Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Αλέξανδρος – Σταμάτιος Αντωνίου, Αν. Καθηγητής, Γνωστικό Αντικείμενο: Ψυχολογία ΑΜΕΑ-Οργανωσιακή Ψυχολογία, Τομέας: Ειδικής Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας, Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης – ΕΚΠΑ
Περίληψη:
Στην παρούσα εργασία μελετώνται, με βάση τα δεδομένα που προέρχονται από τη διεθνή βιβλιογραφία των τελευταίων ετών (από το 1980 ως το 2019 από ηλεκτρονικές βάσεις δεδομένων π.χ. PubMed, APA PsycNET, ScienceDirect), τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας που παρατηρούνται στα παιδιά και στους εφήβους, καθώς αυτά θεωρούνται ως τα πρώιμα αναπτυσσόμενα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας και αποτελούν τις θεμελιώδεις μονάδες της. Στο πλαίσιο αυτό, γίνεται μια εκτενής αναφορά στα μοντέλα που τα περιγράφουν, όπως είναι το Μοντέλο των Τριών Παραγόντων και το Μοντέλο των Πέντε Παραγόντων, αλλά και στα ιδιοσυγκρασιακά χαρακτηριστικά. Με γνώμονα, κυρίως, τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας, έτσι όπως αυτά περιγράφονται στο Μοντέλο των Πέντε Παραγόντων (Πνευματική διαθεσιμότητα, Ευσυνειδησία, Εξωστρέφεια, Συνεργατικότητα και Νευρωτισμός) επιχειρείται να αναδειχθεί η σημασία τους ως προγνωστικοί παράγοντες για συγκεκριμένους τομείς της ζωής των παιδιών και των εφήβων, καθώς επίσης και να αναδειχθεί η συσχέτισή τους με τη συμπεριφορά και τη μάθηση. Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας συνδέονται, επίσης, με την ψυχοπαθολογία, η οποία αποτελεί την ακραία έκφρασή τους. Ως εκ τούτου, η τεκμηριωμένη αυτή σύνδεση, δημιούργησε την ανάγκη να γίνει μια εκτενής ανάλυση των ιδιαίτερων ψυχοπαθολογικών αλλά και ψυχοπαθητικών χαρακτηριστικών της προσωπικότητας των παιδιών και των εφήβων. Τα παραπάνω χαρακτηριστικά συσχετίστηκαν με νευροαναπτυξιακές διαταραχές, όπως η Διαταραχή Φάσματος Αυτισμού και η Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής-Υπερκινητικότητα, αλλά και με διαταραχές συμπεριφοράς όπως ο σχολικός εκφοβισμός και η Ψυχοπαθητική/Αντικοινωνική Διαταραχή με έμφαση στην ιδιαίτερη εμπλοκή των χαρακτηριστικών σκληρότητας σε όλες τις παραπάνω κλινικές οντότητες. Τέλος, παρουσιάστηκαν οι συσχετίσεις των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της προσωπικότητας των παιδιών και των εφήβων με την μάθηση και την ακαδημαϊκή επιτυχία. Από την παρούσα ανασκόπηση της βιβλιογραφίας αναδείχθηκε αρχικά, η σημασία της κατανόησης των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της προσωπικότητας και η καθοριστική συμβολή τους στη ζωή των παιδιών και των εφήβων. Αναδείχθηκε, επίσης, η αναγκαιότητα να συμπεριλαμβάνονται αυτά τα χαρακτηριστικά στην συλλογιστική του κλινικού όταν καλείται να προβλέψει την πορεία της ζωής των παιδιών και τους παράγοντες κινδύνου, που ενδέχεται να υπάρχουν, για την ανάπτυξη ψυχοπαθολογίας και να παρέμβει προληπτικά και θεραπευτικά όπου και όταν χρειαστεί.
Λέξεις-κλειδιά:
Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά προσωπικότητας, Ψυχοπαθολογία, Χαρακτηριστικά σκληρότητας, Συμπεριφορά, Μάθηση
