Μονάδα:
Τμήμα Ιστορίας και ΑρχαιολογίαςΒιβλιοθήκη Φιλοσοφικής Σχολής
Ημερομηνία κατάθεσης:
2021-06-17
Στοιχεία επταμελούς επιτροπής:
Παναγιώτης Βαλαβάνης, Ομότιμος Καθηγητής, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, ΕΚΠΑ
Ευρυδίκη Κεφαλίδου, Επίκουρη Καθηγήτρια, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, ΕΚΠΑ
Βικτωρία Σαμπετάι, Ερευνήτρια Α΄ Βαθμίδος Κ.Ε.Α., Ακαδημία Αθηνών
Ελένη Μανακίδου, Καθηγήτρια, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, ΑΠΘ
Κλεοπάτρα Καθάριου, Επίκουρη Καθηγήτρια, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων
Δέσποινα Τσιαφάκη, Διευθύντρια Ερευνών Ι.Ε.Λ., Ερευνητικό Κέντρο «Αθηνά»
Βασιλική Σαριπανίδη, Ερευνήτρια F.R.S.-FNRS, Université libre de Bruxelles
Πρωτότυπος Τίτλος:
Τα νεκροταφεία της Αμβρακίας κατά τους αρχαϊκούς και κλασικούς χρόνους
Γλώσσες διατριβής:
Ελληνικά
Μεταφρασμένος τίτλος:
Τα νεκροταφεία της Αμβρακίας κατά τους αρχαϊκούς και κλασικούς χρόνους
Περίληψη:
Στη διατριβή μελετώνται τα νεκροταφεία της Αμβρακίας, κορινθιακής αποικίας στον μυχό του Αμβρακικού κόλπου, κατά τους αρχαϊκούς και κλασικούς χρόνους. Αρχικά παρατίθενται στοιχεία για την τοπογραφία της Αμβρακίας, τη γεωμορφολογία της περιοχής και τη διαφορετική εικόνα που παρουσίαζε κατά την αρχαιότητα, την ύπαιθρο χώρα με τα σύνορά της και το άστυ με την πολεοδομική του οργάνωση. Ακολουθεί σύντομη επισκόπηση της ιστορίας της πόλης με έμφαση στους αρχαϊκούς και κλασικούς χρόνους και παρουσιάζεται η ιστορία της έρευνας των νεκροταφείων της. Στη συνέχεια η μελέτη πραγματεύεται τη χωροταξία και την οργάνωση των δύο νεκροταφείων της Αμβρακίας. Σο δυτικό νεκροταφείο, που είναι το μεγαλύτερο από τα δύο, ξεκινά στα τέλη του 5ου αι. π.Χ. η κατασκευή περιβόλων, η οποία λαμβάνει πιο συστηματικό χαρακτήρα κατά τη διάρκεια του 4ου αι. π.Χ., καθιστώντας τη λεωφόρο που το διασχίζει μία πραγματική «Gräberstrasse», διαμόρφωση που παραμένει μοναδική για την περιοχή της βορειοδυτικής Ελλάδας. Στο ανατολικό νεκροταφείο της πόλης, το οποίο διασχίζει μικρότερων διαστάσεων οδός, οι τάφοι είναι σε μάλλον αραιή διάταξη, κατά συστάδες ή ζεύγη. Στις περιόδους αναφοράς της μελέτης ο κύριος τρόπος ταφής είναι ο ενταφιασμός, όπως και στην πλειονότητα των αρχαιοελληνικών νεκροταφείων. Σε σχέση με τους ενταφιασμούς αναλύονται θέματα όπως ο προσανατολισμός των νεκρών και οι πολλαπλές ταφές μέσα σε έναν τάφο, ενώ σε σχέση με τις καύσεις συζητείται το θέμα της επιλογής συγκεκριμένων τύπων αγγείων ως τεφροδόχων, καθώς και της σύνδεσης εικονογραφίας των ερυθρόμορφων πελικών του 4ου αι. π.