Τμήμα Φιλολογίας
Βιβλιοθήκη Φιλοσοφικής Σχολής

2021-12-08

2021

Καπόπουλος Χρήστος-Φώτιος

Παναρέτου Ελένη, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Θεωρητικής Γλωσσολογίας – Κειμενογλωσσολογίας, Τομέας Γλωσσολογίας, ΕΚΠΑ

Γούτσος Διονύσιος, Καθηγητής Κειμενογλωσσολογίας, Τομέας Γλωσσολογίας, ΕΚΠΑ

Μπέλλα Σπυριδούλα, Καθηγήτρια Πραγματολογίας και Διδασκαλίας Δεύτερης Γλώσσας, Τομέας Γλωσσολογίας, ΕΚΠΑ

Μόζερ Αμαλία, Καθηγήτρια Θεωρητικής Γλωσσολογίας με έμφαση στη Σημασιολογία, Τομέας Γλωσσολογίας, ΕΚΠΑ

Κουτσουλέλου-Μίχου Σταματίνα, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Ανάλυσης Ομιλίας, Τομέας Γλωσσολογίας, ΕΚΠΑ

Λέγγερης Άγγελος, Επίκουρος Καθηγητής Φωνητικής-Φωνολογίας, Τομέας Γλωσσολογίας, ΕΚΠΑ

Φραγκάκη Γεωργία, Επίκουρη Καθηγήτρια Γλωσσολογίας, Τμήμα Φιλολογίας, Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου

«Νόμος και Γλώσσα στη Στρατιωτική Δικαιοσύνη. Μελέτη της γλώσσας στα στρατιωτικά δικαστήρια.»

Ελληνικά

Νόμος και Γλώσσα στη Στρατιωτική Δικαιοσύνη. Μελέτη της γλώσσας στα στρατιωτικά δικαστήρια.

