Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Γιαννακοπούλου Μαργαρίτα, Καθηγήτρια, Τμήμα Νοσηλευτικής, ΕΚΠΑ
Φιλντίσης Γεώργιος, Καθηγητής, Τμήμα Νοσηλευτικής, ΕΚΠΑ
Κατσούλας Θεόδωρος, Αναπληρωτής Καθηγητής, Τμήμα Νοσηλευτικής, ΕΚΠΑ
Περίληψη:
Εισαγωγή: Για την πρόληψη των λοιμώξεων σχετιζόμενων με τον Κεντρικό Φλεβικό Καθετήρα (ΚΦΚ) (Central Line-associated Blood Stream Infection–CLABSI) είναι ιδιαίτερα σημαντική η συμμόρφωση του ιατρονοσηλευτικού προσωπικού στην εφαρμογή της δέσμης των μέτρων για την πρόληψη CLABSI.
Σκοπός: Η παρατήρηση και καταγραφή της τήρηση της δέσμης μέτρων πρόληψης των CLABSI κατά την εισαγωγή, τη διαχείριση και τη φροντίδα του ΚΦΚ σε Μονάδα Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ) ενηλίκων και ΜΕΘ Παίδων, καθώς και η εξέταση της επίδρασης του φόρτου νοσηλευτικής φροντίδας (ΦΝΦ) στο βαθμό συμμόρφωσης του ιατρονοσηλευτικού προσωπικού στη χρήση της δέσμης μέτρων πρόληψης των CLABSI.
Μέθοδος: Πρόκειται για προοπτική μελέτη κοόρτης που διεξήχθη σε μία ΜΕΘ ενηλίκων (n=27) (Ιανουάριος–Φεβρουάριος 2020) και μία ΜΕΘ Παίδων (n=12) (Αύγουστος-Οκτώβριος 2020). Για τη συλλογή των δεδομένων χρησιμοποιήθηκαν: α) checklists για την εισαγωγή, φροντίδα και διαχείριση των ΚΦΚ, που αναπτύχθηκαν σύμφωνα με τις κατευθυντήριες οδηγίες του Centers for Disease Control and Prevention (CDC), για την αξιολόγηση της συμμόρφωσης του προσωπικού στη δέσμη μέτρων πρόληψης CLABSI, β) η κλίμακα Simplified Acute Physiology Score III (SAPS III), ο Charlson Comorbidity Index (CCI), και η κλίμακα Sequential Organ Failure Assessment (SOFA) για την αξιολόγηση της κλινικής βαρύτητας των ασθενών στη ΜΕΘ ενηλίκων, γ) ο Δείκτης Paediatric Logistic Organ Dysfunction (PELOD 2) και o Δείκτης Pediatric Risk of Mortality III (PRISM III) για την αξιολόγηση της κλινικής βαρύτητας των ασθενών στη ΜΕΘ Παίδων, δ) η κλίμακα Therapeutic Intervention Scoring System 28 (TISS-28) για την αξιολόγηση του ΦΝΦ, και ε) έντυπο συλλογής δημογραφικών/κλινικών δεδομένων των ασθενών. Η συλλογή των δεδομένων πραγματοποιήθηκε από την ίδια ερευνήτρια στην ΜΕΘ ενηλίκων και στη ΜΕΘ Παίδων, όπου παρευρισκόταν 2 ημέρες την εβδομάδα κατά τη διάρκεια πρωινής και 1 φορά την εβδομάδα κατά της απογευματινής βάρδιας. Συνολικά, και στις 2 ΜΕΘ, πραγματοποιήθηκαν 187 παρατηρήσεις σχετικά με την εφαρμογή της δέσμης μέτρων ΚΦΚ, εκ των οποίων οι 18 αφορούσαν σε τοποθέτηση του ΚΦΚ, οι 65 σε φροντίδα του ΚΦΚ και οι 104 σε διαχείριση του ΚΦΚ. Εφαρμόστηκε περιγραφική στατιστική, και μελέτη συσχετίσεων, σε επίπεδο σημαντικότητας α=0,05 (SPSS 24.0).
