Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Ευάγγελος Δούσης, Επίκουρος Καθηγητής, Τμήμα Νοσηλευτικής, ΠΑΔΑ
Μοσχόβη Μαρία, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Κουτελέκος Ιωάννης, Επίκουρος Καθηγητής, Τμήμα Νοσηλευτικής, ΠΑΔΑ
Περίληψη:
Εισαγωγή: Μία από τις πιο συχνές μακροχρόνιες και καθυστερημένες επιπτώσεις που μπορούν να εμφανίσουν επιζώντες με λευχαιμία είναι οι επιπτώσεις στη μάθηση (γνωστικές επιπτώσεις).
Σκοπός: της παρούσας συστηματικής ανασκόπησης είναι η διερεύνηση των παρεμβάσεων για την αντιμετώπιση των γνωστικών προβλημάτων των επιζώντων της λευχαιμίας της παιδικής ηλικίας
Υλικό-μέθοδος: Πραγματοποιήθηκε συστηματική ανασκόπηση της βιβλιογραφίας από 20-03-2020 έως 30-06-2020, με αναζήτηση άρθρων με τη χρήση λέξεων κλειδιών: «leukemia, leukaemia, cognitive, neurocognitive, deficits, learning, problems, attention, memory, executive dysfunction, survivors» σε διεθνείς βιβλιογραφικές βάσεις δεδομένων (Medline, PubMed, Scopus, Embase, Cochrane Library). Κριτήρια εισαγωγής ενός άρθρου στη μελέτη ήταν: 1. Να είναι γραμμένο στην αγγλική γλώσσα, 2. Να είναι απολύτως σχετικό με το θέμα της μελέτης, 3. Το δείγμα του να αφορά επιζώντες της λευχαιμίας της παιδικής ηλικίας, 4. Να είναι δημοσιευμένο από το 2001-2020, 5. Να είναι δημοσιευμένο σε έγκυρο επιστημονικό περιοδικό, 6. Το άρθρο να αφορά κλινική ή περιγραφική μελέτη.
Αποτελέσματα: Από το σύνολο των 726 που προέκυψαν κατά την αναζήτηση των άρθρων, στην ανασκόπηση συμπεριελήφθησαν 14 άρθρα. Επτά μελέτες αφορούσαν στην αντιμετώπιση των γνωστικών προβλημάτων με χορήγηση φαρμάκων (μεθυλφαινιδάτη – MPH ή αυξητική ορμόνη) και οι υπόλοιπες σε παρεμβάσεις για την αντιμετώπιση των γνωστικών προβλημάτων χωρίς τη χορήγηση φαρμάκων. Η χορήγηση MPH φαίνεται ότι επιδρά θετικά και βελτιώνει σημαντικά τα γνωστικά ελλείματα στους επιζώντες από λευχαιμία παιδικής ηλικίας, σε αντίθεση με την αυξητική ορμόνη, όπου φαίνεται να μην έχει θετική επίδραση. Όσον αφορά τις φαρμακευτικές παρεμβάσεις, η εκπαίδευση ή/και η υποστήριξη ή/και η συμβουλευτική φαίνεται σε κάποιες μελέτες ότι επιδρούν θετικά στη βελτίωση των γνωστικών προβλημάτων, ενώ σε κάποιες άλλες υπάρχουν συγκρατημένα αποτελέσματα
Συμπεράσματα: Η βελτίωση των γνωστικών προβλημάτων παιδιών επιζώντων της λευχαιμίας της παιδικής ηλικίας μπορεί να επιτευχθεί με τη χορήγηση MPH και με μη φαρμακολογικές παρεμβάσεις, όπως εκπαίδευση, υποστήριξη και συμβουλευτική.
Λέξεις-κλειδιά:
Λευχαιμία, Γνωστικά προβλήματα, Επιζώντες, Προσοχή, Μνήμη, Παιδιά
