Μονάδα:
Κατεύθυνση Περιβάλλοντα Ιζηματογένεσης, Οικοσυστήματα και ΓεωβιοπόροιΒιβλιοθήκη Σχολής Θετικών Επιστημών
Ημερομηνία κατάθεσης:
2020-03-02
Συγγραφέας:
Κατσίγερα Άννα
Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Μαρία Τριανταφύλλου, Καθηγήτρια, Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος, Τομέας Ιστορικής Γεωλογίας και Παλαιοντολογίας
Κατερίνα Κούλη, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια, Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος, Τομέας Ιστορικής Γεωλογίας και Παλαιοντολογίας
Μαργαρίτα Δήμιζα, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια, Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος, Τομέας Ιστορικής Γεωλογίας και Παλαιοντολογίας
Πρωτότυπος Τίτλος:
Paleoenvironmental evolution of Pliocene sapropelic layers in the South Aegean Sea, NE Mediterranean
Γλώσσες εργασίας:
Αγγλικά
Μεταφρασμένος τίτλος:
Παλαιοπεριβαλλοντική εξέλιξη των Πλειοκαινικών σαπροπηλικών οριζόντων στο Νότιο Αιγαίο Πέλαγος, ΒΑ Μεσόγειος.
Περίληψη:
Η περίοδος που ακολούθησε μετά την κρίση αλατότητας του Μεσσηνίου (5.971–5.332 Ma) αποτελεί ένα από τα πιο αινιγματικά γεγονότα της γεωλογικής ιστορίας στο χώρο της Μεσογείου καθώς μπορεί να προσφέρει κλιματικά ανάλογα για το κλίμα του μέλλοντος στην Γη της κλιματικής αλλαγής. Το όριο Μειοκένου – Πλειοκαίνου, χαρακτηρίζεται από ένα μεταβατικό διάστημα με πλούσιες σε οργανικό υλικό αποθέσεις, που ακολουθούνται από θαλάσσιες αποθέσεις του Κατώτερου Πλειοκαίνου. Το Κατώτερο Πλειόκαινο, σύμφωνα με κλιματικά μοντέλα, είναι η πιο πρόσφατη περίοδος στην ιστορία της Γης όταν οι μέσες παγκόσμιες θερμοκρασίες ήταν υψηλότερες σε σχέση με σήμερα (2.70–4.05 °C) όπως και η στάθμη της θάλασσας (5–70m). Ταυτόχρονα, οι ατμοσφαιρικές συγκεντρώσεις διοξειδίου του άνθρακα (pCO2) ήταν κοντά ή ελαφρώς πάνω από τις σύγχρονες τιμές (330-400 ppm). Η μελέτη της βιοκοινωνίας βενθονικών τρηματοφόρων είναι πολύ σημαντική, καθώς τα βενθονικά τρηματοφόρα αποτελούν έναν χρήσιμο δείκτη για την ανακατασκευή παλαιοπεριβαλλόντων. Μέσα από τη μελέτη της ολοκληρωμένης βενθονικής πανίδας που είναι διαθέσιμη από τη γεώτρηση στη θέση 378A του προγράμματος DSDP (Deep Sea Drilling Project) η οποία περιέχει αναλυτικές πληροφορίες για την πανίδα των βενθονικών τρηματοφόρων, είναι δυνατή η μελέτη και ο εντοπισμός δυνητικών σαπροπηλικών στρωμάτων, περιοχών με χαμηλά επίπεδα οξυγόνου και περιβάλλον πλούσιο σε θρεπτικά συστατικά, για την περιοχή της λεκάνης του Κρητικού Πελάγους. Μέσα από αυτή τη μελέτη επιχειρείται να γίνει ένας προσδιορισμός των πιθανών αυτών στρωμάτων που φέρουν χαρακτηριστικά απόθεσης σαπροπηλικού στρώματος κατά το Κατώτερο Πλειόκαινο, η σύγκριση των συνθηκών απόθεσης με εκείνες του Ολοκαινικού σαπροπηλού S1 στην περιοχή του Αιγαίου Πελάγους και μια παλαιοπεριβαλλοντική ανακατασκευή της βενθονικής πανίδας και των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της στην λεκάνη της οπισθοτάφρου του Κρητικού Πελάγους.