Αποτελέσματα: Από το σύνολο των 27 ασθενών της ΜΕΘ Ενηλίκων, 14 (51,9%) ήταν άνδρες, και η μέση ηλικία τους ήταν 70,37 (±10,35) έτη. Η κυριότερη αιτία εισαγωγής στη ΜΕΘ ήταν παθήσεις του αναπνευστικού σε 15 (55,6%). Η διάμεση τιμή της SAPS III ήταν 69,0 (58,0 – 74,0), η μέση βαθμολογία CCI ήταν 6,44 (±2,94) και η μέση βαθμολογία SOFA κατά την εισαγωγή ήταν 10,07 (±2,74). Η μέση τιμής της TISS-28 κατά την 1η ημέρα νοσηλείας ήταν 41,37 (±7,27). Αναφορικά με τα δημογραφικά – κλινικά χαρακτηριστικά των 12 ασθενών της ΜΕΘ Παίδων, 8 (66,7%) ήταν αγόρια και η μέση ηλικία τους ήταν 6,47 (±5,07) έτη. Η κυριότερη αιτία εισαγωγής στη ΜΕΘ ήταν η μετεγχειρητική παρακολούθηση 4 (33,3%). Η μέση τιμή της PRISM III ήταν 9,33 (±6,37) και της PELOD ήταν 6,23 (±7,09). Η μέση τιμής της TISS-28 κατά την 1η ημέρα νοσηλείας ήταν 32,58 (±10,09).
Στη ΜΕΘ ενηλίκων, από το σύνολο των 11 παρατηρήσεων σχετικά με την εισαγωγή του ΚΦΚ, στις 9 (81,8%) τηρήθηκαν 5 ή 6 πρακτικές της δέσμης μέτρων, από τις 58 παρατηρήσεις που αφορούσαν τη διαχείριση του ΚΦΚ στις 51 (87,9%) τηρήθηκαν 4 ή λιγότερες πρακτικές, και από τις 46 παρατηρήσεις που αφορούσαν στη φροντίδα του ΚΦΚ στις 34 (73,9%) τηρήθηκαν 4 ή λιγότερες πρακτικές της δέσμης μέτρων.
Στη ΜΕΘ Παίδων, από το σύνολο των 7 παρατηρήσεων σχετικά με την εισαγωγή του ΚΦΚ, στις 4 (57,1%) τηρήθηκαν όλες οι πρακτικές της δέσμης μέτρων, από τις 45 παρατηρήσεις που αφορούσαν τη διαχείριση του ΚΦΚ, στις 26 (57,8%) τηρήθηκαν 5 ή 6 πρακτικές, και από τις 20 παρατηρήσεις που αφορούσαν στη φροντίδα του ΚΦΚ στις 10 (50,0%) τηρήθηκαν 5 ή 6 πρακτικές της δέσμης μέτρων.
Ο αριθμός εφαρμοζόμενων πρακτικών κατά την εισαγωγή του ΚΦΚ (p=0,087) δε διέφερε σημαντικά μεταξύ των δύο ΜΕΘ, ωστόσο στη ΜΕΘ Παίδων υπήρχε στατιστικά σημαντικά μεγαλύτερη συμμόρφωση στη δέσμη μέτρων διαχείρισης του ΚΦΚ (p<0,01) και στη δέσμη μέτρων φροντίδας του ΚΦΚ (p<0,01) σε σχέση με τη ΜΕΘ ενηλίκων. Στο σύνολο των παρατηρήσεων, βρέθηκε να υπάρχει στατιστικά σημαντική συσχέτιση μεταξύ του αριθμού εφαρμοζόμενων πρακτικών της δέσμης μέτρων διαχείρισης του ΚΦΚ με το ΦΝΦ κατά την εισαγωγή (rho=-0,435, p<0,001) και το ΦΝΦ της ημέρας παρατήρησης (rho-0,506, p<0,001). Τέλος, βρέθηκε να υπάρχει αρνητικά στατιστικά σημαντική συσχέτιση μεταξύ του αριθμού εφαρμοζόμενων πρακτικών της δέσμης μέτρων περιποίησης του ΚΦΚ με το ΦΝΦ κατά την εισαγωγή (rho=-0,517, p<0,001) και ο ΦΝΦ την ημέρα παρατήρησης (rho=0,603, p<0,001).
Συμπεράσματα: Τα δεδομένα δείχνουν ότι υπάρχει μεγαλύτερη συμμόρφωση των επαγγελματιών υγείας στη δέσμη μέτρων εισαγωγής ΚΦΚ τόσο στη ΜΕΘ Παίδων, όσο και στη ΜΕΘ Ενηλίκων. Ωστόσο, οι νοσηλευτές στη ΜΕΘ Παίδων είχαν καλύτερη συμμόρφωση στη δέσμη μέτρων διαχείριση του ΚΦΚ σε σχέση με τους νοσηλευτές της ΜΕΘ Ενηλίκων. Επίσης, ο ΦΝΦ και φάνηκε να σχετίζονται με το βαθμό συμμόρφωσης στις δέσμες μέτρων, αν και απαιτείται διερεύνηση σε μεγαλύτερο δείγμα.
