμπτώματα», «Αυτονομία», «Ψυχολογικά θέματα», «Πνευματικά θέμα», «Οικονομικά προβλήματα», «Ανάγκη πληροφόρησης». Η αριστερή στήλη μετρά σε μια 3βαθμη κλίμακα τύπου Likert (0-2) το κατά πόσον οι ασθενείς βιώνουν ως πρόβλημα αυτό που περιγράφεται στην ερώτηση και η δεξιά στήλη μετρά την επιθυμία των ασθενών για επαγγελματική βοήθεια στο πρόβλημά τους. Επίσης, χρησιμοποιήθηκαν τα εργαλεία “EORTC QLQ - C15 - PAL” για την εκτίμηση της ποιότητας ζωής, “Mini – Mental State Examination” για τη μέτρηση της νοητικής κατάστασης, “Clinical Frailty Scale” για την εκτίμηση της ευθραυστότητας των ηλικιωμένων ασθενών και “Cumulative Illness Rating Scale For Geriatrics – CIRS-G” για την εκτίμηση της νοσηρότητας ανά σύστημα οργάνων. Τέλος, από τον ιατρικό και νοσηλευτικό φάκελο των ασθενών αντλήθηκαν τα στοιχεία για τη συμπλήρωση του εντύπου δημογραφικών στοιχείων και κλινικών χαρακτηριστικών, που δημιουργήθηκε για τη συγκεκριμένη μελέτη. Αποτελέσματα: Οι άνδρες ασθενείς αποτελούσαν το 50,7% του δείγματος και η μέση ηλικία ήταν τα 75,7 έτη. Η μέση τιμή της νοητικής κατάστασης (MMSE) των συμμετεχόντων ήταν 27,4. Το σημαντικότερο πρόβλημα για το οποίο οι ασθενείς εξέφρασαν ανάγκη για επαγγελματική βοήθεια ήταν η πληροφόρηση (79,3%). Άλλα προβλήματα είναι οι διαταραχές του ύπνου (89%), πόνος (86%), φόβος και κατάθλιψη (85%). Ανάγκη για επαγγελματική βοήθεια εξέφρασαν για διαταραχές ύπνου (91%), πόνο (85%) και κόπωση (81%). Σημαντικό εύρημα της πολυπαραγοντικής ανάλυσης ήταν οι στατιστικά σημαντικές συσχετίσεις της κλίμακας ευπάθειας τόσο των προβλημάτων όσο και των αναγκών για με επαγγελματική βοήθεια με τα οργανικά συμπτώματα, την αυτονομία, τα κοινωνικά, ψυχολογικά, πνευματικά και οικονομικά θέματα και την ανάγκη για πληροφόρηση. Οι ασθενείς με μεγαλύτερη ευπάθεια να βιώνουν σημαντικότερα οργανικά συμπτώματα, προβλήματα αυτονομίας, κοινωνικά, ψυχολογικά, πνευματικά και οικονομικά θέματα και ανεπαρκή πληροφόρηση. Επιπλέον, βρέθηκαν σημαντικές συσχετίσεις μεταξύ όλων σχεδόν των διαστάσεων προβλημάτων και αναγκών ανακουφιστικής φροντίδας και ποιότητας ζωής (p<0,001). Η καλύτερη ποιότητα ζωής και τα λιγότερα συμπτώματα σχετίζονται με λιγότερα προβλήματα και ανάγκες για επαγγελματική βοήθεια στους τομείς του PNPC. Συμπεράσματα: Οι ηλικιωμένοι ασθενείς, που νοσηλεύονται σε παθολογικές κλινικές, αντιμετωπίζουν πλήθος συμπτωμάτων και προβλημάτων σε σωματικό, οικονομικό, κοινωνικό, ψυχολογικό και πνευματικό επίπεδο. Επιπλέον, υπάρχει ανεπαρκής πληροφόρηση των ασθενών σχετικά με την κατάσταση της υγείας τους και των θεραπευτικών επιλογών. Οι ηλικιωμένοι ασθενείς χρήζουν ανακουφιστικής φροντίδας και κατάλληλα εκπαιδευμένους επαγγελματίες υγείας, που θα λύσουν τα προβλήματά τους και θα ικανοποιήσουν τις ανάγκες τους.