Από τη μελέτη της βενθονικής πανίδας προκύπτει ότι η περιοχή χαρακτηρίζεται από συνθήκες τυπικού περιβάλλοντος ανοιχτής θάλασσας (απόλυτες συγκεντρώσεις με μέγιστο (55,3 f/g), με περιόδους υψηλής οργανικής ροής και χαμηλών συγκεντρώσεων οξυγόνου. Η πανίδα αποτελείται από δείγματα κανονικού μεγέθους με αυξημένη αφθονία ενδοπανιδικών ειδών (π.χ. Bolivina spp., Β. Costata, U. pregrina) και περιοδικές εμφανίσεις κάποιων επιφυτικών ειδών (π.χ. C. lobatulus, Neoconorbina sp ., C. refulgens) που αποτελούν προϊόν μεταφοράς εντός λεκάνης.
Πέντε πιθανά σαπροπηλικά στρώματα παρατηρήθηκαν μέσω της μικροπαλαιοντολογικής μελέτης σε βάθος πυρήνα 4 - 437cm. Τα δυνητικά σαπροπηλικά στρώματα παρουσιάζουν χαμηλές τιμές BFOI (-20 – 24,4%) και R.I. (0, 6 – 25%) γεγονός που υποδηλώνει συνθήκες με χαμηλές συγκεντρώσεις διαλυμένου οξυγόνου και υψηλές τιμές σχετικής αφθονίας των ειδών ενδοπανίδας Bolivina spp., B. costata και U. Pregrina. Επιπλέον, εντοπίστηκαν 3 διακριτά γεγονότα με συνθήκες περιορισμένου οξυγόνου σε βάθος πυρήνα 485 - 755cm. Κατά τη διάρκεια αυτών των συμβάντων, οι τιμές BFOI (40,85 – 42,86%) συνεχίζουν να δείχνουν συνθήκες χαμηλής συγκέντρωσης διαλυμένου οξυγόνου, ωστόσο υπάρχει σημαντική αύξηση των ειδών – δεικτών οξικών συνθηκών C. pseudoungerianus και S. reticulata που δηλώνουν καλύτερη οξυγόνωση του θαλάσσιου πυθμένα.
Τα αποτελέσματα αυτής της μελέτης μπορούν να δώσουν μια εικόνα για τις συνθήκες των αποθέσεων που παρουσιάζουν παρόμοια χαρακτηριστικά με τα σαπροπηλικά στρώματα κατά το Κατώτερο Πλειόκαινο και δείχνουν ότι οι συνθήκες σχηματισμού τους είναι παρόμοιες με αυτές του Ολοκαινικού σαπροπηλού S1 (10.2-6.4 ka BP) στο Αιγαίο Πέλαγος. Οι συναθροίσεις των βενθονικών τρηματοφόρων του Κατώτερου Πλειοκαίνου στην λεκάνη του Κρητικού Πελάγους επηρεάζονται σε μεγάλο βαθμό από τις διακυμάνσεις της οργανικής ροής και του διαλυμένου οξυγόνου και ως αποτέλεσμα κυριαρχούν τα ενδοπανιδικά είδη που είναι ανεκτικά σε χαμηλά επίπεδα οξυγόνου στα δυνητικά σαπροπηλικά στρώματα, ενώ στα γεγονότα με χαμηλές συγκεντρώσεις οξυγόνου παρατηρούνται υψηλότερες σχετικές αφθονίες οξικών ειδών-δεικτών που δηλώνουν καλύτερη οξυγόνωση του πυθμένα σε σχέση με τις αποθέσεις πιθανών σαπροπηλικών στρωμάτων, όπως και στην περίπτωση του σαπροπηλού S1 που χαρακτηρίζεται από έντονα δυσοξικές συνθήκες με επεισοδιακά γεγονότα εμπλουτισμού σε οξυγόνο στην περιοχή του Αιγαίου Πελάγους.
Κύρια θεματική κατηγορία:
Θετικές Επιστήμες
Λέξεις-κλειδιά:
Παλαιοπεριβάλλον, βενθονικά τρηματοφόρα, Πλειόκαινο, σαπροπηλός, Αιγαίο πέλαγος
Αρ. σελίδων ευρετηρίου:
0
Αρ. βιβλιογραφικών αναφορών:
82
