Μονάδα:
Κατεύθυνση Νεώτερη και Σύγχρονη Ελληνική ΙστορίαΒιβλιοθήκη Φιλοσοφικής Σχολής
Ημερομηνία κατάθεσης:
2021-05-10
Συγγραφέας:
Φιδετζής Αλέξιος-Παναγιώτης
Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
ΛΑΜΠΡΟΠΟΥΛΟΥ ΔΗΜΗΤΡΑ Επικ. Καθηγήτρια Νεότερης Ελληνικής Ιστορίας (από την Ελληνική Επανάσταση έως σήµερα), Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Φιλοσοφική Σχολή ΕΚΠΑ
Παπαθανασίου Μαρία, Αναπλ. Καθηγήτρια Νεότερης ΕυρωπαϊκήςΙστορίας
Πλουμίδης Σπυρίδων, Αναπλ. Καθηγητής Νεότερης ΕλληνικήςΙστορίας
Πρωτότυπος Τίτλος:
Έμφυλες ταυτότητες στο αισθητικό λεξιλόγιο της «4ης Αυγούστου»
Γλώσσες εργασίας:
Ελληνικά
Μεταφρασμένος τίτλος:
Έμφυλες ταυτότητες στο αισθητικό λεξιλόγιο της «4ης Αυγούστου»
Περίληψη:
Η εν λόγω εργασία πραγματεύεται τα έμφυλα πρότυπα που προώθησε το καθεστώς του Ιωάννη Μεταξά (1936-1941) στην Ελλάδα, με ιδιαίτερη βάση στο ιδανικό του ανδρισμού που εντοπίζεται στην εικονογραφία που παρήγαγε η δικτατορία της «4ης Αυγούστου».
Στα πρώτα κεφάλαια του κειμένου περιγράφεται το ιστορικό πλαίσιο που γέννησε την δικτατορία της «4ης Αυγούστου» ενώ παρατίθενται πληροφορίες για το καθεστώς και τον τρόπο λειτουργίας του. Επιπλέον αναπτύσσεται ο ρόλος της οργάνωσης νεολαίας, της ΕΟΝ, αλλά και του νεανικού εντύπου που αυτή παρήγαγε, του περιοδικού Η Νεολαία. Το συγκεκριμένο περιοδικό που αποτελεί ένα αρχείο καθεστωτικής εικονογραφίας, υπήρξε και η βασική πρωτογενής πηγή της εν λόγω εργασίας.
Στη συνέχεια του κειμένου περιγράφονται οι μηχανισμοί διαμόρφωσης έμφυλων ταυτοτήτων στην Ευρώπη του Μεσοπολέμου με ιδιαίτερη βάση στις περιπτώσεις της φασιστικής Ιταλίας και της χιτλερικής Γερμανίας. Εδώ αναδεικνύεται ο ρόλος του αθλητισμού στην διαμόρφωση της νεολαίας και συγκεκριμένα των αγοριών, τα οποία αναπτύσσουν πειθαρχία προς τις δομές εξουσίας και αδελφικούς δεσμούς με τους συνομηλίκους τους -σε μία προσπάθεια προσομοίωσης των σχέσεων που η προηγούμενη γενιά ανέπτυξε στα μέτωπα του Μεγάλου Πολέμου. Ακόμα διαπιστώνεται και ο τρόπος με τον οποίο η αισθητική που προκύπτει από την άθληση αποκτά και πολιτικές προεκτάσεις καθώς μέσα από την ανάπτυξη της σωματικής τους διάπλασης οι νέοι επιτελούν μια φαντασίωση εθνικής γενεαλογίας όταν τα σώματά τους προσεγγίζουν ένα αρχαΐζον ιδανικό ομορφιάς. Επιπλέον γίνεται ιδιαίτερη μνεία στο έργο της Leni Riefenstahl, της καλλιτέχνιδας που δημιούργησε ένα ιδιάζον βλέμμα γύρω από το ανθρώπινο σώμα και μέσω αυτού ανέπτυξε μέρος του αισθητικού λεξιλογίου του Γ΄ Ράιχ. Οι αναφορές αυτές γίνονται σε μια προσπάθεια να αναπτυχθούν οι άξονες βάσει των οποίων θα διαγνωσθούν τα μοτίβα που προωθεί το έντυπο υλικό του καθεστώτος Μεταξά.
Όσον αφορά την ελληνική περίπτωση, αρχικά δίνεται βάση στο μοντέλο ανδρισμού του πατέρα-ηγέτη που ενσάρκωνε ο ίδιος ο Μεταξάς. Ακόμα, περιγράφεται η ατελέσφορη διακήρυξη της ανάπτυξης του «Γ΄ Ελληνικού Πολιτισμού» και τα πρότυπα που εγγράφονται σε αυτόν, μέσα από ένα κράμα λαϊκής παράδοσης, χριστιανικού Βυζαντίου και Αρχαίας Ελλάδας. Βασικές πηγές διερεύνησης των πολιτισμικών φαντασιώσεων του καθεστώτος ήταν το έργο της φωτογράφου Nelly’s, τα κινηματογραφικά επίκαιρα παραγωγής της ΕΟΝ αλλά και η εικονογραφία του περιοδικού Η Νεολαία.
Η συγκεκριμένη εργασία έρχεται να δει την «4η Αυγούστου» μέσα από το πρίσμα των έμφυλων ρόλων που αυτή απέδιδε στη νεολαία. Αναλύοντας την σχέση της δικτατορίας Μεταξά με την αισθητική και τα πρότυπα που αναπτύσσονται σε άλλα φασιστικά καθεστώτα, μπορούμε να κατανοήσουμε τις καθεστωτικές βλέψεις για το μέλλον μιας δικτατορίας που, μέχρι την κατάλυση της το 1941, δεν είχε οδηγήσει την ελληνική κοινωνία στην πλήρη φασιστοποίηση της.
Κύρια θεματική κατηγορία:
Ιστορία
Λέξεις-κλειδιά:
4η Αυγούστου, Περιοδικό Νεολαία, Μεταξάς, ΕΟΝ, Φασισμός, Αρρενωπότητα, Ανδρισμός, Φύλα, Έμφυλες Ταυτότητες, Nelly’s, Riefenstahl
Αρ. σελίδων ευρετηρίου:
1
Αρ. βιβλιογραφικών αναφορών:
36
