Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Καθηγητής Γεράσιμος Ζώρας, τμήμα Ιταλικής Γλώσσας και Φιλολογίας, ΕΚΠΑ
Αναπληρώτρια καθηγήτρια Άννα Θέμου, τμήμα Ιταλικής Γλώσσας και Φιλολογίας, ΕΚΠΑ
Περίληψη:
Οι Σειρήνες είναι πλάσματα που γέννησε η ανθρώπινη φαντασία κατά την αρχαιότητα. Έκτοτε, αποτέλεσαν αναπόσπαστο κομμάτι της προφορικής και γραπτής παράδοσης, αφού τις συναντάμε σε δεκάδες λογοτεχνικά και μυθολογικά κείμενα ανά την υφήλιο σε διαφορετικές χρονικές περιόδους. Η μεταπτυχιακή εργασία εστιάζει στην παρουσία τους σε ποιητικές δημιουργίες Ελλήνων και Ιταλών που γράφτηκαν από τα τέλη του 19ου αιώνα έως και τις αρχές του 20ού. Πιο συγκεκριμένα, στην έρευνά μας περιλαβάνονται ποιήματα των Σεφέρη, Εγγονόπουλου, Ουράνη, Στεργιόπουλου, Κασόλα, Ρίτσου, Pascoli, Ungaretti, Palazzeschi, D’Annunzio, Sbarbaro και Montale. Το «ταξίδι» ξεκινάει από την αρχαιότητα, για να φτάσει στον Μεσαίωνα και την Αναγέννηση, με τελευταίο σταθμό τον 20ό αιώνα (Novecento κατά την ιταλική χρονολόγηση). Αρχικός μας στόχος υπήρξε η συλλογή των ποιημάτων και εν συνεχεία ο τρόπος παρουσίασης των Σειρήνων μέσα σε αυτά. Εφιστώντας την προσοχή μας στον συμβολισμό που προσλαμβάνουν τα μυθολογικά αυτά όντα σε κάθε ποίημα χωριστά, συλλέξαμε τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους και κατόπιν τα εντάξαμε σε κατηγορίες, διακρίνοντας ταυτόχρονα ομοιότητες και διαφορές, ως προς τον τρόπο με τον οποίο εμφανίζονται στα έργα. Εντοπίσαμε Σειρήνες όμορφες και αγνές, Σειρήνες που εκλαμβάνονται από τους δημιουργούς ως σύμβολα ζωής ή φυγής από τα τετριμμένα κ.ά. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι συχνά οι συμβολισμοί τους αντικατοπτρίζουν πεποιθήσεις, ανησυχίες και αναζητήσεις των δημιουργών, που αφορούν στο κοινωνικό - πολιτικό γίγνεσθαι της εποχής τους, στην τέχνη τους και στα άλυτα μυστήρια της ζωής. Η γνώση που λαμβάνουμε μελετώντας τη χρήση του μυθολογικού στοιχείου στην ποίηση του 20ού αιώνα είναι πολυεπίπεδη, δεδομένου ότι αντλούμε πληροφορίες που σχετίζονται με την ποιητική των δημιουργών, τη σχέση τους με τα σύμβολα του παρελθόντος και την κοσμοθεωρία τους. Τέλος, θεωρούμε ότι οι Σειρήνες αποτελούν πολύτιμο εργαλείο ανάδειξης αλληλεπιδράσεων μεταξύ των γειτονικών πολιτισμών, του ελληνικού και του ιταλικού, από την περίοδο της αρχαιότητας και εφεξής.
Λέξεις-κλειδιά:
Σειρήνες, Μυθολογία, ελληνική ποίηση, ιταλική ποίηση, 20ός αιώνας
