Κατεύθυνση Προϊστορική Αρχαιολογία
Βιβλιοθήκη Φιλοσοφικής Σχολής

2021-03-06

2021

Λιβανίου Μαρία-Μαριάνθη

Μαντζουράνη Ελένη, Καθηγήτρια Προϊστορικής Αρχαιολογίας, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Παπαδάτος Ιωάννης, Αναπληρωτής Καθηγητής Προϊστορικής Αρχαιολογίας, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Βαβουρανάκης Γιώργος, Αναπληρωτής Καθηγητής Προϊστορικής Αρχαιολογίας, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών.

Οψιανός και μάρμαρο: η εξέταση δύο λίθων ιδιαίτερης σημασίας για τις κοινωνίες του Αιγαίου της Πρώιμης Εποχής του Χαλκού.

Ελληνικά

Οψιανός και μάρμαρο: η εξέταση δύο λίθων ιδιαίτερης σημασίας για τις κοινωνίες του Αιγαίου της Πρώιμης Εποχής του Χαλκού.

Θέμα της παρούσας εργασίας αποτελεί η εξέταση δύο πρώτων υλών, του οψιανού και του μαρμάρου, οι οποίες επελέγησαν εξαιτίας του σημαίνοντος ρόλου που διαδραμάτισαν για τις Κυκλάδες της ΠΕΧ. Στόχος της εργασίας είναι να συζητηθούν και ει δυνατόν να απαντηθούν ερωτήματα σχετικά με την σημασία, τους τρόπους με τους οποίους ήταν οργανωμένη η παραγωγή, καθώς και με τον ενδεχόμενο συμβολισμό τους.
Αρχικά γίνεται αναφορά στους ερευνητές που ιστορικά ασχολήθηκαν με τους δύο αυτούς λίθους και στις βασικότερες μελέτες που αφορούν σε αυτούς. Ακολουθεί μία εισαγωγή σχετική με τις δύο αυτές πρώτες ύλες, αφού παρουσιάζονται τα βασικά τους χαρακτηριστικά και οι ιδιότητές τους. Επιπλέον, γίνεται μία διάκριση του οψιανού από λίθους με παρεμφερή εμφάνιση και ιδιότητες, όπως είναι ο πυριτόλιθος και ο πρασινόλιθος, με τους οποίους συχνά συγχέεται. Στην συνέχεια, σημειώνονται οι πηγές του εκάστοτε λίθου και η διασπορά του, πριν ξεκινήσει η περιγραφή της τεχνικής διαδικασίας στο κεφάλαιο 4. Στο εν λόγω κεφάλαιο, αφού γίνει αναφορά στο θεωρητικό πλαίσιο στο οποίο εντάσσεται η μελέτη των τεχνολογιών για την προϊστορική εποχή, αναλύεται η οργάνωση της παραγωγής και οι μέθοδοι κατεργασίας του κάθε λίθου.
Για τον οψιανό σημαντική είναι η τεχνική της πίεσης που επικρατεί κατά την ΠΚ περίοδο. Η μελέτη της τεχνικής, που χρησιμοποιείται στην περίπτωση του μαρμάρου, βασίζεται σε μεταγενέστερες μαρτυρίες από την Αρχαϊκή εποχή και έπειτα, ή σε ελάχιστα ίχνη κυρίως από τα λατομεία ασβεστολίθου και ψαμμίτη στην Κρήτη. Επιχειρείται, επίσης, ο εντοπισμός χώρων οι οποίοι αναφέρονται στην έρευνα ως εργαστήρια, γεγονός δυσανάγνωστο, αφού τέτοιες δραστηριότητες λάμβαναν χώρα συνήθως σε ανοιχτές τοποθεσίες. Στις λίγες περιπτώσεις που αυτές ήρθαν στο φως σε εσωτερικό χώρο, παρατηρείται η συσσώρευση διαφόρων υλών, δυσχεραίνοντας έτσι τον προσδιορισμό της δραστηριότητας στην οποία αντιστοιχούν. Αναφορικά με την τεχνική εξειδίκευση στον τομέα των δύο αυτών υλικών, είναι επίσης επισφαλές να υποστηριχθεί μία τέτοια συνθήκη ή να αντιμετωπιστεί λόγου χάριν η κατασκευή ειδωλίων ή λεπίδων ως εργασία πλήρους απασχόλησης.
Το επόμενο κεφάλαιο πραγματεύεται την εμφάνιση του οψιανού και του μαρμάρου στο ταφικό πεδίο. Η εναπόθεση μαρμάρινων αντικειμένων σε τάφους αποτελεί μία πρακτική που συνήθως συνδέεται με την ανάδειξη κάποιων ομάδων ελίτ κατά την ΠΚΙΙ, αφού αυτά εντάσσονται στην κατηγορία των αντικειμένων γοήτρου. Το ίδιο μάλλον ισχύει για την επιτόπια παραγωγή λεπίδων οψιανού εντός του νεκροταφείου, που οδηγεί στη σκέψη ότι πρόκειται για ένα είδος ‘δρώμενου’ που θα λάμβανε χώρα στο πλαίσιο ταφικών τελετουργιών.
Η εμφάνιση, χρήση και διαχείριση των δύο λίθων στις Κυκλάδες αλλά και στο υπόλοιπο Αιγαίο υποδηλώνουν διαφορές στις αντιλήψεις, πρακτικές εκδηλώσεις ή και θρησκευτικές πεποιθήσεις των κοινωνικών ομάδων της ΠΕΧ που τους χρησιμοποιούσαν.

Αρχαιολογία

Προϊστορική Αρχαιολογία, Αιγαίο, Οψιανός, Μάρμαρο, τεχνολογίες, διασπορά, κοινωνία της Πρώιμης εποχής του Χαλκού

Όχι

0

Ναι

143

162

Δεν επιτρέπεται η πρόσβαση στο αρχείο. H πρόσβαση επιτρέπεται μόνο εντός του δικτύου του ΕΚΠΑ.

https://pergamos.lib.uoa.gr/uoa/dl/object/2938016