Μονάδα:
Τμήμα Ιστορίας και Φιλοσοφίας της Επιστήμης (ΙΦΕ - πρώην ΜΙΘΕ)Βιβλιοθήκη Σχολής Θετικών Επιστημών
Ημερομηνία κατάθεσης:
2020-05-31
Συγγραφέας:
Σγουραμάνη Ελένη
Στοιχεία επταμελούς επιτροπής:
1. Konstantinos Moutoussis, Professor, Department of Philosophy and History of Science, National and Kapodistrian University of Athens, Greece
2. Athanassios Protopapas, Professor, Department of Special Needs Education, University of Oslo, Norway
3. Vasillia Hatzitaki, Associate Professor, Department of Physical Education and Exercise Science, Aristostle University of Thessaloniki, Greece
4. Argiro Vatakis, Assistant Professor, Department of Psychology, Panteion University of Social and Political Sciences, Athens, Greece
5. Stavroula Samartzi, Professor, Department of Psychology, Panteion University of Social and Political Sciences, Athens, Greece
6. Irini Skaliora, Professor, Department of Philosophy and History of Science, National and Kapodistrian University of Athens, Greece
7. Eleni Ziori, Assistant Professor, Department of Psychology, Faculty of Philosophy, Education & Psychology, University of Ioannina, Greece
Πρωτότυπος Τίτλος:
Time to act: The relationship of time perception, action and expertise
Γλώσσες διατριβής:
Αγγλικά
Μεταφρασμένος τίτλος:
Ώρα για Δράση: Η σχέση της χρονικής αντίληψης με την κίνηση και την εξειδίκευση
Περίληψη:
Η περίπλοκη βιολογική κίνηση (π.χ., χορός) αποτελεί ένα ξεχωριστό πολυπαραγοντικό πεδίο μελέτης, το οποίο χάρις την ενσώματη και χωροχρονική πτυχή του, έλκει με ταχύτατους ρυθμούς το επιστημονικό ενδιαφέρον στο τομέα της γνωσιακής επιστήμης, και πιο συγκεκριμένα, στη μελέτη της χρονικής αντίληψης. Η έρευνα της χρονικής αντίληψης μέσω του χορού, δύναται να απαντήσει σε διάφορα ανοιχτά ερωτήματα και μεθοδολογικές ασυμφωνίες, προσδίδοντας μια πιο σύνθετη και οικολογικής εγκυρότητας οπτική, επεκτείνοντας τα ήδη υπάρχοντα πειραματικά έργα. Η παρούσα διδακτορική διατριβή με στόχο μια περαιτέρω εξέταση ακριβώς αυτής της σχέσης της περίπλοκης βιολογικής κίνησης (π.χ., χορός) και της χρονικής αντίληψης, χωρίζεται σε τρία κεφάλαια: σε μια κριτική ανασκόπηση της σχετικής βιβλιογραφίας των τελευταίων 15 ετών (Κεφάλαιο 1) και στην πραγματοποίηση πρωτότυπων πειραμάτων που διερευνούν τη σύνδεση αυτών των δύο στοιχείων (Κεφάλαια 2 & 3). Τα πειράματα που περιγράφονται στα Κεφάλαια 2 & 3, μπορούν να συμπεριληφθούν στην πρώτη ενότητα της ανασκόπησης μας, μιας και εστιάζουν σε μια πιθανή διασύνδεση του χορού με την εκτίμηση της χρονικής διάρκειας.
