Μονάδα:
Τμήμα Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική ΗλικίαΒιβλιοθήκη Σχολής Επιστημών της Αγωγής
Ημερομηνία κατάθεσης:
2020-07-03
Συγγραφέας:
Καλαφάτη Μαριάνθη
Στοιχεία επταμελούς επιτροπής:
1. Ευγενία Φλογαΐτη, Καθηγήτρια του Τμήματος Εκπαίδευσης και Αγωγής στην
Προσχολική Ηλικία του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών
2. Μαρία Δασκολιά, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια του Παιδαγωγικού Τμήματος
Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου
Αθηνών
3. Τιτίκα Σάλλα, Ομότιμη Καθηγήτρια της Ανώτατης Σχολής Καλών Τεχνών
4. Γεωργία Λιαράκου, Καθηγήτρια του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής
Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Αιγαίου
5. Αλεξάνδρα Ανδρούσου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια του Τμήματος Εκπαίδευσης
και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία του Εθνικού και Καποδιστριακού
Πανεπιστημίου Αθηνών
6. Κώστας Γραβριλάκης, Επίκουρος Καθηγητής του Παιδαγωγικού Τμήματος
Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων
7. Ίριδα Τσεβρένη, Επίκουρη Καθηγήτρια του Παιδαγωγικού Τμήματος
Προσχολικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας
Πρωτότυπος Τίτλος:
Προσχολική Εκπαίδευση για την Αειφορία και τέχνη: Προσεγγίζοντας τη δημιουργικότητα των παιδιών μέσα από τη διερεύνηση ενός περιβαλλοντικού ζητήματος στο νηπιαγωγείο
Γλώσσες διατριβής:
Ελληνικά
Μεταφρασμένος τίτλος:
Προσχολική Εκπαίδευση για την Αειφορία και τέχνη: Προσεγγίζοντας τη δημιουργικότητα των παιδιών μέσα από τη διερεύνηση ενός περιβαλλοντικού ζητήματος στο νηπιαγωγείο
Περίληψη:
Η παρούσα διδακτορική διατριβή εντάσσεται στο πεδίο της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης/ Εκπαίδευσης για την Αειφόρο Ανάπτυξη (ΠΕ/ΕΑΑ) στο πλαίσιο της Προσχολικής Εκπαίδευσης. Εστιάζει στην έννοια της δημιουργικότητας, με κατεύθυνση τη διερεύνηση και την επίλυση ενός περιβαλλοντικού ζητήματος στο νηπιαγωγείο. Ειδικότερα η έρευνα επιχειρεί να εξετάσει αν προωθείται η δημιουργική σκέψη των παιδιών της προσχολικής ηλικίας, μέσω ανάπτυξης μιας εκπαιδευτικής παρέμβασης για την ΠΕ/ΕΑΑ, με άξονα τις εικαστικές τέχνες. Το κεντρικό της ερώτημα ήταν: «Προωθεί η ΠΕ/ΕΑΑ τη δημιουργικότητα των παιδιών του νηπιαγωγείου, όταν αξιοποιεί ως όχημα την τέχνη;». Στην προσπάθεια διερεύνησης του κεντρικού ερωτήματος, δομήθηκαν τα επιμέρους ερευνητικά ερωτήματα: 1) Ανιχνεύονται οι ενδείξεις που πιστοποιούν την εκδήλωση της δημιουργικότητας των παιδιών στο πλαίσιο μιας εκπαιδευτικής περιβαλλοντικής παρέμβασης που αξιοποιεί τις εικαστικές τέχνες; 2) Ποιοι παράγοντες επιδρούν στην ανάπτυξη της δημιουργικής σκέψης των παιδιών, κατά τη διάρκεια μιας εκπαιδευτικής περιβαλλοντικής παρέμβασης με άξονα τις εικαστικές τέχνες; 3) Πώς εξελίσσεται η δημιουργική διαδικασία με κατεύθυνση την επίλυση ενός περιβαλλοντικού ζητήματος με τη συμβολή των εικαστικών τεχνών;. