Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Συρίγος Κωνσταντίνος, Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Κοττέας Ηλίας, Αναπληρωτής καθηγητής, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Χαρπίδου Ανδριανή, Ακαδημαϊκή υπότροφος, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Περίληψη:
Ο καρκίνος του πνεύμονα παραμένει η πιο συνήθης και θανατηφόρα κακοήθεια παγκοσμίως. Παρ΄ολ’ αυτά, τα τελευταία χρόνια η ταυτοποίηση των ειδικών μεταλλάξεων, έχει επιφέρει σημαντικές αλλαγές στην αποτελεσματικότητα της θεραπείας του τοπικά προχωρημένου, ανεγχείρητου και μεταστατικού μη μικροκυτταρικού καρκίνου πνεύμονα (NSCLC). Η ταυτοποίηση των οδηγών μεταλλάξεων και η χρήση των κατάλληλων αναστολέων της τυροσινικής κινάσης (Tyrosine Kinase Inhibitors, TKIs) έχει επιφέρει σημαντικές αλλαγές στην διαχείριση, τη θεραπευτική προσέγγιση και την έκβαση ασθενών με προχωρημένη νόσο, ιδιαίτερα στα αδενοκαρκινώματα.
Οι EGFR μεταλλάξεις σε προχωρημένο NSCLC αποτελούν την υποομάδα μεταλλάξεων με αποδεδειγμένο βιολογικό και θεραπευτικό στόχο, που ανευρίσκονται στο 15-20% των αδενοκαρκινωμάτων. Ανιχνεύονται στο περίπου 30-40% των ασθενών Ασιατικής καταγωγής με αδενοκαρκίνωμα και στο 10-20% των ασθενών λευκής ή μαύρης φυλής, είναι πιο συχνές στο γυναικείο φύλο και στους μη καπνιστές
Οι αναδιατάξεις στο ALK ταυτοποιούνται στο 5% των ασθενών με αδενοκαρκίνωμα. Όπως και στο δημογραφικό προφίλ των ασθενών με EGFR μεταλλάξεις, οι ALK αναδιατάξεις ανευρίσκονται πιο συχνά σε μη καπνιστές.
Η παρουσία μιας οδηγού μετάλλαξης αποτελεί προβλεπτικό δείκτη για συγκεκριμένο TKI. Η παρουσία EGFR μετάλλαξης και ALK αναδιάταξης σχετίζεται με βελτιωμένη πρόγνωση. Αναδρομικές αναλύσεις της ολικής επιβίωσης ασθενών με προχωρημένο ανεγχείρητο NSCLC και EGFR μετάλλαξη, που έχουν λάβει θεραπεία με ΤΚΙ, αναφέρουν ολική επιβίωση 25-31 μήνες και πενταετή επιβίωση 15-20%.
Οι περισσότερες μελέτες σχετικά με τον ανεγχείρητο ή μεταστατικό NSCLC με οδηγές μεταλλάξεις, βασίζονται σε πληθυσμούς της Ανατολικής Ασίας λόγω υψηλότερης συχνότητας εμφάνισης . Τα «δεδομένα πραγματικού κόσμου» της συνήθους κλινικής πρακτικής σχετικά με τη θεραπεία και τη μακροχρόνια επιβίωση σε ασθενείς Καυκάσιας φυλής με NSCLC και οδηγές μεταλλάξεις εξακολουθούν να είναι σπάνια.
Στην παρούσα μελέτη, πραγματοποιήθηκε μια αναδρομική ανάλυση σε φακέλους ασθενών με οδηγό μετάλλαξη. Καταγράφονται ο επιπολασμός των οδηγών μεταλλάξεων, οι τρόποι θεραπείας και η ανάλυση των μηχανισμών αντίστασης σε ένα μέρος Ελλήνων ασθενών , που έλαβαν θεραπεία σε ένα κέντρο αναφοράς για τον καρκίνο πνεύμονα.
Δημογραφικά, κλινικά χαρακτηριστικά, υπότυποι μεταλλάξεων, θεραπεία καταγράφηκαν από το μητρώο. Τα αποτελέσματα που αξιολογήθηκαν ήταν η επιβίωση χωρίς πρόοδο νόσου (PFS) , η ανάπτυξη αντοχής στους ΤΚΙς και η συνολική επιβίωση (OS).
Η ανάλυση επικεντρώνεται σε 69 συνολικά ασθενείς με τοπικά προχωρημένο, ανεγχείρητο ή μεταστατικό NSCLC που φέρουν οδηγό μετάλλαξη, EGFR ή ALK.
Εγινε ανάλυση των δεδομένων για τη συσχέτιση του OS σε μήνες των EGFR (+) ασθενών με το φύλο, το Performance Status και τους υπότυπους των EGFR μεταλλάξεων.
Ο μέσος όρος συνολικής επιβίωσης των EGFR (+) ασθενών είναι 23,6 μήνες. Ο μέσος όρος ανέρχεται στους 23,8 μήνες στους άνδρες, και στους 23,5 μήνες στις γυναίκες. Ασθενείς με καλή συνολική υγεία (PS 0/I) κατά τη διάγνωση έχουν μεγαλύτερη συνολική επιβίωση. Ο μέσος όρος επιβίωσης για τους EGFR (+) exon 19 del ασθενείς ανέρχεται στους 25,2 μήνες, ενώ για τους EGFR (+) exon 21 mutation ασθενείς φτάνει στους 22,5 μήνες.
Η συνολική επιβίωση ανέρχεται στους 13,1 μήνες για τους ALK(+) ασθενείς. Παρατηρήθηκε σαφής υπεροχή των γυναικών, με τον μέσο όρο να φτάνει στους 21,2 μήνες ενώ ο μέσος όρος συνολικής επιβίωσης για τους άνδρες ανέρχεται στους 10 μήνες.
Οσον αφορά τη συνολική κατάσταση υγείας κατά τη διάγνωση, υπερέχουν με σημαντική διαφορά ως προς την επιβίωση οι ασθενείς με PS 0/I συγκριτικά με ασθενείς χειρότερης κλινικής κατάστασης.
Λέξεις-κλειδιά:
Μη μικροκυτταρικός καρκίνος πνεύμονα, Oδηγές μεταλλάξεις, Kαυκάσιος πληθυσμός, EGFR, ALK