Στο πρώτο κεφάλαιο παρατίθεται μια ανασκόπηση των υπαρχουσών ερευνών που στοχεύουν στην παγίωση της σχέσης του χορού με : α) την εκτίμηση της χρονικής διάρκειας, β) το συγχρονισμό, γ) τις χρονικές παραμέτρους της κοινωνικής αλληλεπίδρασης, και δ) την επίδραση της τροπικότητας στη χρονική αντίληψη. Ο σκοπός αυτής της ανασκόπησης, είναι να διαμορφωθεί για πρώτη φορά μια σαφής και ολοκληρωμένη εικόνα της εδραιωμένης γνώσης πάνω στην αλληλεπίδραση του χορού και της χρονικής αντίληψης, η οποία δεν περιορίζεται σε αποτελέσματα βασικής έρευνας, αλλά ενέχει πιθανές κλινικές και τεχνολογικές εφαρμογές. Ευελπιστούμε αυτή η ανασκόπηση να λειτουργήσει ως εργαλείο στην περαιτέρω έρευνα των αναπάντητων ερωτημάτων στη χρονική αντίληψη αλλά και την εν γένει μελέτη του χορού.
Στο δεύτερο κεφάλαιο, εστιάζοντας ακριβώς στην προαναφερθείσα σχέση χορού και χρονικής αντίληψης περιγράφεται ένα πείραμα που εστίασε στη διαφορετική πιθανή επίδραση της αληθινής σε σύγκριση με την υπονοούμενη χορευτική κίνηση στην εκτίμηση της χρονικής διάρκειας. Έχει υποστηριχθεί ότι η κίνηση μπορεί να υπονοηθεί μέσω στατικών εικόνων, οι οποίες δύνανται να αποδώσουν ικανοποιητικά ένα δυναμικό γεγονός. Οι εικόνες υπονοούμενης κίνησης έχουν θεωρηθεί ένας ξεχωριστός τύπος ερεθίσματος, το οποίο μοιράζεται κοινούς μηχανισμούς επεξεργασίας με αληθινά κινούμενα ερεθίσματα. Σχετικές έρευνες έχουν δείξει μια υπερεκτίμηση της χρονικής διάρκειας των κινούμενων ερεθισμάτων σε σύγκριση με τα στατικά (χωρίς υπονοούμενη κίνηση) και των ερεθισμάτων που εμπεριέχουν περισσότερη σε σύγκριση με λιγότερη υπονοούμενη κίνηση. Ωστόσο, δεν έχει μελετηθεί ακόμα η άμεση σύγκριση αληθινής και αντίστοιχης υπονοούμενης κίνησης σε ένα χρονικό έργο εκτίμησης της διάρκειας. Στο συγκεκριμένο πείραμα, εξετάστηκε ακριβώς η επίδραση δυο υποθετικά ανάλογων ερεθισμάτων που εμπεριείχαν διαφορετική ποσότητα μπαλετικής κίνησης (ή υπονοούμενης μπαλετικής κίνησης) σε ένα έργο χρονικής αναπαραγωγής. Η ανάλυση έδειξε υπερεκτίμηση και μεγαλύτερη συνέπεια στις αποκρίσεις για τα ερεθίσματα που εμπεριείχαν αληθινή σε σύγκριση με υπονοούμενη κίνηση. Τα συγκεκριμένα ευρήματα επιβεβαιώνουν και επεκτείνουν παλιότερες μελέτες που υποστηρίζουν την υπερεκτίμηση κινούμενων ερεθισμάτων σε σύγκριση με στατικά, ακόμα και αν - όπως στην περίπτωση μας - υπονοούν κινηση. Ταυτόχρονα, η προαναφερθείσα προτεινόμενη αναλογία ανάμεσα σε αληθινή και υπονοούμενη κίνηση αμφισβητείται στο τομέα της χρονικής αντίληψης. Η αμφισβήτηση αυτή ενισχύεται από τα αποτελέσματα μας όσον αφορά την ποσότητα της κίνησης που εμπεριείχαν τα ερεθίσματα, η οποία φάνηκε να επηρεάζει μόνο τις συνθήκες αληθινής κίνησης.
