Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Α) Μπενέτου Βασιλική, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Β) Λάγιου Δ. Παγώνα, Καθηγήτρια, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Γ) Σύψα Βασιλική Αναστασία, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Περίληψη:
ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ: Η συχνότητα των μικτών ελκών (ΜΕ) των κάτω άκρων, όπου συνδυάζεται η φλεβική με την αρτηριακή ανεπάρκεια, αναμένεται ότι θα αυξηθεί τα επόμενα έτη λόγω της γήρανσης του πληθυσμού και της αναμενόμενης αύξησης της επίπτωσης του σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2. Ωστόσο, τα έλκη αυτά δεν έχουν μελετηθεί αρκετά και υπάρχει έλλειψη τεκμηριωμένων κατευθυντήριων οδηγιών για την αξιολόγηση και διαχείρισή τους.
ΣΚΟΠΟΣ: Η παρούσα μελέτη αποσκοπεί στην καταγραφή των κύριων κλινικών χαρακτηριστικών και της κλινικής πορείας των μικτών ελκών (ΜΕ), στη διερεύνηση των παραγόντων που σχετίζονται με την ευνοϊκή ή δυσμενή πορεία τους καθώς και στην ανεύρεση των κοινωνικο-δημογραφικών χαρακτηριστικών του πληθυσμού που τα εμφανίζει. Τα μεικτά έλκη θα συγκριθούν με τα αρτηριακά (ΑΕ) ως προς τους παραπάνω στόχους.
ΥΛΙΚΟ: Ο πληθυσμός της μελέτης αποτελείται από 159 ασθενείς (84 άνδρες και 75 γυναίκες) με άτονα έλκη των κάτω άκρων (συγκεκριμένα των κνημών), καταγραμμένους στο αρχείο της Ημερήσιας Νοσηλείας των Ελκών, στο Νοσ. “Α. Συγγρός” στην Αθήνα. Συγκρίθηκαν 89 ασθενείς με ΜΕ με 70 ασθενείς με ΑΕ, αφού η διάγνωση επιβεβαιώθηκε από τα ευρήματα της υπερηχητικής αγγειογραφίας των φλεβών και αρτηριών αντίστοιχα των κάτω άκρων και για τους δύο τύπους ελκών, συνυπολογίζοντας το ιατρικό ιστορικό, τον σφυροβραχιόνιο δείκτη (ABI) και συνοδά κλινικά στοιχεία.
ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ: Στη μελέτη συμπεριελήφθησαν τα διαθέσιμα δεδομένα που αφορούσαν δημογραφικά και ατομικά χαρακτηριστικά των ασθενών, το ιατρικό ιστορικό,
51
τα κύρια κλινικά χαρακτηριστικά των ελκών, τη συμπτωματολογία, την κλινική πορεία, τη θεραπευτική προσέγγιση καθώς και στοιχεία του τρόπου ζωής και συνοδών παθήσεων των ασθενών. Χαρακτηριστικά των δύο τύπων ελκών συγκρίθηκαν και αναλύθηκαν με μη παραμετρικές δοκιμασίες χ2 ή T-test ή εναλλακτικά με Fisher’s Exact test ή Mann-Whitney U test και Kolmogorov-Smirnov test. Επίσης, χρησιμοποιήθηκε η λογαριθμιστική παλινδρόμηση (logistic regression) στο πλαίσιο της πολυπαραγοντικής ανάλυσης και με στόχο τη σύγκριση των ΜΕ σε σχέση με τα ΑΕ (ομάδα αναφοράς). Ελέγχθηκε επιπλέον ο χρόνος και ο ρυθμός επούλωσης των δύο τύπων ελκών με ανάλυση Kaplan-Meier και μοντέλα αναλογικών κινδύνων Cox, αντίστοιχα. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Ο τελικός πληθυσμός αποτελείται από 159 άτομα (84 άνδρες και 75 γυναίκες), εκ των οποίων 89 ασθενείς με ΜΕ (μέσης ηλικίας 74.8 έτη) και 70 ασθενείς με ΑΕ (μέσης ηλικίας 76.4 έτη). Τα ποσοστά των κλινικών χαρακτηριστικών των ελκών, όπως η μελάγχρωση, η ίνωση, το οίδημα και η φλεγμονή διέφεραν στατιστικά σημαντικά μεταξύ των δύο τύπων ελκών. Από την πολυπαραγοντική ανάλυση προέκυψε ότι οι ασθενείς που έφεραν ΜΕ είχαν κατά 60% μικρότερη πιθανότητα να καπνίζουν σε σχέση με αυτούς που έφεραν ΑΕ [Σχετικός λόγος ΣΛ=0.40, 95% Όρια Αξιοπιστίας (95%ΟΑ): 0.18-0.90]. Η λιποδερματοσκλήρυνση και η τοπική υπερμελάγχρωση απαντήθηκε περίπου 11 (ΣΛ=11.10, 95% ΟΑ: 4.40-28.03) και 17 (ΣΛ=17.09, 95% ΟΑ:5.98-48.87) φορές, αντίστοιχα, συχνότερα στους ασθενείς με ΜΕ σε σχέση με τους ασθενείς με ΑΕ. Επιπρόσθετα, το μικρό και το μέτριο οίδημα παρατηρήθηκε κατά 3 και 5 φορές συχνότερα, αντίστοιχα, στους ασθενείς με ΜΕ σε σχέση με ΑΕ στο ίδιο πολυπαραγοντικό μοντέλο. Τέλος, ο νεκρωτικός πυθμένας ήταν λιγότερο πιθανό να απαντηθεί στα ΜΕ σε σχέση με τα ΑΕ (ΣΛ=0.29, 95% ΟΑ:0.12-0.69). Οι υπόλοιπες συσχετίσεις δε βρέθηκαν στατιστικά
52
σημαντικές. Επίσης, δεν παρατηρήθηκαν διαφορές ως προς τον χρόνο και τον ρυθμό επούλωσης μεταξύ των δύο τύπων ελκών.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Τα κλινικά χαρακτηριστικά των ελκών -συμπεριλαμβανομένων και κάποιων ατομικών χαρακτηριστικών των ασθενών- φαίνεται ότι διαφέρουν μεταξύ των δύο τύπων ελκών και ότι η γνώση τους, εφόσον επαληθευτεί και από άλλες μελέτες, θα μπορούσε να συμβάλλει στην καλύτερη αξιολόγηση και διαχείριση των μικτών ελκών.
Λέξεις-κλειδιά:
Αρτηριοφλεβικό έλκος, Αρτηριακό έλκος, Περιφερική Αγγειακή Νόσος, Χρόνια Φλεβική Ανεπάρκεια, Αρχείο καταγραφής
