Κατεύθυνση Αρχαιολογία της Ελλάδας και της Ανατολικής Μεσογείου: από τα ανάκτορα της Εποχής του Χαλκού έως και τα Ελληνιστικά βασίλεια
Βιβλιοθήκη Φιλοσοφικής Σχολής

2021-11-15

2021

Μπακατσέλου Τζένη

Eurydice Kefalidou, Assistant Professor of Classical Archaeology, Department of History and Archaeology, National and Kapodistrian University of Athens.
Dimitris Plantzos, Professor of Classical Archaeology, Department of History and Archaeology, National and Kapodistrian University of Athens.
Stylianos Katakis, Assistant Professor of Classical Archaeology, Department of History and Archaeology, National and Kapodistrian University of Athens.

Creator, Schemer, Nurturer, Deceiver: The Case of Gaia as Cultural Continuum in Greek Myth and Iconography

Αγγλικά

Δημιουργός, Μηχανορράφος, Φροντιστής, Απατεώνας: Η περίπτωση της Γαίας ως πολιτιστική συνέχεια στον ελληνικό μύθο και την εικονογραφία

Η παρούσα διπλωματική εργασία αποτελεί ανάλυση και αξιολόγηση του μύθου και της εικονογραφίας της Ελληνίδας θεάς Γαίας (Γαĩα, Γῆ, Gê) Μητέρας/Γης με κύριο άξονα την Αρχαϊκή και Κλασική περίοδο. Στην ελληνική λογοτεχνία ως κεντρική πρωταγωνίστρια του μύθου της καταγωγής και θεά της εύφορης ευημερίας, με την πάροδο του χρόνου, ο ρόλος της Γαίας στον ελληνικό κόσμο περιθωριοποιείται. Στη λατρευτική σφαίρα, η λατρεία της θεάς μειώνεται επίσης, ωστόσο ο μύθος και η εικονογραφία της Γαίας συνεχίζουν να ζουν μια τόσο μεγάλη χρονική περίοδο.

Ο μύθος και η εικονογραφία της Γαίας και η συσχέτισή της στο ιστορικό πλαίσιο του 6ου-4ου αι. π.Χ. Η Αθήνα ως αρχέγονη θεότητα και θεμέλιο της προγονικής εξουσίας είναι συμβολική καθώς η Αθήνα εξελίσσεται σε μια μεγάλη πόλη-κράτος. Μετά τον 4ο αι. π.Χ., παρόλο που η σημασία της ελαχιστοποιείται και ο λατρευτικός της ρόλος στην Αθήνα μειώνεται, υποστηρίζω ότι συνεχίζει να χαρακτηρίζεται στο μύθο και την εικονογραφία ως η δυαδική ενσάρκωση της φύσης εναντίον της ανατροφής, του κανόνα και της τάξης/χάους και της αταξίας και ως θεμέλιο για που οι άλλοι θεοί και θεές εμφανίζονται στη συνέχεια της γόνιμης ευημερίας στο αστικό περιβάλλον.

Για σύγκριση, εξετάζω τη σημασία της ένταξης της Γαίας στην εικονογραφία στο ιστορικό πλαίσιο και το πλαίσιο της ανάπτυξης της νέας πόλης-κράτους της Αθήνας τον 6ο-4ο αι. π.Χ. με τις μαρτυρίες των λογοτεχνικών της έργων σε συνδυασμό με τα επιγραφικά, εικονογραφικά και αρχαιολογικά στοιχεία του μύθου, της λατρείας και της εικονογραφίας της Γαίας σε αυτό το χρονικό πλαίσιο. Εφαρμόζω επίσης την ανθρωπολογική θεωρία ως προσέγγιση για το πώς να δούμε τον μύθο και την εικονογραφία της Γαίας μέσα στο ιστορικό της πλαίσιο. Δίνω επίσης προσοχή στο βάθος και το εύρος της επιρροής και του μεταβαλλόμενου ρόλου της Γαίας στην αρχαιότητα.

Ποια είναι η σημασία της γονιμότητας στο πλαίσιο μιας αναπτυσσόμενης πόλης-κράτους της Αθήνας; Γιατί δεν έχουμε άφθονα στοιχεία για τη λατρεία της Γαίας, ωστόσο η επιρροή της στο μύθο και την εικονογραφία εμφανίζεται για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα; Αυτά είναι μερικά από τα ερωτήματα και τους στόχους που διερευνώ σε αυτή τη διατριβή.

Συμπεραίνω ότι η Γαία, ως προσωποποίηση της Γης, είναι μια περίπτωση πολιτισμικής συνέχειας. Λόγω του φυσικού τοπίου με το οποίο συνδέεται και συνεχίζει να αντέχει, περισσότερο από τα ανθρωπογενή μνημεία, η Γαία είναι ένα θεμέλιο για τη διατήρηση της μνήμης των παλιών τρόπων τόσο στην εικονογραφία όσο και στο μύθο.

Υποστηρίζω ότι ο ρόλος της Γαίας στην ελληνική λατρεία και η θέση της στη λατρευτική σφαίρα παράλληλα με τη διχοτόμηση της πολιτιστικής της συνέχειας στο μύθο και την εικονογραφία ήταν αποτέλεσμα αστικοποίησης και κοινωνικών μεταρρυθμίσεων, τόσο για τη διατήρηση της μνήμης όσο και για την εισαγωγή περισσότερων αστικών εικόνων και εικόνων γονιμότητας , δύναμη και νίκη.

Αρχαιολογία

Γαία, Γε, Γη, πολιτιστική συνέχεια, μυθολογία, εικονογραφία, ελληνική θρησκεία, λατρεία, αρχαιολογία, οπτική κουλτούρα

Όχι

0

Ναι

73

61

https://pergamos.lib.uoa.gr/uoa/dl/object/2965766/file.pdf

https://pergamos.lib.uoa.gr/uoa/dl/object/2965766