Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Πατηράκη Ελισάβετ, Καθηγήτρια, Τμήμα Νοσηλευτικής, ΕΚΠΑ
Μυστακίδου Κυριακή, Καθηγήτρια , Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Κατσαραγάκης Στυλιανός, Επίκουρος Καθηγητής , Τμήμα Νοσηλευτικής, ΕΚΠΑ
Περίληψη:
Εισαγωγή: Ο καρκίνος του στόματος αποτελεί μία από τις συχνότερες κακοήθειες τόσο στον αναπτυγμένο όσο και στον αναπτυσσόμενο κόσμο με τα τελευταία χρόνια να παρατηρείται μια αύξηση της επίπτωσης του σε νεότερες ηλικίες καθώς και στο γυναικείο πληθυσμό. Η χειρουργική επέμβαση , η ακτινοθεραπεία ή/και χημειοθεραπεία αποτελούν τις συνήθεις θεραπευτικές επιλογές. Ειδικά η ακτινοθεραπεία σχετίζεται με παρενέργειες που επηρεάζουν δυσμενώς την ποιότητα ζωής των ασθενών. Παρόλο που υπάρχουν διαθέσιμα πρωτόκολλα για τη διαχείριση κάποιων συμπτωμάτων, παρατηρείται ότι οι ασθενείς αυτοί έχουν αυξημένες ανάγκες υποστηρικτικής φροντίδας.
Σκοπός: Να συνθέσουμε τα διαθέσιμα δεδομένα σχετικά με τις ανάγκες υποστηρικτικής φροντίδας ασθενών με καρκίνο του στόματος που έχουν υποβληθεί σε ακτινοθεραπεία.
Μέθοδος: H διαδικασία επιλογής των άρθρων που συμπεριλήφθησαν στη στοχευμένη ανασκόπηση έγινε κατά PRISMA. Η αναζήτηση πραγματοποιήθηκε σε δυο βάσεις δεδομένων (PubMed και Scopus) περιλαμβάνοντας ποσοτικές και ποιοτικές μελέτες. Η επιλογή έγινε με συγκεκριμένα κριτήρια για τα έτη 2010-2020. Για τη συστηματική αξιολόγηση των μελετών χρησιμοποιήθηκε το εργαλείο: ‘’STANDARD QUALITY ASSESSMENT CRITERIA for Evaluating Primary Research Papers from a Variety of Fields’’. Τα ευρήματα αποδόθηκαν σε αφηγηματική σύνθεση.
Αποτελέσματα: Από τα 1816 άρθρα της αρχικής αναζήτησης, τελικά συμπεριλήφθησαν 35. Οι ανάγκες των ασθενών διακρίθηκαν σε έξι κατηγορίες: οι σωματικές (85,7%), οι ψυχοσυναισθηματικές (40%), οι κοινωνικές (40%) και οι ανάγκες πληροφόρησης (28,6%) ήταν οι πιο συχνές. Οι πρακτικές/οικονομικές (5,7%) και οι πνευματικές ανάγκες (2,85%) εμφανίζονταν λιγότερο συχνά. Μεταξύ των σωματικών αναγκών, η κατάποση και η ξηροστομία (54,2% αντίστοιχα), η ομιλία (48,57%),%), οι ανάγκες σχετιζόμενες με τη σίτιση (45,7%), η μάσηση, η γεύση, ο πόνος (34,2% αντίστοιχα), η βλεννογονίτιδα (25,71%) και ο τρισμός (22,8%) αποτελούσαν τα πιο κοινά προβλήματα. Η κόπωση, (17,14%), η οστεοακτινονέκρωση (14,28%) και η ανορεξία (11,4%) ανευρέθηκαν σε ≥4 μελέτες. Η δερματική τοξικότητα, τα σεξουαλικά προβλήματα (8,6% αντίστοιχα), το βράγχος φωνής(5,7%), οι διαταραχές όσφρησης και η αυπνία (2,8% αντίστοιχα) ανευρέθηκαν σε <4 μελέτες.
Συμπεράσματα: Οι ασθενείς με καρκίνο στόματος αντιμετωπίζουν πολλές ανάγκες τόσο κατά τη διάρκεια όσο και μετά το πέρας της ακτινοθεραπείας. Ο ρόλος των νοσηλευτών είναι σημαντικός στην πρόληψη και ανακούφιση αυτών των αναγκών. Η υποστηρικτική φροντίδα θα πρέπει να εφαρμόζεται πριν την έναρξη της ΑΚΘ και να συνεχίζει έως την επιβίωση ή το θάνατο των ασθενών. Στο μέλλον, διαχρονικές προοπτικές μελέτες θα ρίξουν περισσότερο φως στο κατά πόσο η πρώιμη εφαρμογή υποστηρικτικής φροντίδας επηρεάζει την ποιότητα ζωής αυτών των ασθενών.
Λέξεις-κλειδιά:
Καρκίνος Στόματος, Ακτινοθεραπεία, Ανάγκες Υποστηρικτικής Φροντίδας, Επιβιώσαντες, Ποιότητα Ζωής
