Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Μπάκα Σταυρούλα, Καθηγήτρια, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Ξάνθος Θεόδωρος, Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου
Ιακωβίδου Νικολέττα, Καθηγήτρια, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Περίληψη:
Εισαγωγή
Ο νέος στόχος των προγραμμάτων επιτήρησης και διαχείρισης των αντιβιοτικών είναι ο περιορισμός της χρήσης των «υπό προστασία» αντιβιοτικών. Ο σκοπός της συγκεκριμένης μελέτης είναι να αναλύσει τις συνθήκες της συνταγογράφησης των προωθημένων αντιβιοτικών, ώστε να σχεδιαστούν οι περαιτέρω δράσεις της «Ομάδας Επιτήρησης της Κατανάλωσης και της Ορθής Χρήσης των Αντιβιοτικών» (ΟΕΚΟΧΑ).
Υλικό και μέθοδος
Σε μία προοπτική μελέτη, μελετήθηκαν όλες οι συνταγογραφήσεις των «υπό προστασία» αντιβιοτικών (καρβαπενέμες, κολιστίνη, τιγεκυκλίνη, κεφταζιδίμη- αβιβακτάμη) στο Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών «Λαϊκό» σε συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Συλλέχθηκαν δεδομένα που αφορούν δημογραφικά χαρακτηριστικά των ασθενών, τον τύπο της θεραπείας, τη διάρκεια θεραπείας, τη λήψη καλλιεργειών, τις αιτίες τροποποίησης της χορηγούμενης αγωγής και την αιτιολόγηση χορήγησης εμπειρικής αντιμικροβιακής αγωγής (σοβαρή σήψη και σηπτική καταπληξία, αποικισμός ή προηγούμενη λοίμωξη από πολυανθεκτικά μικρόβια, κλιμάκωση λόγω μη ανταπόκρισης ή εμφάνισης επιδείνωσης και νοσηλεία σε νοσοκομείο το τελευταίο τρίμηνο).
Αποτελέσματα
Αναλύθηκαν 256 συνταγογραφήσεις αντιβιοτικών, που ευθύνονται για 2112 ημέρες θεραπείας (DOTs). Τα συχνότερα συνταγογραφούμενα αντιβιοτικά ήταν η μεροπενέμη (60,9% των συνταγογραφήσεων) και η κολιστίνη (16,4%). Η εμπειρική θεραπεία αποτελεί το 67,2% των συνταγογραφήσεων. Ως εμπειρική θεραπεία χορηγούνται συχνότερα η μεροπενέμη (82,1%) και η κολιστίνη (50%). Η εμπειρική θεραπεία ήταν συχνότερη στις παθολογικής κατεύθυνσης κλινικές (73.1%), με τις τρεις Παθολογικές κλινικές να ευθύνονται για το 56,9% των συνταγογραφήσεων. Ο χειρουργικός τομέας συνταγογράφησε το 17,5% των χορηγήσεων και η Μονάδα Μεταμόσχευσης Νεφρού το 9,4%. Η αγωγή κρίθηκε ως κατάλληλη συχνότερα στις χειρουργικές κλινικές (95,6%). Οι ενδείξεις χορήγησης εμπειρικής αγωγής με «υπό προστασία» αντιβιοτικό που καταγράφηκαν ήταν η πρόσφατη νοσηλεία σε νοσοκομείο (125/172, 72,7%), η κλιμάκωση λόγω μη ανταπόκρισης στην προηγούμενη αγωγή με αντιβιοτικά (82/172, 47,7%), η θεραπεία για σοβαρή σήψη/σηπτική καταπληξία (79/172, 45,9%), η κλιμάκωση λόγω επιδείνωσης ή υποτροπής (38/172, 7,6%), η προηγούμενη λοίμωξη με πολυανθεκτικό μικρόβιο (35/172, 12,8%) και ο προηγούμενος αποικισμός με πολυανθεκτικό μικρόβιο (13/172, 7,6%). Η εμπειρική θεραπεία για σηπτική καταπληξία είναι ο μόνος ανεξάρτητος προγνωστικός παράγοντας για απομόνωση πολυανθεκτικού μικροβίου (OR=5.26, 95% Cl 1.5-18.4, p=0.009), ενώ η απουσία πρόσφατης νοσηλείας έχει υψηλή αρνητική προγνωστική αξία για απομόνωση πολυανθεκτικού μικροβίου (97,4%).
Συμπεράσματα
Σε ένα περιβάλλον με υψηλό ποσοστό αντιμικροβιακής αντοχής, θα μπορούσε να είναι δύσκολη η μείωση της εμπειρικής χρήσης των «υπό προστασία» αντιβιοτικών, χωρίς τον κίνδυνο ανεπαρκούς θεραπείας των ασθενών. Ο στόχος θα μπορούσε να γίνει εφικτός, με υποστήριξη της λήψης αποφάσεων των κλινικών γιατρών και μέσω της χρήσης κλινικών αλγορίθμων από την επιτροπή ελέγχου λοιμώξεων.
