Μονάδα:
Κατεύθυνση Περιβάλλον και Υγεία: Διαχείριση Περιβαλλοντικών Θεμάτων με Επιπτώσεις στην ΥγείαΒιβλιοθήκη Επιστημών Υγείας
Ημερομηνία κατάθεσης:
2020-03-03
Συγγραφέας:
Τσοπανάκου Πηνελόπη
Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Αναστασία Κωνσταντινίδου,Καθηγήτρια, Ιατρική Σχολή ΕΚΠΑ Επιβλέπουσα
Νικόλαος Καβαντζάς, Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Ανδρέας Χ. Λάζαρης, Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Πρωτότυπος Τίτλος:
Περιβάλλον και Υγεία: οι επιπτώσεις των χημικών ουσιών στη γυναικεία γονιμότητα
Γλώσσες εργασίας:
Ελληνικά
Μεταφρασμένος τίτλος:
Περιβάλλον και Υγεία: οι επιπτώσεις των χημικών ουσιών στη γυναικεία γονιμότητα
Περίληψη:
Υπάρχουν χιλιάδες χημικές ουσίες στο περιβάλλον και συχνά ο άνθρωπος τις θεωρεί όλες επικίνδυνες και προσπαθεί να τις απομακρύνει από τη ζωή του, και όμως η ύπαρξη της ζωής δε θα μπορούσε να υπάρχει χωρίς αυτές. Η ασφάλεια μας εξαρτάται από το είδος της χημικής ουσίας και από το βαθμό έκθεσης του ανθρώπου σε αυτή. Είναι γνωστό ότι υπάρχουν μερικές χημικές ουσίες στο περιβάλλον οι οποίες μπορεί να είναι τοξικές ως προς την αναπαραγωγή, αυτοί οι περιβαλλοντικοί ρύποι διαχέονται ευρέως στην ατμόσφαιρα και η ανθρώπινη έκθεση σε αυτούς στην πραγματικότητα είναι αναπόφευκτη.
Στις σύγχρονες συνθήκες ζωής και εργασίας που ζεί ο άνθρωπος κάποια χημικά συστατικά αποτελούν μία σοβαρή απειλή για την ανθρώπινη αναπαραγωγή με επιβλαβείς επιδράσεις στις ενδοκρινικές και αναπαραγωγικές λειτουργίες του ανθρώπινου σώματος κυρίως σε επίπεδο κυττάρων, κάνοντας ζημιά στην αναπαραγωγική υγεία, στο γενετικό υλικό των γυναικείων κυττάρων, στη σεξουαλική λειτουργία και γονιμότητα. Δυστυχώς αυτά τα συστατικά βρίσκονται παντού στο περιβάλλον και είναι δύσκολο να αποφευχθούν.
Αρκετές ευρέως συνθετικές χημικές ουσίες και ενώσεις μπορούν να τροποποιήσουν το ενδοκρινικό σύστημα και να επενεργούν στη λειτουργία του,οι λεγόμενες ενδοκρινικοί διαταράκτες (EDCs). Οι EDC’s περιλαμβάνουν ανθεκτικούς περιβαλλοντικούς ρύπους, αγροχημικά και ευρέως διαδεδομένες βιομηχανικές ενώσεις. Δεν είναι όλοι οι ενδοκρινικοί διαταράκτες φτιαγμένοι από τον άνθρωπο, υπάρχουν κάποιες ουσίες που παράγονται από τα φυτά (φυτοοιστρογόνα) και έχουν διαφορετικές ενδοκρινικές επιδράσεις οι οποίες υπό κάποιες συνθήκες είναι και ωφέλιμες. Μερικές χημικές ουσίες με ορμονική δραστηριότητα μπορεί να μεταβάλλουν τη λειτουργία του ενδοκρινικού συστήματος και κατά συνέπεια να προκαλούν δυσμενείς αναπαραγωγικές επιδράσεις. Το 1938 μια μελέτη αποκάλυψε ότι ορισμένες συνθετικές χημικές ουσίες μιμούνται τη δράση των οιστρογόνων.