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε σε ένα δημόσιο νηπιαγωγείο της Αττικής από την εκπαιδευτικό της τάξης, κατά το σχολικό έτος 2012-2013. Η μέθοδος που επιλέχθηκε ώστε να διερευνηθούν τα παραπάνω ερωτήματα ήταν η Έρευνα Δράσης, η οποία ακολούθησε τις φάσεις σχεδιασμού και ανάπτυξης μιας εκπαιδευτικής περιβαλλοντικής παρέμβασης με εργαλείο τις εικαστικές τέχνες, εστιασμένης στη μείωση και τη διαχείριση των αστικών απορριμμάτων. Η ανάλυση των αποτελεσμάτων έδειξε πως η δημιουργικότητα αποτελεί μια ικανότητα-κλειδί, η οποία μπορεί να αναπτυχθεί στο πλαίσιο της ΠΕ/ΕΑΑ, προάγοντας το όραμα για ένα αειφόρο σχολείο. Πιο αναλυτικά, τα ευρήματα κατέδειξαν πως προκειμένου να διευκολυνθεί η ανάπτυξη της δημιουργικής σκέψης των παιδιών του νηπιαγωγείου με κατεύθυνση την επίλυση ενός περιβαλλοντικού ζητήματος, χρειάζεται καταρχήν ένα επιτρεπτικό παιδαγωγικό πλαίσιο, το οποίο λαμβάνει υπόψη τις ανάγκες και τα ενδιαφέροντα των παιδιών αυτής της ηλικίας. Ένα πλαίσιο που παρέχει στους μαθητές επαρκή χώρο και χρόνο και πλούσια ερεθίσματα, ώστε να αναπτύξουν ελεύθερα τις ιδέες τους και να παρεμβαίνουν καθοριστικά στις συνθήκες και το περιεχόμενο της μάθησής τους, αποκτώντας μεγαλύτερο έλεγχο στη μαθησιακή και δημιουργική διαδικασία. Επιπλέον, προϋποθέτει έναν εκπαιδευτικό δεκτικό στην αλλαγή και την καινοτομία που αξιοποιεί μαθητοκεντρικές, ομαδοσυνεργατικές προσεγγίσεις και ‘ανοιχτά’ παιδαγωγικά εργαλεία, όπως είναι οι μέθοδοι που βασίζονται στην τέχνη, ενισχύοντας τη δημιουργική σκέψη και δράση των μαθητών. Έναν εκπαιδευτικό με πρόθεση να διερευνά τις ρητές και περισσότερο τις άρρητες θεωρίες, τις πεποιθήσεις και τις παιδαγωγικές του επιλογές ως επαγγελματίας, οι οποίες εμποδίζουν την εξέλιξη της δημιουργικής διαδικασίας, να στέκεται κριτικά απέναντι σε αυτές, ώστε να είναι πρόθυμος να τις αλλάζει, όταν καθίσταται αναγκαίο. Συνοψίζοντας, η παρούσα έρευνα υποστηρίζει πως: Η ανάπτυξη της δημιουργικής σκέψης των παιδιών κατά την αντιμετώπιση ενός περιβαλλοντικού ζητήματος στο νηπιαγωγείο με όχημα την τέχνη, προϋποθέτει ένα παιδαγωγικό πλαίσιο δεκτικό στην αλλαγή και την καινοτομία και έναν υποστηρικτικό εκπαιδευτικό, ο οποίος αξιοποιεί ‘ανοιχτές’, συμμετοχικές και ομαδοσυνεργατικές προσεγγίσεις που τοποθετούν το μαθητή στο επίκεντρο και του επιτρέπουν μεγαλύτερη αυτονομία και έλεγχο στις συνθήκες μάθησης, ενισχύοντας τη σκέψη και τη δράση του για το περιβάλλον.
Κύρια θεματική κατηγορία:
Εκπαίδευση – Αθλητισμός
Λέξεις-κλειδιά:
περιβαλλοντική εκπαίδευση, εκπαίδευση για την αειφορία, προσχολική εκπαίδευση, δημιουργικότητα, έρευνα δράση, τέχνη
Αρ. σελίδων ευρετηρίου:
7
Αρ. βιβλιογραφικών αναφορών:
454
Αρχείο:
Δεν επιτρέπεται η πρόσβαση στο αρχείο. H πρόσβαση επιτρέπεται μόνο εντός του δικτύου του ΕΚΠΑ.
ΔΙΔΑΚΤΟΡΙΚΗ ΔΙΑΤΡΙΒΗ_ΜΑΡΙΑΝΘΗ ΚΑΛΑΦΑΤΗ.pdf
10 MB
Δεν επιτρέπεται η πρόσβαση στο αρχείο. H πρόσβαση επιτρέπεται μόνο εντός του δικτύου του ΕΚΠΑ.