Στην παρούσα διατριβή επιχειρείται η μελέτη του γραπτού και του προφορικού δικαστηριακού λόγου στη στρατιωτική δικαιοσύνη με στόχο τον εντοπισμό, την ανάλυση και την αντιμετώπιση των κυριότερων προβλημάτων που αυτοί εμφανίζουν. Αρχικά, ο όρος «γραπτός δικαστηριακός λόγος» αναφέρεται στα γραπτά νομικά κείμενα που χρησιμοποιούν οι δικαστές και οι δικαστικοί γραμματείς των δικαστηρίων, προκειμένου οι πρώτοι να αξιολογήσουν τα πραγματικά περιστατικά και στη συνέχεια να αποφασίσουν αιτιολογώντας την ετυμηγορία τους σε κάθε επίδικη υπόθεση και οι δεύτεροι να καταγράψουν τα πρακτικά και ακολούθως να δημοσιεύσουν την απόφαση. Στο πλαίσιο αυτό, επιδιώκοντας να εντοπιστούν και να αναλυθούν ορισμένες περιπτώσεις γλωσσικών αδυναμιών που εμφανίζει ο γραπτός δικαστηριακός λόγος, μελετήθηκαν τα κείμενα των βασικότερων Κωδίκων (Αστικός, Ποινικός, Στρατιωτικός Ποινικός, Ποινική Δικονομία, Πολιτική Δικονομία), του Συντάγματος, αρκετών νομοσχεδίων, νόμων, διαταγμάτων και δικαστικών αποφάσεων. Συγκεκριμένα, το ενδιαφέρον εστιάστηκε στον μακροπερίοδο λόγο, στην ύπαρξη λεξιλογικών και γραμματικών ανομοιομορφιών εξαιτίας της χρήσης «μικτής γλώσσας» και της ασυνεπούς εφαρμογής των γραμματικών κανόνων, καθώς επίσης στις «γλωσσικά ελαττωματικές μορφές δικαίου», δηλαδή τις ασάφειες, τις αντιφάσεις και τα κενά. Ο στόχος αυτής της έρευνας είναι να απλοποιήσει τα γραπτά νομικά κείμενα με τα οποία έρχονται σε επαφή πέραν των νομικών επαγγελματιών και οι απλοί πολίτες. Για τον σκοπό αυτό, επιχειρήθηκε η αντιμετώπιση των δυσνόητων διατυπώσεων που ευθύνονται συχνά για τις εσφαλμένες ερμηνευτικές προσεγγίσεις, συνακόλουθα δε για την ανεπιτυχή εφαρμογή των νομοθετικών διατάξεων και επομένως την κακοδικία. Ακολούθως, ο όρος «προφορικός δικαστηριακός λόγος» αναφέρεται στον τρόπο με τον οποίο ρωτούν, επιχειρηματολογούν, διαφωνούν, παρεμβαίνουν και γενικότερα εκφράζονται οι συμμετέχοντες στη συγκεκριμένη επικοινωνιακή περίσταση, δηλαδή οι δικαστικοί λειτουργοί, οι μάρτυρες κατηγορίας και υπεράσπισης, οι κατηγορούμενοι, οι πολιτικώς ενάγοντες και οι συνήγοροι αυτών, με κριτήριο τον ρόλο και τον χρόνο που τους αναλογεί. Αντίστοιχα, στοχεύοντας στη διαπίστωση των σημαντικότερων προβλημάτων που εμφανίζει ο προφορικός δικαστηριακός λόγος, αναλύθηκαν τα κείμενα δικαστικών αποφάσεων, τα πρακτικά αυτών, καθώς και καταθέσεις που δόθηκαν ενώπιον των προανακριτικών αρχών. Ειδικότερα, εξετάστηκε το είδος των ερωτημάτων που τίθενται, η επικοινωνιακή λειτουργία που επιτελούν, καθώς επίσης η ενδεχόμενη σύνδεσή τους με το είδος των απαντήσεων που παρέχουν οι εξεταζόμενοι. Επιπλέον, ερευνήθηκαν οι λεκτικές στρατηγικές που εφαρμόζουν οι συνήγοροι και οι εξεταζόμενοι κατά την αποδεικτική διαδικασία με στόχο την αποτελεσματικότερη επίτευξη των επιδιώξεών τους, δίνοντας έμφαση στο ενδεχόμενο να διαφοροποιείται ο τρόπος επικοινωνιακής προσέγγισης που υιοθετούν με γνώμονα την ταυτότητα του συνομιλητή τους. Τέλος, αναλύθηκε η λεκτική και μη λεκτική συμπεριφορά των συμμετεχόντων, στο πλαίσιο αυτών των στρατηγικών, σε περιπτώσεις αντιφατικών ισχυρισμών, υπογραμμίζοντας τη σπουδαιότητα της συγκεκριμένης παραμέτρου για την εκτίμηση της αξιοπιστίας ενός εξεταζομένου. Η έρευνα αυτών των πεδίων στοχεύει στη βελτίωση του προδικαστικού και δικαστικού πλαισίου εξέτασης και στον περιορισμό των χρονοβόρων διασαφητικών διαδικασιών στο ακροατήριο. Επομένως, έγιναν συγκεκριμένες προτάσεις προκειμένου να αντιμετωπιστούν τα γλωσσικά προβλήματα που εντοπίστηκαν στις ακολουθούμενες μέχρι σήμερα νομικές διαδικασίες, ώστε να μειωθεί στο μέλλον ο κίνδυνος μιας επικοινωνιακής αποτυχίας στο δικανικό περικείμενο, η οποία ευθύνεται συχνά για την εξαγωγή εσφαλμένων συμπερασμάτων και για μία ακόμη φορά την κακοδικία.

Γλώσσα – Λογοτεχνία

Δικανική Γλωσσολογία, Δικαστηριακός Λόγος, Λεκτικές Στρατηγικές, Δικαστικά Ερωτήματα, Ασάφειες, Αντιφάσεις, Κενά

Όχι

0

Ναι

672

555

Δεν επιτρέπεται η πρόσβαση στο αρχείο. H πρόσβαση επιτρέπεται μόνο εντός του δικτύου του ΕΚΠΑ.

https://pergamos.lib.uoa.gr/uoa/dl/object/2968290