Χ. με τη χρήση τους ως τεφροδόχων. Στη συνέχεια παρουσιάζονται οι τύποι των τάφων που προτιμώνται ανά εποχή. Σε σχέση με την κτέριση των ταφών εξετάζονται τα αγγεία ως κτέρισμα, τα οποία χωρίζονται κατά κύριο λόγο σε δύο μεγάλες κατηγορίες, τα αγγεία πόσεως και τα αρωματοδοχεία και σχολιάζεται η ταφική τους χρήση. Εξετάζονται επίσης τα ειδώλια και σχολιάζονται τα άλλα είδη κτερισμάτων, καθώς και η προτίμηση ανάλογα με το φύλο του νεκρού. Με βάση τα κτερίσματα σχολιάζονται δύο ιδιαίτερες κατηγορίες νεκρών: οι άωρες νεκρές και τα παιδιά. Ακολουθεί η ανάλυση της τυπολογίας των ευρημάτων ανά περίοδο και είδος (κεραμική, ειδώλια, αγγεία από άλλα υλικά, άλλα μικροευρήματα). Παρουσιάζονται τα ποσοστιαία δεδομένα της εισηγμένης κεραμικής και των εγχώριων αγγείων που αποσύρονται στους τάφους και αναλύονται οι τύποι όλων των ειδών κτερισμάτων με βιβλιογραφική τεκμηρίωση για τη χρονολόγησή τους. Από τη σύνοψη της εισηγμένης κεραμικής προκύπτει ότι κατά τον 6ο αι. π.Χ. στις ταφές κυριαρχεί η κορινθιακή κεραμική, για να την διαδεχθεί η αττική κατά τον 5ο αι. π.Χ. Κατά τον 4ο αι. π.Χ. προτιμώνται τα αγγεία εγχώριας κατασκευής από τα εργαστήρια της πόλης, την εξέλιξη των οποίων παρακολουθούμε σε όλη τη διάρκεια των αρχαϊκών και κυρίως των κλασικών χρόνων. Σημαντική υποενότητα αποτελεί αυτή που πραγματεύεται τις σχέσεις της Αμβρακίας με τη Δύση, κυρίως με βάση τη μαρτυρία της εγχώριας κεραμικής, εξετάζοντας παράλληλα τα ιστορικά δεδομένα.
Στην τελευταία ενότητα παρουσιάζονται τα συμπεράσματα για τη συστηματική οργάνωση των χώρων ταφής της Αμβρακίας, την ιδιαίτερη σχέση των ταφικών εθίμων με αυτά της μητρόπολης Κορίνθου κατά τους αρχαϊκούς χρόνους και τη σταδιακή απομάκρυνση από αυτά κατά τη διάρκεια των κλασικών χρόνων, τις διαφορές από τα νεκροταφεία των κωμών στην ηπειρωτική ενδοχώρα και τις ομοιότητες με τη Λευκάδα, την άλλη κορινθιακή αποικία στην περιοχή, την ακολουθία της πανελλήνιας τάσης κατά τον 5ο αι. π.Χ. για ομοιομορφία στις ταφές και τη σταδιακή ανάδειξη μιας εύρωστης οικονομικά τάξης κατά τη διάρκεια του 4ου αι. π.Χ., όταν η πόλη αναπτύσσεται στο σημαντικότερο αστικό κέντρο της ευρύτερης περιοχής, ώστε να καταλήξει στις αρχές του 3ου αι. π.Χ. πρωτεύουσα του κράτους του Πύρρου. Τον τόμο με το κείμενο της διατριβής συνοδεύει ο τόμος με τον κατάλογο των τάφων και των ευρημάτων ανά εποχή και νεκροταφείο και ο τόμος με τους χάρτες, σχέδια ανασκαφών και τις φωτογραφίες των ευρημάτων, καθώς και γραφήματα.
Κύρια θεματική κατηγορία:
Αρχαιολογία
Λέξεις-κλειδιά:
Αμβρακία, νεκροταφεία, ταφικά έθιμα, αρχαϊκή περίοδος, κλασική περίοδος
Αρ. σελίδων ευρετηρίου:
0
Αρ. βιβλιογραφικών αναφορών:
577
Αρχείο:
Δεν επιτρέπεται η πρόσβαση στο αρχείο. H πρόσβαση επιτρέπεται μόνο εντός του δικτύου του ΕΚΠΑ.
Διατριβή_Αγγέλη.pdf
13 MB
Δεν επιτρέπεται η πρόσβαση στο αρχείο. H πρόσβαση επιτρέπεται μόνο εντός του δικτύου του ΕΚΠΑ.
