Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Χρήστος Παρθένης, επίκουρος καθηγητής του Παιδαγωγικού τμήματος του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Αθανάσιος Μιχάλης, επίκουρος καθηγητής του Παιδαγωγικού τμήματος του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Αντιγόνη - Άλμπα Παπακωσταντίνου, επίκουρη καθηγήτρια του Παιδαγωγικού τμήματος του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Περίληψη:
Αν κοιτάξουμε γύρω μας θα συνειδητοποιήσουμε πως βρισκόμαστε σε μια νέα πραγματικότητα από αυτή που ακούμε στις αφηγήσεις των συγγενών μας που έζησαν σε προηγούμενες δεκαετίες. Η εποχή μας χαρακτηρίζεται από μια έντονη μεταβλητότητα σε πολλά επίπεδα: οικονομικό, κοινωνικό, πολιτικό επίπεδο. Είναι συνεπώς λογικό πως αυτή η πολυεπίπεδη μεταβλητότητα επηρέασε την χώρα μας και σε πολιτισμικό επίπεδο καθώς τα μεταναστευτικά ρεύματα διογκώθηκαν, δημιουργώντας έτσι, ιδιαίτερα από την δεκαετία του 1990, μια de facto πολυπολιτισμική πραγματικότητα. (Παρθένης, 2016) Αυτή η νέα πολυπολιτισμική πραγματικότητα ενέχει μέσα της την παρουσία της ετερότητας. Έτσι, όπως η ετερότητα είναι ορατή σε κοινωνικό επίπεδο είναι ορατή πλέον και στο ελληνικό σχολείο. Η ετερότητα αυτή αντανακλάται μέσα στην τάξη από διαφορετικές γλώσσες, πολιτισμικά αγαθά, συνήθειες και στερεότυπα. (Σκούρτου, 2011 στο Ανδρούτσου & Ασκούνη, 2011).
Η ετερότητα, λοιπόν, είναι μια πραγματικότητα και αυτό που θα θέλαμε να αποκαλύψουμε στην παρούσα εργασία είναι αν αυτή η πραγματικότητα αντανακλάται και στη διδασκαλία του μαθήματος της ελληνικής γλώσσας μέσα από το σχολικό εγχειρίδιο. Η επιλογή του μαθήματος της γλώσσας έγινε καθώς μέσα από τη διδασκαλία της γλώσσας εκτός από τη γνώση προσφέρονται στάσεις και συμπεριφορικές αντηλήψεις εμποτισμένες με αξίες και αρχές που το εκπαιδευτικό σύστημα θεωρεί σημαντικές να ματαδώσει στους αυριανούς πολίτες. Στόχος, λοιπόν, είναι να αποκαλυφθεί το κατά πόσο μέσα στα εγχειρίδια διδασκαλίας του μαθήματος της γλώσσας υπάρχουν παραδείγματα και αναφορές που άπτονται της ετερότητας δημιουργώντας έτσι, πεδίο μάθησης για αλλόγλωσσους μαθητές, αν υπάρχουν αναφορές σε διαφορετικές θρησκευτικές πρακτικές εκτός της επίσημης θρησκείας της χώρας μας και φυσικά αν υπάρχουν παραδείγματα αναφορών σε διαφορετικούς πολιτισμούς, κουλτούρες, συνήθειες που μπορούν να αξιοποιηθούν ώστε να ενταχθούν διαφορετικές οπτικές εντός της διδασκαλίας, με την τελευταία να ακολουθεί τις σύγχρονες απαιτήσεις και ανάγκες της παγκόσμιας κοινωνίας της ετερότητας.
Έτσι, εφόσον καταλήγουμε στο συμπέρασμα κοιτώντας γύρω μας πως η «εικόνα» του ελληνικού έθνους με την μοναδικότητα που το χαρακτηρίζε, την επίσημη θρησκεία αλλά και τον μοναδικό πολιτισμό και γλώσσα δεν μπορεί πια να χαρακτηρίζει την κοινωνία της ετερότητας. Αυτό το γεγονός φέρνει στο φως τη απαίτηση να δούμε το κατά πόσο η ετερότητα μπορεί να ενταχθεί στην διδασκαλία δια μέσου των σχολικών εγχειριδίων ως κανόνας και όχι σαν εξαίρεση καθώς οι μεταβολές όλο και προχωρούν με πρωταρχικό παράδειγμα αυτό της έξαρσης του μεταναστευτικού το οποίο φτάνει στην εκπαίδευση καθώς τα παιδιά των προσφύγων και μεταναστών παρακολουθούν το ελληνικό σχολείο, γεγονός που αποδεικνύει την άμεση ανάγκη να προσαρμοστεί το σχολείο στις νέες συνθήκες, δημιουργώντας πολίτες ικανούς να συμβιώσουν με τον «άλλο», τον «άλλο» με την διαφορετική γλώσσα, το «άλλο» με τις διαφορετικές πολιτισμικές συνήθειες, τον «άλλο» με τη διαφορετική θρησκεία ή τις διαφορετικές επιλογές.
Λέξεις-κλειδιά:
ετερότητα, διαφορετικότητα, πολιτισμός, γλώσσα, θρησκεία, πλουραλισμός, παγκοσμιότητα, διαπολιτισμικότητα, αλληλεπίδραση, επικοινωνία, αποδοχή
