Κατεύθυνση Βυζαντινή Αρχαιολογία
Βιβλιοθήκη Φιλοσοφικής Σχολής

2021-06-07

2021

Κουτσούγερα Καλλιόπη Βασιλική

Γεώργιος Πάλλης, Επίκουρος Καθηγητής Βυζαντινής και Μεταβυζαντινής Αρχαιολογίας και Τέχνης, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, ΕΚΠΑ
Πλάτων Πετρίδης, Καθηγητής Βυζαντινής Αρχαιολογίας, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, ΕΚΠΑ
Στυλιανός Κατάκης, Επίκουρος Καθηγητής Ρωμαϊκής Αρχαιολογίας, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, ΕΚΠΑ

Το βαλανείο της ανασκαφής του οικοπέδου Παπασταμάτη στον Άγιο Κωνσταντίνο Φθιώτιδας και οι φάσεις χρήσης του. Αρχιτεκτονική και κινητά ευρήματα.

Ελληνικά
Αγγλικά
Λατινικά

Το βαλανείο της ανασκαφής του οικοπέδου Παπασταμάτη στον Άγιο Κωνσταντίνο Φθιώτιδας και οι φάσεις χρήσης του. Αρχιτεκτονική και κινητά ευρήματα.

ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Η παρούσα διπλωματική εργασία επικεντρώνεται στη μελέτη της αρχιτεκτονικής και της χωροταξικής οργάνωσης ενός λουτρικού συγκροτήματος των ρωμαϊκών και παλαιοχριστιανικών χρόνων, που ανεσκάφη από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Φθιώτιδας και Ευρυτανίας το 2006 στο οικόπεδο Χρήστου Παπασταμάτη, στις νότιες παρυφές της κωμόπολης του Αγίου Κωνσταντίνου Φθιώτιδας, στη θέση Άγιος Νικόλαος.
Σύμφωνα με τη μελέτη της αρχιτεκτονικής και των κινητών ευρημάτων επιβεβαιώθηκαν δύο οικοδομικές φάσεις. Η πρώτη χρονολογείται από τον 1ο αι. π.Χ. έως τον 3ο-4ο αι. μ.Χ. και η δεύτερη από τον 3ο-4ο αι. μ.Χ. μέχρι τα μέσα του 6ου αι. μ.Χ., οπότε το συγκρότημα εγκαταλείπεται. Στη νεώτερη φάση παρατηρούνται επισκευές και τροποποιήσεις στην κάτοψη του οικοδομήματος, όπως περιορισμός των χώρων, πιθανώς συνέπεια των οικονομικών και κοινωνικών συνθηκών, που επικρατούν στην περιοχή εκείνη την περίοδο. Ο χώρος επαναχρησιμοποιείται κατά τη μεσοβυζαντινή εποχή, σύμφωνα με μικρής έκτασης οικοδομικά κατάλοιπα, που αποκαλύφθηκαν και πιθανώς ανήκουν σε κτίσμα αγροτικής χρήσης.
Το λουτρό με μέγιστες διαστάσεις 13,50 x 10,00 μ., και προσανατολισμό στον άξονα Α-Δ, ανήκει στον εν σειρά τύπο και, ειδικότερα, σε παραλλαγή αυτού γνωστή ως γωνιακή (axial row type). Διατηρούνται οι τρεις βασικοί χώροι (frigidarium, tepidarium, caldarium) και ένας ενδιάμεσος μεταξύ του frigidarium και του tepidarium, που παρείχε στους λουομένους τη δυνατότητα πρόσβασης προς το ψυχρό ή το χλιαρό λουτρό κατά την έναρξη της λουτρικής διαδικασίας.
Ο μεγάλος αριθμός κινητών ευρημάτων που περισυλλέχθηκαν από τους χώρους του λουτρού, κυρίως οικιακά σκεύη (πινάκια, κύπελλα, οινοχόες και αμφορείς), οστά ζώων και όστρεα υποδηλώνουν τη βρώση και την πόση κατά τη λουτρική διαδικασία και τον υψηλό κοινωνικό χαρακτήρα των ενοίκων του συγκροτήματος.
Η ανακάλυψη παρακείμενων χώρων στο λουτρό οδηγεί στο συμπέρασμα της ένταξής του σε ένα διευρυμένο οικοδομικό συγκρότημα. Η μελέτη των κινητών ευρημάτων, που περισυλλέχθηκαν από τους χώρους αυτούς (πήλινες αγνύθες, λίθινα εργαλεία και αποθηκευτικά και μαγειρικά σκεύη) καταδεικνύουν πως εκεί λάμβαναν χώρα οικοτεχνικές δραστηριότητες και, κυρίως, η προετοιμασία τροφής και αποθήκευση προϊόντων. Συνεκτιμώντας το χαρακτήρα των προαναφερθέντων χώρων, ανάγεται το συμπέρασμα πως οι αποκαλυφθείσες αρχαιότητες πιθανώς αποτελούν τμήμα ενός ξενώνα/πανδοχείου ή μιας ιδιωτικής έπαυλης. Ανεξάρτητα από τις δύο εκδοχές, το συγκρότημα εντοπίστηκε σε έναν από τους σημαντικότερους εμπορικούς σταθμούς της Ανατολικής Λοκρίδας, τον λιμένα του αρχαίου Δαφνούντος, ο οποίος γνώρισε ιδιαίτερη άνθηση καθ’ όλη την αρχαιότητα, όπως μαρτυρούν οι σημαντικές ανασκαφές που έχουν διενεργηθεί στην περιοχή (ασκληπιείο, λουτρά, πολυτελείς επαύλεις, βασιλική). Στην εικόνα αυτή έρχεται να προσθέσει μία ακόμη ψηφίδα γνώσης και η ανασκαφή του ρωμαϊκού-παλαιοχριστιανικού βαλανείου στο οικόπεδο Χρήστου Παπασταμάτη.

Αρχαιολογία

βαλανείο, αρχιτεκτονική, κινητά ευρήματα, ρωμαϊκή και παλαιοχριστιανική περίοδος, εν σειρά-γωνιακός τύπος, frigidarium, tepidarium, caldarium,παρακείμενοι χώροι λουτρού

Ναι

2

Ναι

142

91

Δεν επιτρέπεται η πρόσβαση στο αρχείο. H πρόσβαση επιτρέπεται μόνο εντός του δικτύου του ΕΚΠΑ.

https://pergamos.lib.uoa.gr/uoa/dl/object/2946775