Μονάδα:
Τμήμα Ιστορίας και ΑρχαιολογίαςΒιβλιοθήκη Φιλοσοφικής Σχολής
Ημερομηνία κατάθεσης:
2020-02-09
Συγγραφέας:
Μυλωνάς Μάριος
Στοιχεία επταμελούς επιτροπής:
Όλγα Παλαγγιά (Επιβλέπουσα) - Ομότιμη Καθηγήτρια Κλασικής Αρχαιολογίας, Τμήμα Ιστορίας-Αρχαιολογίας, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Λυδία Παλαιοκρασσά (Συμβουλευτική επιτροπή) - Ομότιμη Καθηγήτρια Κλασικής Αρχαιολογίας, Τμήμα Ιστορίας-Αρχαιολογίας, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Ιφιγένεια Λεβέντη (Συμβουλευτική επιτροπή) - Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Κλασικής Αρχαιολογίας, Τμήμα Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
Στυλιανός Κατάκης (Εξεταστική επιτροπή) - Επίκουρος Καθηγητής Ρωμαϊκής Αρχαιολογίας, Τμήμα Ιστορίας-Αρχαιολογίας, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Ελένη Παπαγιάννη (Εξεταστική επιτροπή) - Επίκουρη Καθηγήτρια Κλασικής Αρχαιολογίας,Τμήμα Ιστορίας-Αρχαιολογίας, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
Δημήτρης Δαμάσκος (Εξεταστική επιτροπή) - Αναπληρωτής Καθηγητής Κλασικής Αρχαιολογίας, Τμήμα Διαχείρησης Πολιτισμικού Περιβάλλοντος και Νέων Τεχνολογιών, Πανεπιστήμιο Πατρών
Πρωτότυπος Τίτλος:
Φέρουσες μορφές, ενταγμένες σε αρχιτεκτονήματα, στην αρχαία ελληνική και ρωμαϊκή γλυπτική
Γλώσσες διατριβής:
Ελληνικά
Μεταφρασμένος τίτλος:
Φέρουσες μορφές, ενταγμένες σε αρχιτεκτονήματα, στην αρχαία ελληνική και ρωμαϊκή γλυπτική
Περίληψη:
Η παρούσα μελέτη αφορά στην επισκόπηση αρχαίων γλυπτών που λειτούργησαν ως φέροντα στοιχεία σε οικοδομήματα ή υπαινίσσονταν -μέσω της στάσης τους- δομική λειτουργία. Αντικείμενο της αποτελεί η συνολική, συνθετική και κατά το δυνατόν πρωτότυπη αναφορά σε τούτο το ιδιαίτερο είδος αρχιτεκτονικής πλαστικής, όπως προκύπτει από την εκ νέου ερευνητική προσέγγιση του συναφούς αρχαιολογικού υλικού, αποσκοπώντας στην αποσαφήνιση ζητημάτων που άπτονται της δομικής, τυπολογικής, στυλιστικής και νοηματικής υπόστασης των εν λόγω έργων, δίχως να αγνοηθεί η ιδιαίτερης σημασίας μελέτη του κοινωνικο-πολιτικού πλαισίου στο οποίο τα τελευταία εγγράφονται. Αξίζει να επισημανθεί πως ιδιαίτερη έμφαση δίδεται στα γλυπτά του ελληνικού χώρου, τα κατάλοιπα των οποίων εξετάζονται ενδελεχώς. Η διάρθρωση της μελέτης καθορίζεται με βάση την χρονολογική ακολουθία των εξεταζόμενων μνημείων, πρακτική που υιοθετείται και στον κατάλογο του μελετηθέντος υλικού. Τα λήμματα του τελευταίου αναφέρονται σε γλυπτά ευρισκόμενα ή προερχόμενα από την Ελλάδα, για τα οποία στοιχειοθετείται ή πιθανολογείται εύλογα δομική λειτουργία ή απηχείται αυτή μέσω της στάσης τους. Έπειτα από την αναφορά στη γραμματειακή και επιγραφική παράδοση, στην ορολογία και την τυπολογική διάκριση των φερουσών μορφών, εξετάζεται το διαθέσιμο υλικό (δημοσιευμένο και αδημοσίευτο) από την αρχαϊκή εποχή έως την ύστερη αρχαιότητα. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι συνήθεις τύποι φέρουσας μορφής, που προκύπτουν από τη στάση των γλυπτών και τα εικονογραφικά τους χαρακτηριστικά, είναι της κόρης, του άτλαντα (κλειστή / ανοικτή στάση), της καρυάτιδας, του βαρβάρου και του σατύρου. Τα πρωιμότερα γλυπτά που χρησιμοποιήθηκαν ως ελεύθερα αρχιτεκτονικά στηρίγματα ήταν οι κόρες που κόσμησαν τις προσόψεις δελφικών θησαυρών, ενώ στην κλασική εποχή οι πεπλοφόροι της νότιας πρόστασης του Ερεχθείου αποτέλεσαν παραδείγματα αυτόνομης δομικής ενσωμάτωσης, ανεξάρτητης από παρακείμενες λιθοδομές ή άλλες σταθερές τοιχοποιίες. Στην ελληνιστική και ρωμαϊκή εποχή η χρήση γλυπτών με δομική λειτουργία διευρύνεται, όπως και η τάση αποδέσμευσής τους από το αρχιτεκτονικό πλαίσιο. Έτσι κόρες, καρυάτιδες, τρίτωνες, βάρβαροι, σιληνοί και μαινάδες χρησιμοποιήθηκαν σε πρόπυλα, θυραία ανοίγματα, σκηνικά οικοδομήματα και ταφικά συγκροτήματα, με μεγαλύτερη έμφαση πλέον στη διακόσμηση, όπως φαίνεται από τη σύμφυση αρκετών γλυπτών με πεσσούς, κίονες ή παραστάδες. Η συμπερασματική αναφορά στο υλικό εστιάζει σε ζητήματα κατασκευαστικά και ερμηνευτικά με άξονα όχι πια την περιπτωσιακή αλλά τη συνθετική και με όρους διαχρονίας επισκόπησή του. Εδώ τα κριτήρια ανάλυσης αφορούν τη δομική λειτουργία και τις συνδηλώσεις των φερουσών μορφών, βάσει της αξιοποίησης συγκεκριμένων τύπων σε συναφή οικοδομήματα.
Κύρια θεματική κατηγορία:
Αρχαιολογία
Λέξεις-κλειδιά:
Καρυάτιδα, Άτλαντας, Σιληνός, Μαινάδα, Γλυπτική, Αρχιτεκτονική, Αρχαιότητα
Αρ. σελίδων ευρετηρίου:
0
Αρ. βιβλιογραφικών αναφορών:
1198
