Φιλοσοφία και πολιτική θεωρία στο έργο του Νικηφόρου Βλεμμύδη

Ψωμάκης Ιωάννης

Μονάδα:

Τμήμα Φιλοσοφίας
Βιβλιοθήκη Φιλοσοφικής Σχολής

Ημερομηνία κατάθεσης:

2020-09-25

Έτος εκπόνησης:

2020

Συγγραφέας:

Ψωμάκης Ιωάννης

Στοιχεία επταμελούς επιτροπής:

Γεώργιος Αραμπατζής, Αναπληρωτής Καθηγητής, τμ. Φιλοσοφίας, ΕΚΠΑ
Μάριος Μπέγζος, Καθηγητής, τμ. Θεολογίας, ΕΚΠΑ
Ευγενία (Βάνα) Νικολαΐδου - Κυριανίδου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια, τμ. Φιλοσοφίας, ΕΚΠΑ
Γεώργιος Βλαχάκης, Επίκουρος Καθηγητής, τμ. Ανθρωπιστικών Επιστημών, ΕΑΠ
Γεώργιος Πολίτης, Επίκουρος Καθηγητής, τμ. Φιλοσοφίας, ΕΚΠΑ
Ευάγγελος Πρωτοπαπαδάκης, Αναπληρωτής Καθηγητής, τμ. Φιλοσοφίας, ΕΚΠΑ
Γεώργιος Στείρης, Αναπληρωτής Καθηγητής, τμ. Φιλοσοφίας, ΕΚΠΑ

Πρωτότυπος Τίτλος:

Φιλοσοφία και πολιτική θεωρία στο έργο του Νικηφόρου Βλεμμύδη

Γλώσσες διατριβής:

Ελληνικά

Μεταφρασμένος τίτλος:

Φιλοσοφία και πολιτική θεωρία στο έργο του Νικηφόρου Βλεμμύδη

Περίληψη:

Η παρούσα διατριβή επικεντρώνεται στη διερεύνηση της φιλοσοφικής διδασκαλίας και της βυζαντινής πολιτικής θεωρίας στο έργο του Νικηφόρου Βλεμμύδη (1197-1272 μ.Χ.). Ειδικότερα, στο πρώτο μέρος η εξέταση της φιλοσοφικής σκέψης του βυζαντινού λογίου βασίζεται κατά κύριο λόγο στο μνημειώδες έργο του Ἐπιτομή τῆς Λογικῆς, βασικό διδακτικό εγχειρίδιο Λογικής από τους πρώτους αναγεννησιακούς χρόνους μέχρι τον 19ο αιώνα. Σε αυτό αναπτύσσονται με τρόπο εύληπτο και συνοπτικό θέματα της αριστοτελικής φιλοσοφίας, όπως αυτά εκτίθενται στο περίφημο Ὄργανον, ενώ συγχρόνως ο Βλεμμύδης διατυπώνει και συστηματοποιεί τη θεμελιώδη θέση της βυζαντινής (νεοπλατωνικής) φιλοσοφικής παράδοσης περί του μετριοπαθούς εννοιολογικού ρεαλισμού γύρω από το μείζον οντολογικό ζήτημα των καθολικών εννοιών. Παράλληλα, για την πληρέστερη κατανόηση της σκέψης του βυζαντινού δασκάλου συνεξετάζονται στοιχεία της διδασκαλίας του Βλεμμύδη από εξίσου αξιοπρόσεκτες μελέτες του, όπως οι Περί ἀρετῆς καί ἀσκήσεως, Περί Πίστεως και Περί ψυχῆς, στις οποίες αναλύονται θέματα γνωσιολογίας, ψυχολογίας και ηθικής. Στο δεύτερο μέρος της διατριβής η έρευνα εστιάζει στην πρόσληψη της κλασικής πολιτικής σκέψης στη βυζαντινή πολιτική θεωρία. Βάσεις της ερμηνευτικής αυτής προσέγγισης αποτελούν ο πολιτικός λόγος του Βλεμμύδη Βασιλικός κληθείς ἀνδριάς, αλλά και η παράφρασή του με τίτλο Ὁποῖον δεῖ εἶναι τον βασιλέα μαζί με την επιστολογραφία του βυζαντινού δασκάλου προς τον μαθητή του και αυτοκράτορα Θεόδωρο Β’ Λάσκαρι. Στόχοι αυτής της απόπειρας είναι να διαπιστωθούν οι μεταφυσικές προϋποθέσεις, αλλά και οι ηθικό-κοινωνικές συγκλίσεις και αποκλίσεις της βυζαντινής πολιτικής θεολογίας σε σχέση με τον κλασικό (πλατωνικό & αριστοτελικό) πολιτικό στοχασμό.

Κύρια θεματική κατηγορία:

Φιλοσοφία- Ψυχολογία

Λέξεις-κλειδιά:

Βυζαντινή Φιλοσοφία, Λογική, Οντολογία, Επιστημολογία, Πολιτική Θεολογία

Ευρετήριο:

Ναι

Αρ. σελίδων ευρετηρίου:

Εικονογραφημένη:

Όχι

Αρ. βιβλιογραφικών αναφορών:

211

Αριθμός σελίδων: