Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Φαίη Αντωνίου, Επίκουρη Καθηγήτρια, ΦΠΨ, Ε.Κ.Π.Α
Γαλάνης Πέτρος, Μέλος του Εργαστηριακού Διδακτικού Προσωπικού, ΦΠΨ, Ε.Κ.Π.Α
Ασβεστάς Αναστάσιος, Συντονιστής Εκπαιδευτικού Έργου, 3ο ΠΕ.Κ.Ε.Σ. Αττικής, Ε.Κ.Π.Α
Περίληψη:
Η παρούσα έρευνα είχε ως στόχο να αναδείξει την επίδοση των μαθητών με διαγνωσμένα συμπτώματα της ΔΕΠ/Υ στις ακαδημαϊκές δεξιότητες της γραπτής έκφρασης, της ορθογραφίας, καθώς και στις επιμέρους υποκατηγορίες τους, μελετώντας αν υπάρχει διαφορά στην επίδοση των τυπικά αναπτυσσόμενων συνομηλίκων στις αντίστοιχες δεξιότητες. Παράλληλα, αποσκοπούσε να αποδείξει πως η πιθανή χαμηλή ακαδημαϊκή επίδοση σχετίζεται με τα συμπτώματα της ΔΕΠ/Υ, το οποίο ισχυρίζονται παλαιότερες μελέτες. Ακόμη, εξέτασε την ύπαρξη συννοσηρότητας της ΔΕΠ/Υ με τις μαθησιακές δυσκολίες, καθώς και αν υπάρχουν διαφορές μεταξύ των υποομάδων της ΔΕΠ/Υ στην ακαδημαϊκή επίδοση των δεξιοτήτων αναγνωστικής αποκωδικοποίησης, γραπτής έκφρασης και ορθογραφίας.
Ειδικότερα, στη μελέτη αυτή συμμετείχαν 28 μαθητές που φοιτούσαν στις τάξεις Ε΄ και ΣΤ΄ Δημοτικού της ευρύτερης περιοχής της Αττικής. Οι 28 μαθητές απαρτίζονταν από 14 μαθητές με ΔΕΠ/Υ και 14 τυπικής ανάπτυξης. Οι 14 αυτοί μαθητές τυπικής ανάπτυξης προέκυψαν από την εξίσωση με τους μαθητές με ΔΕΠ/Υ βάσει ορισμένων κριτηρίων (ίδια ηλικία, ίδιο φύλο και κοινή γλώσσα ομιλίας). Μεταξύ των δυο εξισωμένων ομάδων μελετήθηκε η επίδοση στη γραπτή έκφραση και επιμέρους πτυχές της, αλλά και στην ορθογραφία, συμπεριλαμβανομένου και των κατηγοριών ορθογραφικών λαθών. Επιπλέον, οι 14 μαθητές με ΔΕΠ/Υ χωρίστηκαν σε υποομάδες ΔΕΠ/Υ (8 μαθητές με τύπο ελλειμματικής προσοχής και 6 με συνδυασμένο τύπο).
H γενική νοητική ικανότητα αξιολογήθηκε μέσω του Ravens Progressive Matrices (Σιδερίδη, Αντωνίου, Σίμος & Μουζάκη, 2015) και τα συμπτώματα της ΔΕΠ/Υ μετρήθηκαν με τη χρήση του ερωτηματολογίου «Ελληνική Κλίμακα Αξιολόγησης της ΔΕΠ/Υ-IV» (Καλαντζή-Αζίζι, Αγγελή & Ευσταθίου, 2005). Οι ακαδημαϊκές δεξιότητες αξιολογήθηκαν με τη χορήγηση του Τεστ Ανάγνωσης-Α (Παντελιάδου & Αντωνίου, 2007) για την αναγνωστική αποκωδικοποίηση, με τη δοκιμασία ορθογραφίας (Σιδερίδης, 1998) για την ορθογραφημένη γραφή και με μια δοκιμασία γραπτής έκφρασης για την αξιολόγηση της ικανότητας γραφής.
Τα αποτελέσματα έδειξαν πως υπήρξε σημαντική στατιστική διαφορά μεταξύ των εξισωμένων ομάδων στη συνολική επίδοση στη γραπτή έκφραση και στις πτυχές της ποιότητας και παραγωγικότητας κειμένου. Στις πτυχές της δομής του αφηγηματικού κειμένου, της οργάνωσης, της δομής και της συνεκτικότητας του κειμένου καθώς και του λεξιλογίου, δε φάνηκαν σημαντικές στατιστικές διαφορές. Ακόμη, υπήρξε σημαντική στατιστική διαφορά στην ορθογραφική ικανότητα μεταξύ των μαθητών με ΔΕΠ/Υ και των τυπικά αναπτυσσόμενων μαθητών, όπως και στα ετυμολογικά και γραμματικά λάθη, αλλά όχι στα φωνολογικά λάθη. Όσον αφορά τις υποομάδες ΔΕΠ/Υ του τύπου ελλειμματικής προσοχής και του συνδυασμένου τύπου δεν παρουσιάστηκαν στατιστικά σημαντικές διαφορές στις δεξιότητες αναγνωστικής αποκωδικοποίησης, γραπτής έκφρασης και ορθογραφίας. Τέλος, φάνηκε να υπάρχει πιθανή συννοσηρότητα μεταξύ της ΔΕΠ/Υ και των μαθησιακών δυσκολιών.
Η επίδραση του συμπτώματος της ελλειμματικής προσοχής στην ακαδημαϊκή επίδοση αποτελεί τον πιο πιθανό λόγο βάσει του οποίου εντοπίστηκαν σημαντικές στατιστικές διαφορές μεταξύ των εξισωμένων ομάδων, που συνεπάγεται χαμηλή ακαδημαϊκή επίδοση στις δεξιότητες της γραπτής έκφρασης και της ορθογραφίας των παιδιών με ΔΕΠ/Υ. Επίσης, το γεγονός πως δε βρέθηκαν διαφοροποιήσεις μεταξύ των υποομάδων ΔΕΠ/Υ στις σχολικές δεξιότητες μάλλον οφείλεται και αυτό στο σύμπτωμα ελλειμματικής προσοχής. Στην επίδραση αυτής αποδίδονται οι δυσκολίες στην ακαδημαϊκή επίδοση, ακόμη και για τον συνδυασμένο τύπο ΔΕΠ/Υ. Έτσι, το σύμπτωμα της ελλειμματικής προσοχής καθίσταται εμπόδιο στην ακαδημαϊκή πρόοδο και στην απόκτηση σχολικών δεξιοτήτων εξαιτίας της εκδήλωσης δυσπροσαρμοστικών συμπεριφορών, όπως της δυσκολίας διατήρησης προσοχής στο ακαδημαϊκό υλικό.
Λέξεις-κλειδιά:
ΔΕΠ/Υ, υποομάδες ΔΕΠ/Υ, ακαδημαϊκή επίδοση, σχολικές δεξιότητες, γραπτή έκφραση, ορθογραφία, αναγνωστική αποκωδικοποίηση, μαθησιακές δυσκολίες