Στο τρίτο κεφάλαιο, παραμένοντας στην αναζήτηση της σχέσης χορού και χρόνου παρουσιάζονται δύο πειράματα εμπνευσμένα από την ιδέα ότι η εκτίμηση της χρονικής διάρκειας συχνά επηρεάζεται από μη-χρονικούς παράγοντες, όπως για παράδειγμα, τη κατεύθυνση της κίνησης. Έχει παρατηρηθεί ότι η κίνηση προς τα μπροστά (που πλησιάζει το συμμετέχοντα) υπερεκτιμάται σε σύγκριση με τη κίνηση προς τα πίσω (που απομακρύνεται από το συμμετέχοντα). Αυτή η αντιληπτική ασυμμετρία έχει ερμηνευτεί βάσει της εξελικτικής σκοπιάς, σύμφωνα με την οποία δίνεται προτεραιότητα στα ερεθίσματα που κινούνται προ τα μπροστά ως έχοντα εξέχουσα σημασία, έτσι ώστε να υπάρχει αρκετός χρόνος για τη κατάλληλη αντίδραση σε κάτι που μας πλησιάζει. Η μελέτη αυτή της ασυμμετρίας έχει γίνει κυρίως με αφηρημένα ερεθίσματα τα οποία στερούνται κοινωνικής συνάφειας. Με έμφαση ακριβώς στο κοινωνικό πλαίσιο, εμείς χρησιμοποιήσαμε νατουραλιστικά ερεθίσματα οικολογικής εγκυρότητας σε ένα χρονικό έργο αναπαραγωγής. Στο πρώτο πείραμα συγκρίναμε ερεθίσματα που παρουσίαζαν μια κοπέλα να κάνει ένα βήμα προς τα μπροστά (πλησιάζοντας τους συμμετέχοντες) ή προς τα πίσω (απομακρυνόμενη από τους συμμετέχοντες) σε διάφορα χρονικά διαστήματα και δε βρήκαμε καμιά επίδραση της κατεύθυνσης της κίνησης στην εκτίμηση της χρονικής διάρκειας. Βασιζόμενοι στην αναφερόμενη «ανωτερότητα» των ακουστικών ερεθισμάτων στα χρονικά έργα, στο δεύτερο μας πείραμα προσθέσαμε ήχο (λευκό θόρυβο) δημιουργώντας συνθήκες συμφωνίας (ήχος και οπτικό ερέθισμα συμφωνούσαν ως προς την κατεύθυνση), ασυμφωνίας (ήχος και οπτικό ερέθισμα είχαν αντίθετες κατευθύνσεις) και ελέγχου (σταθερός/αμετάβλητος ήχος ανεξαρτήτως κατεύθυνσης του οπτικού ερεθίσματος). Η ανάλυση έδειξε υπερεκτίμηση της κίνησης προς τα μπροστά σε σύγκριση με την προς τα πίσω για τη σύμφωνη και τη συνθήκη ελέγχου, ενώ δεν παρατηρήθηκε κάποια επίδραση της κατεύθυνσης της κίνησης στην ασύμφωνη συνθήκη. Σε όλες τις συνθήκες τα διαστήματα που εξετάστηκαν υποεκτιμήθηκαν σε σχέση με την πραγματική τους αντικειμενική διάρκεια. Με βάση αυτή τη διαπίστωση, υποστηρίζουμε ότι η διαφορά που βρήκαμε μπορεί να αποδοθεί στη πιθανότητα να μη δίνεται τόση σημασία σε ήχους που απομακρύνονται σε αντίθεση με τη συνηθέστερη ερμηνεία που βασίζεται στην εξέχουσα σημασία των ερεθισμάτων που πλησιάζουν. Γίνεται επίσης εκτενής συζήτηση των αποτελεσμάτων μας σε σχέση με τη θεώρηση της ηχητικής τροπικότητας ως βέλτιστης σε χρονικά έργα.
Κύρια θεματική κατηγορία:
Θετικές Επιστήμες
Λοιπές θεματικές κατηγορίες:
Φιλοσοφία- Ψυχολογία
Λέξεις-κλειδιά:
Έργο αναπαραγωγής, Έκτίμηση διάρκειας, Βιολογική κίνηση
Αρ. σελίδων ευρετηρίου:
0
Αρ. βιβλιογραφικών αναφορών:
354
