Μονάδα:
Τμήμα Επικοινωνίας και Μέσων Μαζικής ΕνημέρωσηςΒιβλιοθήκη Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης - Επικοινωνίας και Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης - Τουρκικών Σπουδών και Σύγχρονων Ασιατικών Σπουδών - Κοινωνιολογίας
Ημερομηνία κατάθεσης:
2020-04-30
Συγγραφέας:
Βολανάκης Αντώνης
Στοιχεία επταμελούς επιτροπής:
Καλλιόπη Ρηγοπούλου, Ομότιμη Καθηγήτρια, Τμήμα Επικοινωνίας & ΜΜΕ. ΕΚΠΑ (επιβλέπουσα)
Μανιάτης Γεώργιος, Ομότιμος Καθηγητής, Τμήμα Επικοινωνίας & ΜΜΕ. ΕΚΠΑ
Κατζουράκης Κυριάκος, Ομότιμος Καθηγητής, Τμήμα Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών, ΑΠΘ
Χρυσόθεμις Σταματοπούλου - Βασιλάκου, Καθηγήτρια, Τμήμα Θεατρικών Σπουδών, ΕΚΠΑ
Αριάδνη Βοζάνη, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια, Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, ΕΜΠ
Αικατερίνη Σαβράμη, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια, Τμήμα Θεατρικών Σπουδών, Πανεπιστήμιο Πατρών
Κωνσταντίνα Καλαρά, Επίκουρη Καθηγήτρια, Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, ΑΠΘ
Πρωτότυπος Τίτλος:
Χωρογραφία και Επιτελεστικές Τέχνες: συν-υφάνσεις και συν-υπάρξεις χώρου και σώματος από τον 20ό στον 21ο αιώνα.
Γλώσσες διατριβής:
Ελληνικά
Μεταφρασμένος τίτλος:
Chora-graphy and Performative Arts: interweaving and co-existing of space and body in the turn of the 21st century | French: Chôra-graphie (Mise en espace) et Αrts Performatifs : entrelacement et coexistence de l'espace et du corps aux débuts du XXIe siècle.
Περίληψη:
Αντικείμενο της παρούσας διατριβής είναι οι πολλαπλοί τόποι συνάντησης πρακτικών από τις παραστασιακές και τις εικαστικές τέχνες, όπως εκδηλώνονται στις αρχές του 21oυ αιώνα, στον δυτικό κόσμο, και η περιγραφή τους υπό τον όρο «χωρογραφία». Σ’ αυτόν συνυπάρχουν οι δύο έννοιες-κλειδιά της διατριβής: ο χώρος και η εγ-γραφή των σωμάτων των καλλιτεχνών ή/και των θεατών. Στην Eισαγωγή ξετυλίγουμε τα νήματα που συγκροτούν το θεωρητικό και ερευνητικό πλαίσιο, έτσι ώστε ο αναγνώστης να αντιληφθεί τον μηχανισμό προσέγγισης και την μεθοδολογία λειτουργίας που υιοθετήθηκε για το τρίγωνο χώρος-σώμα-θεατής. Για την ανάλυση της χωρογραφίας, τη συρράπτουμε με τις Σπουδές Επιτέλεσης, και τα ευρύτερα φαινόμενά της στην τέχνη, καθώς και με θεωρίες χώρου.
Δεδομένου ότι η χωρογραφία είναι δυνατόν να οριστεί ως πρακτική συνύφανσης –οι παραστασιακές (θέατρο, όπερα, σύγχρονος χορός) και οι εικαστικές τέχνες (περφόρμανς, εγκατάσταση, κοινωνική γλυπτική) λειτουργούν καθέτως σαν νήματα, ένα στημόνι, ενώ οριζοντίως, ως οιονεί υφάδι, συνυφαίνονται με έννοιες και πρακτικές όπως η τελετουργία ως μητρική καταγωγή, η αρχαία τραγωδία, η συνάντηση σωμάτων, η διάνοιξη χώρου που οδηγεί σε φιλοξενία, η περιπατητική, ο διάλογος, η εμπειρία του χρόνου, εκφάνσεις της ελληνικότητας, η συνεκπαίδευση, η εναλλαγή των ιδιοτήτων και ρόλων των καλλιτεχνών και των θεατών– στο κυρίως μέρος της διατριβής μελετάμε έργα-κόμβους.
Συγκεκριμένα, όσον αφορά τις παραστασιακές τέχνες: ένα κειμενο-κεντρικό θέατρο χωρίς οδηγίες υποκριτικής προς τους ηθοποιούς από τον σκηνοθέτη (Γ. Κόκκος)˙ μία μεταλλασσόμενη γλυπτική εγκατάσταση για σειρά διαφορετικών παραστάσεων όπερας (Στ. Λαζαρίδης)˙ στον σύγχρονο χορό, έργα σε μεταβατικούς χώρους μουσείων (M. Hassabi), και σε αρχαιολογικό χώρο, με την πρακτική της περιπατητικής (T. Sehgal). Όσον αφορά τις εικαστικές τέχνες, δύο έργα περφόρμανς: στο πρώτο, το πάσχον σώμα εκτίθεται σε παραλληλία με τα σώματα των θεατών σε μουσείο (Franco B)˙ στο δεύτερο, η καλλιτέχνις (Λ. Παπακωνσταντίνου), κινούμενη στον αστικό ιστό, ανακαλεί και παράγει χωρικές μνήμες. Ως προς την εικαστική εγκατάσταση, εστιάζουμε σε έργο/χώρο (Γ. Κουνέλλης) συνάντησης μεταξύ έμψυχων ειδών (άνθρωπος-ζώο). Τέλος, αναλύουμε ένα κοινωνικό γλυπτό / κέντρο δημιουργίας (Victoria Square Project), το οποίο πραγματοποιείται από, με και για κοινότητες.
Ο «χορός» της χωρογραφίας, από μια πρακτική σε άλλες και αντιστρόφως, αποτυπώνει εν τέλει, μια άλλου τύπου «φυλή» καλλιτεχνών, η οποία χαρακτηρίζεται από επιθυμία συνάντησης με τον θεατή/ επισκέπτη και διάνοιξης χώρων για κοινή, εφήμερη συν-κατοίκηση. Ως προέκταση της παρούσας έρευνας, προτείνουμε ένα χωρογραφικό πλαίσιο εκπαίδευσης / διδασκαλίας στην Ελλάδα.
Κύρια θεματική κατηγορία:
Κοινωνικές, Πολιτικές και Οικονομικές επιστήμες
Λοιπές θεματικές κατηγορίες:
Καλές Τέχνες - Ψυχαγωγία
Λέξεις-κλειδιά:
Χωρογραφία, επιτελεστικές τέχνες, εικαστικές τέχνες, σώμα, χώρος, θεατής, χρόνος, τελετουργία, διευρυμένη σκηνογραφία, περφόρμανς, εικαστική εγκατάσταση, θέατρο, όπερα, σύγχρονος χορός, αρχαία τραγωδία, συνεργασία κοινωνική γλυπτική, φαινομενολογία, κοινοτικές πρακτικές τέχνης, φιλοξενία, περιπατητική.
Αρ. σελίδων ευρετηρίου:
0
Αρ. βιβλιογραφικών αναφορών:
432
