Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Καραμανωλάκης Ευάγγελος, Αναπληρωτής καθηγητής Νεότερης Ελληνικής Ιστορίας, τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Δήμητρα Λαμπροπούλου Επικ. Καθηγήτρια Νεότερης Ελληνικής Ιστορίας (από την Ελληνική Επανάσταση έως σήµερα), τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, ΕΚΠΑ
Ποθητή Χαντζαρούλα Μόνιμη Επίκουρη Καθηγήτρια Ιστορικής Ανθρωπολογίας 19ος- 20ος αι., τμήμα Κοινωνικής Ανθρωπολογίας και Ιστορίας, Πανεπιστήμιο Αιγαίου
Περίληψη:
Η παρούσα διπλωματική εργασία έχει ως θέμα τους αισθηματικούς λόγους στην επιστολογραφία του περιοδικού τύπου στην ελληνική μεταβατική δεκαετία του '60. Ως πηγές χρησιμοποιήθηκαν συνολικά 676 τεύχη των περιοδικών Ρομάντσο και Πάνθεον που κυκλοφόρησαν στη διάρκεια της δεκαετίας. Τα εν λόγω περιοδικά επιλέχθηκαν με βάση αφενός την εμπορικότητα τους, καθώς είναι δύο από τα δημοφιλέστερα περιοδικά της περιόδου με ευρεία κυκλοφορία, ενώ ταυτοχρόνως αφιερώνουν αρκετό χώρο στην αλληλογραφία των αναγνωστών τους. 'Έτσι οι στήλες αλληλογραφίας που διαθέτουν δημοσιεύουν είτε αυτούσιες τις επιστολές των αναγνωστών, είτε μεγάλα αποσπάσματα αυτών, καθώς και τις αντίστοιχες απαντήσεις των συντακτών. Επιπλέον τα δύο αυτά περιοδικά επιλέχθηκαν ως αντιπροσωπευτικά των δύο κυρίαρχων και συχνά αντιμαχόμενων τάσεων της ελληνικής κοινωνίας του '60, το συντηρητισμό και τον μοντερνισμό, την παράδοση και τις νέες κοινωνικές και πολιτισμικές τάσεις που εισάγονται από τη Δύση. Το Ρομάντσο με τον πιο λαϊκό χαρακτήρα, διάδοχος των οικογενειακών περιοδικών ποικίλης ύλης του 19ου αιώνα, εκφράζει τα πιο συντηρητικά τμήματα της κοινωνίας, ενώ το Πάνθεον στη διάρκεια της δεκαετίας διαμορφώνει σταδιακά ένα ευδιάκριτο νεανικό χαρακτήρα, εκφράζοντας τις ανησυχίες και τα ιδιαίτερα ενδιαφέροντα της νεολαίας, η οποία με τη σειρά της διαμορφώνεται ως ευδιάκριτη κοινωνική κατηγορία κατά την εξεταζόμενη δεκαετία.
Σκοπός της παρούσας μελέτης είναι λοιπόν να διερευνηθούν οι συγκροτήσεις των αισθηματικών λόγων των επιστολογράφων στις στήλες αλληλογραφίας των συγκεκριμένων περιοδικών. Έτσι στο πρώτο μέρος της εργασίας σκιαγραφείται το πλαίσιο εντός του οποίου παράγονται οι λόγοι αυτοί, τόσο το ευρύτερο πλαίσιο της ελληνικής δεκαετίας του '60, της οποίας αναφέρονται σε αδρές γραμμές οι πολιτισμικές και κοινωνικές όψεις, όσο και το στενό πλαίσιο εγγραφής τους, δηλαδή ο επιστολικός λόγος της αλληλογραφίας των περιοδικών. Ιδιαίτερο βάρος δίνεται στη σχέση που αναπτύσσεται ανάμεσα στους αναγνώστες- επιστολογράφους και τους συντάκτες των στηλών. Η σχέση αυτή είναι πολύ σημαντική καθώς διαφωτίζει, επηρεάζει και ερμηνεύει ως ένα βαθμό τον τρόπο έκφρασης των επιστολογράφων. Για το λόγο αυτό, το δεύτερο κεφάλαιο της εργασίας αφιερώνεται μελέτη των στηλών ως προς τη μορφή, το περιεχόμενο, τη θέση και την επικοινωνία τους με την ευρύτερη ύλη των περιοδικών, καθώς και στους συντάκτες τους, το προφίλ που αυτοί διαμορφώνουν και τη σχέση που δομούν με τους αναγνώστες τους.
Το τρίτο κεφάλαιο της εργασίας αφιερώνεται στους αισθηματικούς λόγους των επιστολογράφων. Εδώ κεντρική θέση έχουν τα συμπεράσματα και οι προβληματισμοί που έχει θέσει η ιστορία των συναισθημάτων στην ιστορική έρευνα και ανάλυση, καθώς και η έμφυλη οπτική ως αναλυτικό εργαλείο στη διαχείριση του θέματος. Στο κεφάλαιο αυτό, στόχος είναι να διερευνηθεί το πώς οι επιστολογράφοι με βάση του φύλο, την ηλικία, το μορφωτικό επίπεδο, στο βαθμό που δύναται αυτό να προσδιοριστεί, μιλούν για τα αισθηματικά τους προβλήματα και τους αισθηματικούς τους δεσμούς αφενός και πως αντιμετωπίζονται αφετέρου από τους συντάκτες. Σε ποιό βαθμό αυτός ο λόγος αναπαράγει κανονιστικά πρότυπα, πώς οι κοινωνικοί κανόνες και οι στερεότυπες αντιλήψεις για τις συναισθηματικές ποιότητες των δύο φύλων επηρεάζουν τους λόγους επιστολογράφων και συντακτών και καταληκτικά μπορούμε να κάνουμε λόγο για την ύπαρξη συγκεκριμένων συναισθηματικών καθεστώτων, σε συγκεκριμένες κοινωνίες και πολιτισμούς, τα οποία διαπλάθουν τις συναισθηματικές εμπειρίες των ανθρώπων; Αυτά είναι τα κεντρικά ερωτήματα που θέτει κι επιχειρεί ν' απαντήσει η παρούσα διπλωματική εργασία στο τρίτο και τελευταίο της κεφάλαιο.
Λέξεις-κλειδιά:
Ιστορία των συναισθημάτων, Σύγχρονη Ελληνική Ιστορία, Επιστολογραφία, Πολιτισμική Ιστορία