Γενικά στα πλαστικά υπάρχουν χημικά συστατικά τα οποία ανιχνεύονται στο περιβάλλον και στους ανθρώπους, εντείνοντας την ανησυχία τους καθώς έχουν τη δυνατότητα να παρεμβαίνουν στη φυσιολογία του ζώντος οργανισμού.Οι ενδοκρινικοί διαταράκτες έχουν τη δυνατότητα να ρυθμίζουν το ενδοκρινικό σύστημα, μεταβάλλοντας το μεταβολισμό ή τη σύνθεση των ενδογενών ορμονών έτσι επηρεάζονται οι μεταγραφικοί παράγοντες και μεταβάλλεται η έκφραση γονιδίων των κυττάρων. Αρκετά προϊόντα που χρησιμοποιούνται στα νοικοκυριά περιέχουν χημικές ουσίες. Ενδεικτικά τέτοια προϊόντα είναι οι φθαλικές ενώσεις (PVC). Έχει αποδειχθεί ότι επηρεάζουν δυσμενώς την αναπαραγωγή σε πειραματόζωα, αλλά τα δεδομένα σχετικά με τα αποτέλεσμα τους στον άνθρωπο είναι σπάνια. Τα PVC χρησιμοποιούνται κυρίως ως αποσκληρυντές πολυβινυλοχλωριδίων στα πλαστικά. Επίσης οι αιθοξαλικές αλκυλοφαινόλες που συναντάμε στα προϊόντα καθαρισμού, στα γεωργικά φάρμακα, στα πλαστικά, στα υδροχρώματα και στα καλλυντικά. Η δισφαινόλη Α στα εποξειδικά βερνίκια, στα πλαστικά μπουκάλια και στα θήλαστρα. Επίσης η τριβουτυλτίνη (TBT) η οποία χρησιμοποιείται ως μυκητοκτόνο και φυκοκτόνο. Ιδιαίτερα η έκθεση σε φυτοφάρμακα μπορεί να μειώσει τη γυναικεία γονιμότητα αλλά τα αποτελέσματα είναι αντιφατικά. Συν τοις άλλοις η έκθεση σε αυτά μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο γενετικών διαταραχών, αποβολών ή θανάτου του εμβρύου.
Ανεπιθύμητες ενέργειες στη γυναικεία αναπαραγωγή είναι το αποτέλεσμα συχνά της έκθεσης σε χημικές ουσίες κατά τη διάρκεια ευάλωτων περιόδων όπως αυτή της ωορρηξίας. Οι επιδράσεις των χημικών ουσιών στη γυναικεία αναπαραγωγή μπορούν να φανούν από τη δράση τους σε διάφορα στάδια ξεκινώντας από την εμβρυική ζωή της γυναίκας μέχρι την ανάπτυξη της και την αναπαραγωγική ηλικία. Δεδομένα δείχνουν ότι η μακροπρόθεσμη έκθεση σε χημικές ουσίες που δρούν ως ενδοκρινικοί διαταράκτες επηρεάζουν τη γυναικεία γονιμότητα, ιδιαίτερα φαίνεται να έχουν έναν αιτιοπαθολογικό ρόλο στη δημιουργία της ενδομητρίωσης και στην παθολογία των ωοθηκών. Επιπροσθέτως ο χρόνος, η διάρκεια κι η ένταση της έκθεσης έχουν σημαντικό ρόλο στην αξιολόγηση των δυσμενών αναπαραγωγικών επιπτώσεων.
Οι επιπλοκές στη γονιμότητα είναι ένα σημαντικό πρόβλημα υγείας,σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα το ποσοστό της ανθρώπινης υπογονιμότητας έχει αυξηθεί. Αν και είναι πολλοί οι λόγοι που υποθετικά αυξάνουν το ποσοστό της υπογονιμότητας,οι χημικές ουσίες είναι ένας σημαντικός παράγοντας. Η υπογονιμότητα έχει αναγνωριστεί παγκοσμίως ένα δημόσιο πρόβλημα υγείας και από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας και η αναφερόμενη διεθνή πρόβλεψη της κυμαίνεται από 4% μέχρι 14% σε διάφορες χώρες και περιοχές.
Συμπερασματικά η σχέση μεταξύ της συγκέντρωσης χημικών και ενδοκρινικών διαταρακτών με το αποθεματικό των ωοθηκών στις γυναίκες αποδεικνύεται περιορισμένη. Υπάρχει ανάγκη να εξεταστούν συνδυασμένες επιδράσεις των πολλαπλών χημικών και να μελετηθούν διαφορετικοί μηχανισμοί δράσης σε μελλοντικές έρευνες για να γίνουν καλύτερα αντιληπτές οι επιδράσεις των χημικών.
Κύρια θεματική κατηγορία:
Επιστήμες Υγείας
Λέξεις-κλειδιά:
Χημικές ουσίες, Γονιμότητα, Φθαλικές ενώσεις, Πολυχλωριωμένα διφαινύλια, Αιθέρες γλυκόλης
Αρ. σελίδων ευρετηρίου:
0
Αρ. βιβλιογραφικών αναφορών:
374
